Շիքակօ
Բնակավայր | |||||
---|---|---|---|---|---|
Շիքակօ | |||||
անգլերէն՝ Chicago | |||||
| |||||
![]() | |||||
Երկիր |
![]() | ||||
Mayor of Chicago? | Լորի Էլեյն Լայտֆուտ?[1][2] | ||||
Օրէնսդրական մարմին | Chicago City Council? | ||||
Հիմնադրուած է՝ | 12 Օգոստոս 1833 եւ 4 Մարտ 1837 | ||||
Տարածութիւն |
606,424 քմ² ջրայինը 2,7676 տոկոս | ||||
ԲԾՄ | 179 մեթր | ||||
Պաշտօնական լեզու | անգլերէն | ||||
Բնակչութիւն | 2 746 388 մարդ (1 Ապրիլ 2020)[3] | ||||
Կը գտնուի ափին | Չիկագո? եւ Միչիգան լիճ? | ||||
Ժամային գօտի | UTC-6? եւ UTC-5 | ||||
Հեռախօսային ցուցանիշ | 872, 312 եւ 773 | ||||
Փոստային ցուցանիշ | 60601–60827, 60601, 60827, 60655, 60603, 60607, 60613, 60620, 60622, 60626, 60628, 60631, 60633, 60634, 60641, 60642, 60644, 60646, 60652, 60657, 60659, 60662, 60664, 60667, 60672, 60676, 60681, 60684, 60689, 60685, 60688, 60693, 60696, 60700, 60703, 60708, 60713, 60716, 60719, 60723, 60726, 60729, 60732, 60734, 60735, 60736, 60738, 60741, 60745, 60750, 60752, 60754, 60758, 60763, 60766, 60768, 60770, 60773, 60776, 60782, 60786, 60789, 60791, 60793, 60796, 60798, 60802, 60807, 60809, 60811, 60813, 60818, 60820, 60821, 60826, 60602, 60606, 60610, 60616, 60621, 60627, 60632, 60637, 60639, 60643, 60648, 60650, 60656, 60661, 60665, 60670, 60674, 60678, 60687, 60690, 60692, 60697, 60702, 60707, 60712, 60720, 60727, 60737, 60742 եւ 60624 | ||||
Հիմնադիր | Jean Baptiste Point du Sable? | ||||
Պաշտօնական կայքէջ | chicago.gov(անգլերէն) | ||||
Շիքակօ (անգլերէն՝ Chicago) Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մեծ քաղաքներէն մէկը, որ կը գտնուի Իլինոյս նահանգը:
Քաղաքը երկրի երկրորդ խոշոր ֆինանսական կեդրոնն է (Նիւ Եորքէն յետոյ) եւ Հիւսիսային Ամերիկայի խոշորագոյն փոխադրամիջոցի հանգոյցը: Կը գտնուի Միշիկըն լիճին հարաւ-արեւմտեան ափին, Իլինոյս նահանգը: Վարչական կեդրոնը Քուք շրջանն է:
Շիքակոյի բնակչութիւնը (2014 թուականին դրութեամբ) կը կազմէր 2 722 389 մարդ: Շիքակոյի ակլոմերացիան (տարբեր արուարձաններու հետ միասին) կը կոչուի «Մեծ Շիքակօ» կամ «Շիքակօ Երկիր» (անգլերէն՝ Chicagoland, անունը առաջարկած է Chicago Tribune թերթը 20-րդ դարու սկիզբին)։ Ակլոմերացիա կը բնակին 9 551 031 մարդ: Այն բնակչութեան թիւով երկրին 37-րդ տեղը կը զբաղեցնէ:
Շիքակօն նաեւ կը համարուի Միջին Արեւմուտքի տնտեսական, արդիւնաբերական, փոխադրամիջոցական եւ մշակութային մայրաքաղաքը: Ոչ պաշտօնապէս այն նաեւ կ'անուանուի «Երկրորդ Քաղաք» եւ «Քամիներու Քաղաք»: Առաջին անգամ Շիքակօ անուանուած է «Քամիներու Քաղաք» 1858 թուականին «Chicago Tribune» թերթի յօդուածը:
Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
17-19-րդ դարեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
1674 թուականին ժամանակակից Շիքակոյի տեղը ֆրանսացի ճիզուիտ Ժագ Մարքետի կողմէն հիմնադրուած է միսիոներական կէտ:
Շիքակօն քարտէսի վրայ ի յայտ եկած է 1833 թուականին, որպէս 350 հոգի բնակչութիւն ունեցող գիւղ մը[4]: «Շիքակօ» անունը իրմէ կը ներկայացնէ ֆրանսացիներուն կողմէն տեղական հնդիկիներուն լեզուի shikaakwa բառի փոփոխուած բառ, որը թարգմանաբար կը նշանակէ «վայրի սոխ» կամ «սխտոր»[5][6][7][8]:
1837 թուականին Շիքակօն քաղաքի կարգավիճակ ստացած է, իսկ արդէն 1840 թուականին բնակչութիւնը կազմուած է աւելի քան 4 հազար մարդէ: Գրաւելով յարմար աշխարհագրական դիրք ԱՄՆ-ի արեւմուտքի եւ արեւելքի միջեւ, Շիքակոն շատ արագ կը դառնայ երկրի փոխադրամիջոցի հանգոյցը, ինչ որ իր հերթին կը զարգացնէ քաղաքի արդիւնաբերութիւնը, ինչպէս նաեւ կը գրաւէ ներգաղթեալներու աճ: 1856 թուականին քաղաքային մունիցիպալիտետը հաւանութիւն տուած է ԱՄՆ-ի առաջին կոյուղիի կառուցման նախագիծը[9]:
