Ռուբէն Զարեան

Ռուբէն Զարեան
Ծնած է	1 (14) Սեպտեմբեր 1909
Ծննդեան վայր	Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	2 Փետրուար 1994 (84 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Խորհրդային Միութիւն
Գործունէութեան ոլորտ	Արուեստի պատմութիւն
Գործատու	«Հայաստան» Հրատարակչութիւն; Խորհրդային գրականութիւն; Երեւանի Պետական Գեղարուեստաթատերական հիմնարկ; Հ․Հ․ ԳԱԱ Արուեստի համալսարան
Կրթութիւն	Երեւանի Պետական Համալսարան
Կոչում	ակադեմիկոս
Ազգութիւն	Հայ
Տիրապետած լեզուներ	հայերէն
Պաշտօն	տնօրէն
Անդամակցութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա
Պարգեւներ եւ; մրցանակներ	«Պատուոյ նշան» շքանշան Ժողովուրդներու Բարեկամութեան շքանշան ՀԽՍՀ պետական մրցանակ? Հայկական ԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչ
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն

Ռուբէն Վարոսի Զարեան (Ռուբէն Վարոսի Ղազանջեան, 1 (14) Սեպտեմբեր 1909^[1]^[2], Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն^[1]^[2] - 2 Փետրուար 1994(1994-02-02)^[2], Երեւան, Հայաստան^[2]), հայ խորհրդային գրականագէտ, թատերագէտ, մանկավարժ: ՀԽՍՀ-ի արուեստի վաստակաւոր գործիչ (1961)։ Արուեստագիտութեան տոքթոր (1962), մասնագէտ (1963) ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1974)։ ԽՄԿԿ անդամ 1942էն:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1936-ին աւարտած է Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական հիմնարկը։ 1938-1947-ններուն եղած է Հայպետհրատի գեղարուեստական գրականութեան խմբագրութեան վարիչ, 1941-1943-ններուն՝ «Սովետական գրականութիւն» ամսագիրի խմբագիր, 1948-1958-ններին՝ Երեւանի գեղարուեստաթատերական հիմնարկ թատրոնի պատմութեան ամպիոնի վարիչ, 1958-էն՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արուեստի հիմնարկի տնօրէն։ Զարեան տպագրութեան պատրաստած է Կապրիէլ Սունդուկեանի 1951-1961-ններուն ակադեմիական հրատարակութեան քառահատոր երկերու առաջին երեք հատորները։ Զարեանի ուսումնասիրութիւնները կը վերաբերին հայ թատրոնի պատմութեանն ու դերասանական արուեստին։ Յուշագրութիւններ գրած է՝ հայ արուեստի եւ գրականութեան անուանի գործիչներու մասին։ Աբովեանի, Նար-Դոսի, Վրթանէս Փափազեանի, Յ․ Յովհաննիսեանի նուիրուած ուսումնասիրութիւններու հեղինակ է։ Զարեանի նախաձեռնութեամբ ԳԱ արուեստի հիմնարկին մէջ ստեղծուած է Շեքսպիրագիտական գրադարան (1964) եւ հայկակաեւ Շեքսպիրագիտութեան կեդրոն (1966)։ 1970-էն սկսեալ անդամ է Գերմանական Շեքսպիրեան ընկերութեան։ 1974-էն սկսեալ գրականութեան, արուեստի եւ ճարտարապետութեան ՀԽՍՀ պետական մրցանակներու յանձնաժողովի նախագահն է։ Անոր աշխատանքներէն շարք մը ռուսերէն եւ այլ լեզուներով լոյս տեսած է:

Երկեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Աբովեանի կեանքը (համառօտ ակնարկ), Երեւան, Հայպետհրատ, 1939, 100 էջ:
Աբովեանի կեանքը (համառօտ ակնարկ), Երեւան, Հայպետհրատ, 1940, 128 էջ։
Աբովեանի կեանքը (համառօտ ակնարկ), Երեւան, Հայպետհրատ, 1954, 136 էջ։
Պայքար ռուս դրամատուրգի համար հայ թատրոնին մէջ, Երեւան, 1954, 172 էջ:
Թատերական դիմանկարներ, գիրք 1, Երեւան, 1956, 376 էջ:
Սիրանոյշ, Երեւան, 1956, 348 էջ:
Սիրանոյշ (1857-1932), Երեւան, 1957, 344 էջ։
Ադամեան (արուեստը), Երեւան, 1960, 415 էջ։
Ադամեան (կեանքը), Երեւան, 1961, 535 էջ։
Ադամեանի Շեքսպիրը, Երեւան, 1965, 304 էջ։
Շեքսպիրը եւ հայերը, Երեւան, 1967, 104 էջ։
Հասմիկ, Երեւան, 1970, 143 էջ։
Վահրամ Փափազեան, Երեւան, 1972, 158 էջ։
Երբ վարագոյրը կը բացուի, Երեւան, 1973, 231 էջ։
Աւետիք Իսահակեան, Երեւան, 1974, 127 էջ։
Շեքսպիրի հետ, Երեւան, 1976, 248 էջ։
Էջեր հայկական շեքսպիրապատումէն, գիրք 1, Երեւան, 1979, 292 էջ։
Էջեր հայկական շեքսպիրապատումէն, գիրք 2, Երեւան, 1981, 326 էջ։
Հուշապատին մէջ, գիրք 1, Երեւան, 1975, 536 էջ։
Հուշապատին մէջ, գիրք 2, Երեւան, 1977, 548 էջ։
Հուշապատին մէջ, գիրք 3, Երեւան, 1981, 384 էջ։
Մայրամուտէն առաջ (ինքնապատում), հատոր 1, Երեւան, 1988:
Մայրամուտէն առաջ (ինքնապատում), հատոր 2, Երեւան, 1990:
Մայրամուտէն առաջ (ինքնապատում), հատոր 3, Երւեան, 2012, 528 էջ։

Արտաքին Յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ռուբեն Զարյան

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 3. — է. 672.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — 1990. — հատոր 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_1974._—_հատոր&nbsp;3._—_է.&nbsp;672.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 3. — է. 672.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q13053618">Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_1990._—_հատոր&nbsp;2.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — 1990. — հատոր 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[1]

[2]