Փինտոս

Փինտոս
Լեռնաշղթայ
	Փինտոս
	Πίνδος
	Փինտոսի համայնապատկեր Թրիքալայէն դիտուած
Երկիր	Յունաստան
Շրջան	Իփիրոս, Թեսալիա, Մակեդոնիա
ԲԾՄ	2637մ․, գագաթ՝ Սմոլիքաս մ

Փինտոս, (յուն․՝ Πίνδος)․ Յունաստանի մեծագոյն լեռնաշղթան է։ Շարունակութիւնն է Իլիրեան (Սքարտոս) եւ Տալմաթեան (Տինարիտես) լեռնաշղթաներուն։ Արեւմտեան Յունաստանին գրեթէ ամբողջ տարածքը կը գրաւէ։ Բարձրագոյն գագաթն է Սմոլիքաս (2637մ․)։

Անուանում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Պատմութեան մէջ Փինտոս անունին կը վերագրուի անոր լեռնային գօտին․ Իփիրոսը կը զատէ Մակեդոնիոյ եւ Թեսալիա շրջաններէն։

Տեղեկութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Փինտոսին հիւսիսային ծայրը կրնայ Քորիցասի լեռնադաշտը (հարաւարեւելեան Ալպանիա) սեպուիլ, իսկ հարաւային ծայրը՝ Կորնթոսի ծոցը։ Հսկայ լեռնազանգուածը՝ լեռներ, գագաթներ, լեռնադաշտեր, հովիտներ եւ կիրճեր, կ՛երկարի Յունաստանի մայրացամաքի հիւսիս-արեւմուտքէն դէպի հարաւ-արեւելք։ Երկարութիւնն է 230քլ․ եւ լայնքը կը հասնի մինչեւ 70քլ․։

Լեռնաշղթան կը բաժնուի աւելի փոքր լեռնաշղթաներու, որ իրարմէ կը բաժնեն կիրճեր եւ կամ գետերու հավիտներ։

Փինտոս կը բաղկանայ գետեւեալ գլխաւոր լեռներէն․-

Սմոլիքաս
Ծումերքա (Աթամանիքա լեռներ)
Ղրամոս
Թիմֆի (Կամիլա)
Աղրաֆա
Լամքոս (Փերիսթերի), եւ շատ ուրիշ։

Փինտոս լենռնազանգուածին նաեւ կը պատկանին Յունաստանի մայրցամաքին հարաւային լեռները՝ Վարտուսա, Կիոնա, Փարնասոս եւ Իթի։

Հիւսիսային Փինտոս[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Փինտոսի ազգային պուրակը (կամ Վալիա Քալտա)։

Հարաւային Փինտոս[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Փինտոս լեռնաշղթային հիւսիսային մասը կը գրաւէ ամբողջ Ղրեվենոն նահանգը եւ Իոանինոն նահանգէն մաս մը։ Անոր մեծ մասը ընդգրկուած է Հիւսիսային Փինտոսի Ազգային Պուրակին մէջ։

Բարձրագոյն գագաթներն են՝

Սմոլիքաս (բարձրութեամբ Յունաստանի երկրորդը՝ 2637մ․),
Վասիլիցա (2249մ․)
Լիկաս (2177մ․)։

Հիւսիսային Փինտոսէն կը բխին Արախթոս եւ Աո՛ոս գետերը։

Հիւսիսային Փինտոսի մէջ կը գտնուին երկու ազգային պուրակներ․ Վիքոս-Աո՛ոս ազգային պուրակը եւ Վալիա Քալտա շրջանին մէջ Փինտոսի ազգային պուրակը (կամ Վալիա Քալտա)։

Հարաւային Փինտոս[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Փինտոս լեռնաշղթային հարաւային մասը կը գրաւէ ամբողջ Թրիքալա նահանգը եւ Իոաննինա նահանգէն մաս մը։ Արեւելքէն կը յանգի Թեսալիայի հարթավայրին, իսկ հարաւին կը հանդիպի Աղրաֆա լեռնաշղթային։

Բարձրագոյն գագաթներն են՝

Քաքարտիցա (2429մ․)
Քաթաֆիտի 2393մ․
Ակաթի (2350մ․)
Քաթարա անցք, Մեցովոյին մօտ
Թրիղիա (2204մ․)
Քրիաքուրաս (2150մ․)
Աւղօ (2064մ․)
Սելիօ (կամ Մուրխիա, 2064մ․)
Սքլավա (կամ Վուլղարելիու 2050մ․)
Սքոփոս (2024մ․)
Միթիքաս (կամ Փախդուրնիասքա, 1976մ․)
Փերտիքոբրիսի (1534մ․)
Քալարիդիքոս գետ․ ՆԱԹՈՒՐԱ 2000
Քաթօ Քրիաքուրաս (1436մ․)։

Հարաւային Փինտոսէն կը բխին Ախելո՛ոս եւ Փինիոս գետերը։

Բնապահպանում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Փինտոս իր հարուստ բուսականութեամբ եւ առատ ջուրերուն, Եւրոպայի եւ Յունաստանի կենդանիներու հազուագիւտ տեսակներու կենսավայր դարձած է, ինչպէս օրինակ՝ սրճագոյն արջին, գայլին եւ եւրոպական ջրասամոյրին։

Փինտոսի կ՛ընդգրկէ երկու ազգային պուրակներ՝ Փինտոսի ազգային պուրակը (կամ Վալիա Քալտա) եւ Վիքոս-Աո՛ոս ազգային պուրակը։