1871 թուականին քաղաքի մեծ մասը այրած է Շիքակոյի մեծ հրդեհի ժամանակ: Ան հնարաւորութիւն տուած է վերակառուցել քաղաքը եւ առիթ հանդիսացած է ԱՄՆ-ի նոր շինարարական պոռթկումին համար, ինչ որ քաղաքը դարձուցած է ԱՄՆ-ի ճարտարապետական կեդրոն[10]:
Բնութենաաշխարհագրական Բնութագիր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Աշխարհագրական Դիրք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Շիքակօ տեղակայուած է Իլինոյս նահանգի հիւսիս- արեւելքը, Միշիկըն լիճի հարաւ-արեւմտեան ափին: Քաղաքը կը գտնուի Շիքակոյի գետի Կալումետ գետի ափերուն: Շիքակոյի սանիտարա-նաւային ջրանցքը կը միացնէ Շիքակոյի գետը Տես ՓլԷյնս գետի հետ, որ կը հոսի քաղաքի մէջէն: Նախկին նաւարկութեան համար կ'օգտագործուէր Շիքակօ գետը, իսկ այժմ այդ նպատակներով հիմնականը կ'օգտագործուի Միշիկըն լիճը:
Բնակչութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Կլիմայ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Շիքակօն կը գտնուի խոնաւ ցամաքային կլիմայական գօտիի վրայ (ըստ Կիոպենի կլիմաներու դասակարգման՝ Dfa)։ Ամառը երկարատեւ է եւ անձրեւոտ, խոնաւ եւ տաք. ձմեռը համեմատաբար ցուրտ է, բայց կարճատեւ եւ փոփոխական: Յուլիսին օրական միջին ջերմաստիճանը կը կազմուի 23.3˚C, Յունուարին՝ -4.6˚C։
- Տեղումներու տարեկան քանակը կը կազմէ 940 մմ։
- Օդի տարեկան միջին քանակութիւնը՝ 9.9˚C
- Քամիի միջին արագութիւնը՝ 4,3 մ/վ
- Օդի յարաբերական խոնաւութիւնը՝ 71%
Քոյր քաղաքներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Շիքակոն ունի 27 քոյր-քաղաք.[13]
Գործընկեր Քաղաքներ
Շիքակոյի Համայնապատկերներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ États-Unis : Lori Lightfoot, première maire noire et homosexuelle de Chicago — La Voix du Nord, 2019.
- ↑ https://www.chicago.gov/city/en/depts/mayor.html
- ↑ 3,0 3,1 https://data.census.gov/cedsci/table?t=Populations%20and%20People&g=0100000US,%241600000&y=2020 / խմբ. ԱՄՆ Բնակչության մարդահամարի բյուրո
- ↑ «Timeline: Early Chicago History»։ Chicago: City of the Century։ WGBH Educational Foundation And Window to the World Communications, Inc.։ 2003։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2009-05-26-ին։ արտագրուած է՝ 2009-05-26
- ↑ "Origin of the word Chicago"// History of Chicago, A. T. Andreas, Chicago (1884) pp 37–38.
- ↑ Swenson, John F. (Winter 1991)։ «Chicagoua/Chicago: The origin, meaning, and etymology of a place name»։ Illinois Historical Journal 84 (4): 235–248։ ISSN 0748-8149։ OCLC 25174749
- ↑ McCafferty, Michael (December 21, 2001)։ «"Chicago" Etymology»։ The LINGUIST List։ արտագրուած է՝ 2009-10-22
- ↑ McCafferty Michael (Summer 2003)։ «A Fresh Look at the Place Name Chicago»։ Journal of the Illinois State Historical Society (Illinois State Historical Society) 96 (2)։ ISSN 1522-1067։ արտագրուած է՝ 2009-10-22[յղումը չկայ]
- ↑ «Chicago Daily Tribune, Thursday Morning, February 14»։ Jonathanriley.net։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2013-07-31-ին։ արտագրուած է՝ 2009-05-04
- ↑ Bruegmann, Robert (2004—2005). Built Environment of the Chicago Region. Encyclopedia of Chicago (online version).
- ↑ United States. Bureau of the Census 2010 U.S. Gazetteer Files — Washington, D.C.: U.S. Census Bureau, 2010.
- ↑ United States Census 2010 / խմբ. ԱՄՆ Բնակչության մարդահամարի բյուրո
- ↑ Chicago Sister Cities (անգլերէն)
- ↑ Փարիզի քաղաք-գործընկերները (ֆր.)
|