Գլխաւոր Էջ

Ազատ հանրագիտարան, որ կրնայ խմբագրուիլ ոեւէ անհատի կողմէ։

Ներկայիս ունինք 8020 արեւմտահայերէն յօդուած։

Ամսուան Յօդուածը

Պսակաձեւ Ժահր

Պսակաձեւ Ժահր-SARS-CoV-2 (ըստ Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան), ՌՆԹ պարունակող միաշղթայ ժահր, առաջին անգամ յայտնաբերուած է Դեկտեմբեր 2019-ին, Ուհանի մէջ 2019-2020-ականներու պսակաձեւ ժահրի բռնկման ժամանակ (COVID-19)։

22 Յունուարէն Ուհան քաղաքը արգելանոց յայտարարուած է, ամբողջ հասարակական երթեւեկութեան աշխատանքը դադրած է, իսկ քաղաքը փակուած է մուտքի եւ ելքի համար։ Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանի իշխանութիւնները սահմանափակած են 14 քաղաքներու մուտքն ու ելքը։ Ժահրը գրանցուած է Չինաստանի վարչական կազմաւորումներու մեծ մասին մէջ։

22 Յունուարին ժահրի բռնկման կապակցութեամբ տեղի ունեցած է Առողջապահութեան համաշխարհային կազմակերպութեան արտակարգ կոմիտէի արտահերթ նիստը: 23 Յունուարին ԱՀԿ-ի գլխաւոր տնօրէն Թեդրոս Ատան Կեպրէիսուս յայտարարած է, որ ԱՀԿ-ի արտակարգ իրավիճակներու կոմիտէն համակարծիք է, որ նոր պսակաձեւ ժահրի բռնկումը առանձնակի վտանգ մը չի ներկայացներ, որու պատճառով հանրային առողջապահութեան բնագաւառին մէջ արտակարգ միջազգային դրութիւն չէ յայտարարուած․․․ Աւելին⇒

Արդեօք Գիտէ՞ք

...որ 1949-ին պասքէթպոլի Եւրոպայի առաջնութեան յաղթող դարձաւ արաբական Եգիպտոսը:
...որ երբ յայտնի գիտնական Ալպերթ Այնշթայնին կը հարցնէին, թէ ո՞ւր է անոր աշխատանոցը, ան, ժպտալով ցոյց կու տար իր գրիչը:
...որ աշխարհահռչակ գեղանկարիչ Վան Կոկը կտրած էր իր ականջը այն անառակ կնոջ մը նուիրելու համար:
...2000-ին ՖԻՖԱ-ն «20-րդ դարու լաւագոյն ակումբ» մրցանակը յանձնած է Սպանիոյ Ռեալ Մատրիտին:
...որ կարծիք կայ, ըստ որու Ովկիանոս հատող առաջին հայը եղած է Մարտիրոս Երզնկացին, որ Պիսքայեան ծովագնացներու հետ Ատլանտեան ովկիանոսով նաւարկութիւն կատարած է Քրիստափոր Քոլոմպոսի օրինակով:
...Հունգարիոյ պաշտօնական լեզուն մինչեւ 1844 լատիներէնն էր։

Նախագիծեր

Ի՞նչ է Ուիքիփետիան

Ուիքիփետիան ազատ բովանդակութիւն ունեցող, անվճար եւ բազմալեզու առցանց հանրագիտարանային նախագիծ է, որ կը հովանաւորուի Ուիքիմետիա Հիմնադրամին կողմէ։

Ուիքիփետիա անունը կազմուած է «Ուիքի» բառէն (համագործակցաբար կայքէջեր ստեղծելու յատկացուած գործիքի անուն, ինչպէս նաեւ՝ հաուայեան լեզուով «արագ» բառը) եւ յունարէն «էկիքլոփետիա» (հանրագիտարան) բառին «փետիա» (յունարէն լեզուով՝ կրթութիւն) մասէն։

Ուիքիփետիա նախագիծը ստեղծուած է 2001-ի Յունուարին, Ճիմմի Ուէյլզի եւ Լէրի Սէնկըրի կողմէ։ Հանրագիտարանը կը պատկանի Ուիքիմետիա Բարեգործական Հիմնադրամին, որ նուիրատուութիւններէ գոյացած հասոյթը կը յատկացնէ Ուիքիփետիայի եւ այլ քոյր նախագիծերու զարգացման։ Հանրագիտարանին երեսուն միլիոնէ աւելի յօդուածները, որոնց շարքին՝ 7800-է աւելի արեւմտահայերէնով յօդուածները ստեղծուած են կամաւոր խմբագիրներու կողմէ։

1 Ապրիլ 2019-էն սկսեալ Արեւմտահայերէն Ուիքիփետիան ունի իր առանձին հարթակը։

Ամսուան Իրադարձութիւնները

Երկրորդ անգամ ըլլալով, Լիպիոյ Ժամանակաւոր Կառավարութիւնը գլխաւորութեամբ ըմբոստ հրամանատար Խալիֆա Հաֆթարի ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը 2020 թուականի Ապրիլի 24-ին: 2019-ի ապրիլի 19-ին, Լիպիոյ Ժամանակաւոր Կառավարութիւնը հանդէս եկած էր նմանօրինակ ճանաչումով:
Հայաստանի մէջ պսակաձեւ ժահրի համաճարակին պատճառով Մարտ 16-էն յայտարարուած արտակարգ դրութիւնը երկարաձգուած է եւս 30 օրով` մինչեւ Յունիս 13, 2020-ը:
Հայաստանի ամենատարեց բնակիչը՝ Սիրուշ Սմբատ Մարգարեանը 3 Մայիս 2020-ին դարձաւ 115 տարեկան։ Ան կ'ապրի Հայաստանի Գլաձոր համայնքին մէջ։
Հրդեհի հետեւանքով ոչնչացած է Ազգային Գրադարանի թուային արխիւը։ Գրադարանը ունի կրկնօրինակներ, սակայն ընթերցողները որոշ ժամանակի համար պիտի չկարենան օգտուիլ։