Ճիմ Թորոսեան

Ճիմ Թորոսեան;
Ծնած է	18 Ապրիլ 1926
Ծննդավայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն
Մահացած է	5 Յունուար 2014 (87 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն; Հայաստան
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Հայաստանի ազգային բազմարուեստի համալսարան
Կոչում	փրոֆէսոր
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Ստեփան Շահումեանի կիսանդրի, Ալեքսանդր Միասնիկեանի յուշարձան, Միքայէլ Նալպանտեանի յուշարձան, Պարոյր Սեւակի յուշարձան, Եղիշէ Չարենցի յուշարձան, Նայիրի Զարեանի կիսանդրի, Երեւանի քաղաքապետարան, Երեւանի Պատմութեան Թանգարան եւ Կասկադ համալիր?
Մասնագիտութիւն	ճարտարապետ
Աշխատավայր	Երևաննախագիծ?
Անդամութիւն	International Academy of Architecture?, ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիա?, Ռուսաստանի ճարտարապետության և շինարարության ակադեմիա? եւ ԽՍՀՄ ճարտարապետների միություն?
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն
Ամուսին	Մարգօ Մուրատեան
Ծնողներ	հայր՝ Պետիկ Թորոսեան

Ճիմ Թորոսեան Պետրոսի (18 Ապրիլ 1926(1926-04-18)^[1]^[2], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն^[1]^[2] - 5 Յունուար 2014(2014-01-05)^[3], Երեւան, Հայաստան), հայ ճարտարապետ, ակադեմիկոս, Երեւանի գլխաւոր ճարտարապետ (1971 - 1981)։

Կենսագրութիւն

1949-ին աւարտած է Երեւանի Բազմարուեստի հիմնարկը։ 1954-ին Մոսկուայի մէջ աւարտած է ԽՍՀՄ-ի Ճարտարապետութեան ակադեմիան, 1957-էն Հայաստանի Ճարտարապետներու միութեան անդամ է։ 1954-էն դասաւանդած է ԵՊՃՇՀ-էն ներս (1979-էն՝ փրոֆեսոր)։ 1962-1964 թուականներուն՝ ՀՃՄ վարչութեան նախագահի տեղակալ։ 1958 թուականէն՝ Երեւան-նախագիծ հիմնարկին ճարտարապետութեան արուեստանոցի ղեկավար։

1989-1990 թուականներուն Ճիմ Թորոսեան ղեկավարած է Սպիտակի երկրաշարժէն ետք Հայաստանի աղէտեալ շրջաններու վերակառուցման յանձնաժողովի խորհուրդը։

ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետ է, Ճարտարապետութեան Միջազգային Ակադեմիոյ փրոֆեսոր, Ճարտարապետութեան Միջազգային ակադեմոյ Մոսկուայի բաժնի ակադեմիկոս, ԽՍՀՄ-ի Պետական պարգեւի դափնեկիր, Հայկական ՍՍՀ Պետական պարգեւի դափնեկիր, ԽՍՀՄ-ի գեղարուեստի Ակադեմիոյ ոսկէ մետալակիր։

ՌԴ ճարտարապետութեան եւ շինարարութեան ԳԱ պատուաւոր (1994), Ուքրանիոյ ճարտարապետութեան ակադեմիոյ արտասահմանեան (2002) անդամ։

Վրաստանի ճարտարապետութեան հիմնարկին պատուաւոր փրոֆեսոր (2001)։

Պուլկարիոյ (1982), Վրաստանի (2001), Ռուսաստանի (2002) ճարտարապետներու միութիւններու պատուաւոր անդամ, Համամիութենական ստուգատեսի «Տարուան լաւագոյն ստեղծագործութիւն» ոսկէ (1982), ՀՀ Անանիա Շիրակացիի (1998) մետալներ։ Երեւանի (2003), Սպիտակի (2004) պատուաւոր քաղաքացի։

Արժանացած է Երեւանի պատուաւոր քաղաքացիի կոչման։ Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահի մրցանակի դափնեկիր (2009)^[4]։

2006-ին ՀՀ վարչապետի որոշմամբ պարգեւատրուած է ՀՀ վարչապետի յուշամետալով^[5]

Բնակած է Երեւան, Բաղրամեան պողոտայ, Ալիխանեան փ. շէնք 12 հասցէով, իր եւ ճարտարապետ Էդիկ Պապեանի կողմէն նախագծուած շէնքին մէջ։

