Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան;
Ծնած է	27 Յուլիս, 1937
Ծննդավայր	Լիբանան
Մահացած է	11 Ապրիլ 2021
Մահուան վայր	Սևր
Քաղաքացիութիւն	Լիբանանցի
Ազգութիւն	Հայ
Կրօնք	Մխիթարեան Միաբանութիւն
Մասնագիտութիւն	Աստուածաբան, Փիլիսոփայութեան եւ Արուեստի դոկտոր
Աշխատավայր	Սամուէլ-Մուրատ Վարժարան
Անդամութիւն	Հայաստանի Նկարիչներու Միութիւն եւ Հայաստանի Գրողներու Միութիւն
Կայքէջ	bezdikian.am/PHP/books.p…

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ծնած է 27 Յուլիս, 1937, Պէյրութ -մահացած է 11 Ապրիլ 2021 Փարիզի արուարձան, Սեւր քաղաքին մէջ գտնուող Սամուէլ Մուրատեան վարժարանին մէջ, իր աշխատանքային սեղանի մօտ: Աստուածաբան, Փիլիսոփայութեան եւ Արուեստ-ի պատմութեան դոկտոր:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ծնած է Պէյրութ Մուսալեռցի ընտանիքի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ ճեմարանին մէջ։ 13 տարեկանին մեկնած է Վենետիկի Մխիթարեան մայրավանք:

Հայագիտութեան կողքին ստացած է նաեւ իտալական Պաքալորէաթ՛ յետոյ ղրկուած է Հռոմ համալսարանական ուսումը շարունակելու։ Հոն մնացած է եօթը տարի, երեք տարիէն ստացած է Փիլիսոփայութեան Տոքթորան, ապա Աստուածաբանութեան, տարի մըն ալ հետեւած է «Musica Sara» երաժշտական դասընթացքներուն, որ Վատիկանի կողմէ հաստատուած հոգեւոր երաժշտութեան դասընթացքներն են:

Տոքթորայի համար աւարտաճառ ներկայացնելու այն միտումով, որ ապագային պիտի նուիրուի դաստիարակչական ասպարէզին. կ'ընտրէ «Դաստիարակչական Հոգեբանութիւն» - «Յանցանքի զգացումը երեխաներու մօտ» նիւթը:

Հռոմի Գրիգորեան Համալսարանէն կը ստանայ Փիլիսոփայութեան եւ Աստուածաբանութեան դոկտոր աստիճան: 1962-ին կարտինալ Աղաճանեանի ձեռամբ վարդապետ կ՛օծուի: Մաս կը կազմէ Մխիթարեան ուխտին ծայրագոյն վարդապետ աստիճանով:

Նոյն համալսարանէն ստանալէ ետք արուեստի պատմութեան բարձրագոյն վկայական, կը վերադառնայ Վենետիկ, ուր կը յաճախէ տեղւոյն Գեղարուեստից Ակադեմիան, ուսուցիչ ունենալով Սանթոմազօ, Վետովա եւ Սաէթթի նշանաւոր արուեստագէտները:

Ծառայած է Եւրոպայի, Միջին Արեւելքի եւ Ամերիկայ-ի հայկական գաղթօճախներուն մէջ։ Ան հոգեւոր եւ ստեղծագործական կեանքին զուգահեռ վարած է նաեւ խմբագրական եւ վարչական գործեր՝ տնօրէնութեան պաշտօն վարած է Հալէպի Մխիթարեան վարժարանին:

Իր առաջին արուեստի ցուցահանդէսը կայացած է 1962-ին Վենետիկի մէջ, որմէ ետք ունեցած է բազմաթիւ ցուցահանդէսներ աշխարհի կարեւորագոյն մայրաքաղաքներուն մէջ։ Ստացած է բազմաթիւ մրցանակներ:

Հայր Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան հեղինակ է շարք մը գիրքերու հայերէն եւ օտար լեզուներով:

Այժմ կը գործէ Փարիզ-ի մէջ՝ ուսուցանելով Փարիզի Սամուէլ Մուրատ վարժարանին մէջ։ Միեւնոյն ժամանակ ինքնաբուխօրէն կը գծէ եւ բազամաթիւ ցուցահանդէսներ պատրաստած է արդէն: Վերջերս ալ Կալէրի տը Սէվրի մէջ ցուցադրած է իր գործերը: Իր ծախած բոլոր նկարներուն հասոյթը ան յատկացուցած է վարժարանի նորակառոյց շէնքին ծախսերուն: Հայ տղոց այս վարժարանը ունի 160 գիշերօթիկ աշակերտներ:

Հրատարակչական- Մխիթարեան Միաբանութեան գրականագիտական ու պատմական աշխատութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեւան-ի մէջ «Զանգակ-97» տպարանէն լոյս տեսած են Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի հետեւեալ գիրքերը: -

2003-ին «Մխիթարի եւ Մխիթարեաններու նպաստը հայ մշակոյթին» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 79 էջ

