Յունուար

Յունուար, տարուան առաջին ամիսը, ըստ Գրիգորեան օրացոյցի, ունի 31 օր։ Առաջին օրը կը նշուի, որպէս՝ Նոր Տարուան օր։

Երբ 16-րդ դարուն ընդունուեցաւ համաշխարհային օրացոյցը, ըստ այդ տոմարի տարուան առաջին ամիսը հանդիսացաւ՝ Յունուարը, իսկ ամիսները կոչուեցան՝ հռոմէական անուններով։ Այդ մէկը հայերը նոյնպէս ընդունեցին եւ Նաւասարդ անունը փոխարինուեցաւ՝ Օգոստոս անունով ու դարձաւ տարուան ո՛չ թէ առաջին, այլ՝ ութներորդ ամիսը։

Տարուան ամիսներու բաժանման՝ այժմեան պատկերը, գոյութիւն ունի աւելի քան երկու հազար տարի։ Այն մեզ հասած է Յուլեան օրացոյցի յառաջացման հետ (Հին Հռոմէն), ուրկէ նաեւ յառաջացած են ամիսներուն անունները։

Ինչպես յայտնի է, հռոմէացիներուն Նոր տարին կը սկսէր գարնան։ Ամիսները սկզբնական շրջանին միայն կը թուագրուէին, առաջինը այն ամիսն էր, որ հիմա կը կոչուի «Մարտ»։ Բայց ժամանակի ընթացքին միայն չորս ամիս մնացին թուական անուններով։ Այսինքն՝ եօթներորդէն մինչեւ տասներորդը ներառեալ՝ Սեպտեմբեր, Հոկտեմբեր, Նոյեմբեր եւ Դեկտեմբեր, անշուշտ նկատի առած՝ Մարտը, որպէս առաջին ամիս։ Մնացեալ ամիսները վերանուանուած են։

Յունուարը տարեմուտի ամիսն է։ Տարուան սկիզբը, սակայն ձմրան՝ կէսը։

Յունուար ամսուայ Կենդանաշրջանին նշաններն են՝
- մինչեւ 19-ը՝ Այծեղջիւր
- 20-էն ետք՝ Ջրհոս

Նշանաւոր Օրերը

Յունուար 1
- Կաղանդ
  - Ճաբոնական Նոր Տարի
- Դրօշակի Օր (Լիթուանիա)
- Չեխիոյ Անկախութեան Վերականգնումի Օր (Չեխիա)
- Ընտանիքներու Համաշխարհային Օր
- Ծառ Տնկելու Ազգային Օր (Թանզանիա)
- Յեղափոխութեան Յաղթանակի Օր (Քուպա)
Յունուար 3÷5
- Նախածննդեան տօներ (Հայաստան)
Յունուար 4
- Անկախութեան Օր (Մեանմար)
- Պրէյլի Համաշխարհային Օր
Յունուար 5
- Թռչուններու Ազգային Օր (Միացեալ Նահանգներ)
Յունուար 6
- Սուրբ Ծնունդ (Հայ Առաքելական Եկեղեցի)
Յունուար 7
- Սուրբ Ծնունդ (Յուլեան Օրացոյց Կիրառող Արեւելեան Ուղղափառ Եկեղեցի)
  - Սուրբ Ծնունդ Ռուսիոյ Մէջ
- Մեռելոց (Հայաստան)
- Եռագոյնի Օր (Իտալիա)
- Ցեղասպանութենէ Ազատագրութեան Օր (Քամպոճա)
Յունուար 9
- Առաջին Ակոալիա (Անդիք Հռովմ)
Յունուար 11
- Հանրապետութեան Օր (Ալբանիա)
Յունուար 12
- Զանզիպարի Յեղափոխութեան Օր (Թանզանիա)
Յունուար 13
- Ազատագրութեան Օր (Թոկօ)
Յունուար 14
- Դրօշակի Օր (Վրաստան)
Յունուար 15
- Քորիական Այբուբենի Օր
- Վիքիբետիոյ Օր
Յունուար 20
- Միացեալ Նահանգներ
  - Պանիրի Օր
  - Երդմնակալութեան Օր (Տեղի կ'ունենայ չորս տարին մէկ, նահանջ տարիները, բացի, երբ Յունուար 20-ը Կիրակի է)
- Նահատակներու Օր (Ազրպէյճան)
Յունուար 21
- Արքայադուստր Ինկրիտ Ալէքսանտրայի Ծննդեան Օրը
- Դրօշակի (Քեպեք)
- Միաւորման Օր (Ռումինիա)
Յունուար 26
- Հանրապետութեան Օր (Հնդկաստան)
Յունուար 27
- Լենինկրատի Պաշարումի Վերացման Օր (Ռուսիա)
- Հրեաներու Ողջակիզումի Յիշատակի Օր
Յունուար 28
- Բանակի օր (Հայաստան)
Յունուար 30
- Մահաթմա Կանտիի Նահատակութեան Օր
Յունուար 31
- Անկախութեան Օր (Նաուրու)

Շարժական տօներ

Ամեն երրորդ երկուշաբթին՝
- Մարթին Լութըր Քինկի օր Միացեալ նահանգներ

Ուիքիպահեստ նախագիծի Յունուար ստորոգութեան մէջ կրնաք գտնել յաւելեալ պատկերազարդում այս նիւթի վերաբերեալ։