Ստեղծագործական Աշխատանք

Բուժարան՝ Բաղրամեան փողոցի վրայ, Երեւան։
Երեւանի քաղաքապետարանի նախկին շէնքը (Գրիգոր Լուսաւորիչ փողոց (այժմ դրամատուն):
Մեթրոպոլիտեն «Հանրապետութեան հրապարակ» կայարան՝ վերգետնեայ եւ ստորգետնեայ կառոյցներու համալիրով (1981, ՀԽՍՀ Պետ. մրց.՝ 1983):
Նորքի մէջ գտնուող Երեւանի «քաղխորհուրդի» ընդունելութիւններու տուն։
Միքայէլ Նալպանտեանի եւ Եղիշէ Չարենցի արձանները (քանդակագործ Ն. Նիկողոսեան, (1966, (1985)):
Ալեքսանտր Միասնիկեանի արձանը (քանդակագործ Արա Շիրազ, 1981):
Հայկական 89-րդ Թամանեան բաժանմունքի մարտիկներուն նուիրուած յուշակոթողը (1961, Սեւասթոփոլ)
Հայ գիրերու կոթողը (1962, Օշական):
Սրտաբանութեան ԳՀԻ համալիրը (1964-1969):
Այրարատեան թագաւորութեան ոսկեզօծ տարբերանշանով Հայաստանը յաւերժացնող պետականութիւնը խորհրդանշող յուշարձան-կոթողը (1967):
Պարոյր Սեւակի տապանաքարը (1972, գ. Զանգակատուն):
«Պարոյր Սեւակի» (1974, պրոնզ, քանդակագործ՝ Արա Շիրազ, Երեւան, Պարոյր Սեւակի անուան թիւ 123 դպրոցի պատին) յուշարձան։
Աւետիք Իսահակեանի արձանը Գիւմրիի մէջ (քանդակագործ Նիկողայոս Նիկողոսեան), (1976, Գիւմրի, ԽՍՀՄ Պետ. մրց.՝ 1977):
Վանի հերոսամարտի յուշարձան (Աշտարակի մօտ, Ագարակ գիւղի մերձակայքը, 1979):
Մարտիրոս Սարեանի տապանաքարը (1980, ԽՍՀՄ գեղարուեստի ակադեմիոյ ոսկեայ մետալ, Երեւանի Կոմիտասի անուան զբօսայգիի պանթէոնի մէջ):
ԺԱԹ-Ը (1982-85):
Ուիլիըմ Սարոյեանի մահարձանը (1989, Երեւանի Կոմիտասի անուան զբօսայգիի պանթէոնին մէջ),
Զարգացման հայկական դրամատունը, Երեւան (1995):
Վիքթոր Համբարձումեանի յուշաքարը, (1998, Երեւան, Բիւրական):
Քաղաքապետարանը՝ մայրաքաղաքի պատմութեան թանգարանով (2004):
Սպիտակի կեդրոնական հրապարակի համալիրը (1998-2005)
Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի մուտքը եւ բացօթեայ խորանը (2001)

Ցուցահանդէսներ

Անհատական ցուցահանդէսներ ունեցած է Երեւանի (1965, 1976, 1996), Թիֆլիսի (1967), Մոսկուայի (1983, 1997) եւ Լենինկրատի մէջ (1983)^[6]։

Ճիմ Թորոսեանի ստեղծագործութիւնները ցուցադրուած են ճարտարապետութեան միջազգային գոնկրէսներուն՝ Պարսելոնայի, Սոֆիայի, Վենետիկի մէջ եւ այլուր։

Պատկերասրահ

Յուշարձաններ

Արտաքին յղումներ

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://am.hayazg.info/index.php?curid=11818
↑ Ջ. Պ. ԹորոսեանԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒթեան ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ՀՈՒՇԱՄԵԴԱԼՈՎ ԽՐԱԽՈՒՍԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
↑ Հանրապետութեան Նախագահի մրցանակ շնորհելու մասին^{[permanent dead link]}
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երեւան, 2005

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q13053618">[[:hy:Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան|Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1990._—_հատոր&nbsp;2.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[[http://am.hayazg.info/index.php?curid=11818_http://am.hayazg.info/index.php?curid=11818]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://am.hayazg.info/index.php?curid=11818

[4] Ջ. Պ. ԹորոսեանԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒթեան ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ՀՈՒՇԱՄԵԴԱԼՈՎ ԽՐԱԽՈՒՍԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

[5] Հանրապետութեան Նախագահի մրցանակ շնորհելու մասին^{[permanent dead link]}

[6] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երեւան, 2005

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]