2003-ին «Մխիթար վրդ. Սեբաստացիի և Մխիթարեաններու նպաստը հայ մշակոյթին» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 79 էջ

2004-ին «Հայ ժողովուրդի ազատագրութեան պայքարը (ԺԹ-ի դդ.)» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 91 Էջ

2004-ին «Պատմական հողերու վրայ» Ճամփորդ. նօթեր: Վենետիկ - Ս. Ղազար, 120 Էջ

2004-ին «Խոհեր կեանքի մասին» Վենետիկ - Ս. Ղազար

2004-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 1, Թիւ 2, Թիւ 3 եւ Թիւ 4 գիրքերը:

2006-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 5 եւ Թիւ 6 գիրքերը:

2008-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 7 գիրքը

2009-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 8 գիրքը

2011-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 9 գիրքը

Հրատարակչական՝ Ներքին քաղաքականութիւն-Հայաստան, Հայ ժողովուրդի Պատմութիւն եւ Հայ գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեւան-ի մէջ «Զանգակ-97» տպարանէն լոյս տեսած են Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի հետեւեալ գիրքերը: -

2003-ին Հայաստանեան պատկերներ Եւսեբիոս Քրոնիկագիր, [Լրացուած հրատ.] 230 էջ

2003-ին Հայաստանեան պատկերներ Եւսեբիոս Քրոնիկագիր, 130 էջ

նաեւ լոյս տեսած են հետեւեալ գիրքերը

2004-ին Լոս Անճելըս Հայաստանեան պատկերներ Հայ ժողովուրդի Պատմութիւն Յարութիւն Մովսէսի Վրդ. Պզտիկեան, 172 էջ

2006-ին Վենետիկ-Ս.Ղազար Հայաստանեան պատկերներ Հայ գրականութիւն Յարութիւն Մովսէսի Վրդ. Պզտիկեան, 398 էջ

Արուեստ՝ նկարչութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան արուեստագէտին բնորոշ է արուեստի Գերիպաշտութեան շարժման ոճը (Սըրրի՜ըլզմ SURREALISM): Գերմանացի անուանի Փրոֆէսօր Քիրշպաումի հետ ուսումնասիրած է նախաքրիստոնէական արուեստները: Հոն է, որ իր հետաքրքրութիւնը արթնցած է Արուեստի հանդէպ եւ ներկայացուցած է որպէս նիւթ՝ «Հայկական Ճարտարագիտութիւնը»։ Երկու տարի Վենետիկի նկարչական Ակադեմիան յաճախած է:

Գոյներու իմաստաբանական գծապատկերներն ու խաղերը կ՛արտայայտուին եռաչափ ձեւերով, որոնց երաժշտական պահերը նկարչութիւնը կը վերածեն բանաստեղծութեան: Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի նկարչական գործերուն մէջ արմատաւորուած է Գերիպաշտութեան շարժման ոճի (surrealistic) ուժականութիւնը որ ներդաշնականօրէն կը հասնի արտայայտելու կատարեալ հաւասարակշռութեամբ եւ այն կարելի է միայն շնորհիւ իր խելացի գոյներու օգտագործմամբ որոնք կը դառնան քնարական նկարագրութիւնը զգացմունքներուն եւ միտքին:^[2]

- Mario Stefani

ԴԻՒԹԻՉ ԱՇԽԱՐՀՆԵՐ...

Արդեօք ինչպէս կը գծէ Պզտիկեան: Դժուար է նկարագրելը: Իր գծագրութիւնները պէտք է տեսնել, մանաւանդ թէ պէտք է դպչիլ, այսինքն հպիլ մատներու ծայրով: Փախուստ տուող բան մըն է: Իր արուեստը, որ այնքան տպաւորած է Փիքասոն, շատ ինքնուրոյն է, հանքային լուծուած փոշիի, սոսինձի, ջնարակի եւ նաֆթի տարրալուծական խառնուրդ մը: Արդիւնքը ձեւական խաբէութիւն մըն է: Դիւթիչ աշխարհներ դուրս կը ցայտին սահուն մակերեսներէն, կը երկարին, կը ձեւափոխուին, կը սլանան, կը շփոթուին, կը թանձրանան խորշային հիւսուածներու մէջ, կը սփռուին, կը դառնան լոյսի զուտ ցոլացումներ, կը գծեն աստղերու հեռաւորութիւններ, միգամածներ, մանրաշխարհներ շարժումի մէջ... Երեւակայութեան հալեցումն է, կիսաբաց աչքի մը նման դիտելու համար ուրիշ ձեւեր եւ գոյներ: Հմայուած կը մնաս: Աչքդ չի գիտեր ուր սուզուիլ, ուր հանգչիլ:^[2]

- Paolo Rizzi il Garrettino di Venezia

Ան Վենետիկի Ակադեմիայի նկարչութեան կաճառին անդամ է:

Տես նկարչական գործերը այս յղումով՝Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի նկարչական արուեստի գործերու շարքը

Ցուցահանդէսներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վենետիկի արուեստասէր բարեկամները զինք կը մղեն եւ անոնց քաջալերութեամբ կուտայ իր առաջին ցուցահանդէսը՝ Վենետիկի «Palazzo Giustinia» -ին մէջ։ Դարձեալ բարեկամներու դրդումով յաջորդաբար կը ցուցադրէ «Castel Franco Veneto» վենետիկ եւ «Treviso» եւ շրջակաները:

Փարիզի մէջ կազմակերպուած է Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ցուցահանդէսը՝ Աէվրը քաղաքի Քաղաքապետարանի Դահլիճին մէջ, «Yan's» ակումբին մէջ։ Յետոյ Փարիզի ձախակողմեան թաղամասի «Կալէրի տը Սէվրը» կոչուած աշխատանոցին մէջ:

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ունի անհատական ցուցահանդէսներու շարք մը:

իմ ցուցադրուած կտաւները վերնագիր չունին, որպէսզի իւրաքանչիւր նայող իր ուզածը տեսնէ, իր ուզած պահուն, իր ուզած զգացումները ունենայ պաստառներու շարժումներուն ու գոյներուն մէջ:

- Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Մասնաւոր պատգամ մը բերող կամ յեղափոխութիւն մը արտայայտող կերպ չունիմ, այլ կը ջանամ ընդհանրապէս զգացումներուս մէկ պահը արտայայտել: Կը մտածեմ, որ նկարչութիւնը պէտք է ըլլայ մէկու մը կեանքին մէկ վայրկեանը, մէկ պահը եւ պէտք չէ, որ ըլլայ միայն ենթակայական, պէտք է իւրաքանչիւր անձ, որ կը նայի պատկերին, հաղորդակցի անոր հետ եւ ապրի նաեւ իր կեանքին մէկ պահը՝ զայն դիտած պահուն:

- Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Մրցանակներ եւ Պատուագրեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան Նկարչութեան հետեւած է իբրեւ սիրելի զբաղմունք մը միայն, կարգ մը Ակադեմիներ զինք ընտրած են իրենց ցկեանս անդամ:

1966-ին Սալոն տէնտէփանտանսի միջազգային ցուցահանդէսին, Շակալի եւ Սալվատոր Տալիի նման մեծերու կողքին ցուցադրուած են նաեւ Հայր Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի գործերը եւ իբրեւ նորայայտ տաղանդ շահած է Ոսկէ Մետալ:

1967-ին Արուեստի, Գրականութեան եւ Գիտութեան կաճառէն ստացած է արծաթէ մետալ:

2011-ին ան փարիզի մէջ պարգեւատրուած է «Քրուայ տը Շվալիէր» Ասպետական Խաչը:

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

«Բազմավէպ» հայագիտական հանդէսը հիմնուած 1843-ին, պաշտօնաթերթն է Մխիթարեան Միաբանութեան եւ լոյս կ՚ընծայուի Սուրբ Ղազարի Հայկական Ճեմարանի կողմէ [1] Archived 2017-08-11 at the Wayback Machine.:

Կայքէջ Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

ՀԱՅ ԳԻՐՔ = Armenian Book Հ. Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մխիթարի եւ Մխիթարեանների Նպաստը Հայ Մշակոյթին Երեւան 2003

Մխիթարի եւ Մխիթարեանների Նպաստը Հայ Մշակոյթին Երեւան 2003
ՊԶՏԻԿԵԱՆ BEZDIKIAN Երեւան 2007

ՊԶՏԻԿԵԱՆ BEZDIKIAN Երեւան 2007
Արուեստագէտի մասին Երեւան 2007

Արուեստագէտի մասին Երեւան 2007
Հայ Պատմիչներ - Հայկական Ցոլքեր - 8, Երեւան 2009

Հայ Պատմիչներ - Հայկական Ցոլքեր - 8, Երեւան 2009
Հանդիպում Հայ Մամուլի հետ, Երեւան 2012

Հանդիպում Հայ Մամուլի հետ, Երեւան 2012
Քրիստոնէական Խոհեր, Երեւան 2016

Քրիստոնէական Խոհեր, Երեւան 2016
Հայկական Ցոլքեր - 11, Երեւան 2016

Հայկական Ցոլքեր - 11, Երեւան 2016

Յարութիւն Վարդապետ Պզտիկեանի հետ հանդիպում Երեւանի մէջ։ Աջէն ձախ՝ արուեստագէտ գեղանկարիչներ՝ Զաւէն Պարտաքճեան, Վիգէն Շարոյեան, արուեստագէտ եւ ազգագրագէտ՝ Հրազդան Թոքմաճեան, Յարութիւն Վրդ. Պզտիկեան եւ արեւելագէտ՝ Սերգեյ Մանվելյան: 31 Օգոստոս 2017: