Jump to content

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան
Ծնած է 27 Յուլիս, 1937
Ծննդավայր Լիբանան
Մահացած է 11 Ապրիլ 2021
Մահուան վայր Սևր[1]
Քաղաքացիութիւն Լիբանանցի
Ազգութիւն Հայ
Կրօնք Մխիթարեան Միաբանութիւն
Մասնագիտութիւն Աստուածաբան, Փիլիսոփայութեան եւ Արուեստի դոկտոր
Աշխատավայր Սամուէլ-Մուրատ Վարժարան
Անդամութիւն Հա­յաս­տա­նի Նկա­րիչ­նե­րու Միու­թիւն եւ Հայաստանի Գրողներու Միութիւն
Կայքէջ bezdikian.am/PHP/books.p…

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան (29 Յուլիս 1937(1937-07-29)[1], Պէյրութ, Լիբանան[1] - 11 Ապրիլ 2021(2021-04-11)[1], Սևր[1]) իր աշխատանքային սեղանի մօտ: Աստուածաբան, փիլիսոփայութեան եւ արուեստ-ի պատմութեան դոկտոր:

Կենսագրութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ծնած է Պէյրութ Մուսալեռցի ընտանիքի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ ճեմարանին մէջ։ 13 տարեկանին մեկնած է Վենետիկի Մխիթարեան մայրավանք:

Հայագիտութեան կողքին ստացած է նաեւ իտալական Պաքալորէաթ՛ յետոյ ղրկուած է Հռոմ համալսարանական ուսումը շարունակելու։ Հոն մնացած է եօթը տարի, երեք տարիէն ստացած է Փիլիսոփայութեան Տոքթորան, ապա Աստուածաբանութեան, տարի մըն ալ հետեւած է «Musica Sara» երաժշտական դասընթացքներուն, որ Վատիկանի կողմէ հաստատուած հոգեւոր երաժշտութեան դասընթացքներն են:

Տոքթորայի համար աւարտաճառ ներկայացնելու այն միտումով, որ ապագային պիտի նուիրուի դաստիարակչական ասպարէզին. կ'ընտրէ «Դաստիարակչական Հոգեբանութիւն» - «Յանցանքի զգացումը երեխաներու մօտ» նիւթը:

Հռոմի Գրիգորեան Համալսարանէն կը ստանայ փիլիսոփայութեան եւ Աստուածաբանութեան դոկտոր աստիճան: 1962-ին կարտինալ Աղաճանեանի ձեռամբ վարդապետ կ՛օծուի: Մաս կը կազմէ Մխիթարեան ուխտին ծայրագոյն վարդապետ աստիճանով:

Նոյն համալսարանէն ստանալէ ետք արուեստի պատմութեան բարձրագոյն վկայական, կը վերադառնայ Վենետիկ, ուր կը յաճախէ տեղւոյն Գեղարուեստից Ակադեմիան, ուսուցիչ ունենալով Սանթոմազօ, Վետովա եւ Սաէթթի նշանաւոր արուեստագէտները:

Ծառայած է Եւրոպայի, Միջին Արեւելքի եւ Ամերիկայի հայկական գաղթօճախներուն մէջ։ Ան հոգեւոր եւ ստեղծագործական կեանքին զուգահեռ վարած է նաեւ խմբագրական եւ վարչական գործեր՝ տնօրէնութեան պաշտօն վարած է Հալէպի Մխիթարեան վարժարանին:

Իր առաջին արուեստի ցուցահանդէսը կայացած է 1962-ին Վենետիկի մէջ, որմէ ետք ունեցած է բազմաթիւ ցուցահանդէսներ աշխարհի կարեւորագոյն մայրաքաղաքներուն մէջ։ Ստացած է բազմաթիւ մրցանակներ:

Հայր Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան հեղինակ է շարք մը գիրքերու հայերէն եւ օտար լեզուներով:

Այժմ կը գործէ Փարիզ-ի մէջ՝ ուսուցանելով Փարիզի Սամուէլ Մուրատ վարժարանին մէջ։ Միեւնոյն ժամանակ ինքնաբուխօրէն կը գծէ եւ բազամաթիւ ցուցահանդէսներ պատրաստած է արդէն: Վերջերս ալ Կալէրի տը Սէվրի մէջ ցուցադրած է իր գործերը: Իր ծախած բոլոր նկարներուն հասոյթը ան յատկացուցած է վարժարանի նորակառոյց շէնքին ծախսերուն: Հայ տղոց այս վարժարանը ունի 160 գիշերօթիկ աշակերտներ:

Կը մահանայ է 11 Ապրիլ, 2021ին, Փարիզի արուարձան, Սեւր քաղաքին մէջ գտնուող Սամուէլ Մուրատեան վարժարանին մէջ, իր աշխատանքային սեղանի մօտ:

Հրատարակչական- Մխիթարեան Միաբանութեան գրականագիտական ու պատմական աշխատութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեւան-ի մէջ «Զանգակ-97» տպարանէն լոյս տեսած են Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի հետեւեալ գիրքերը: -

2003-ին «Մխիթարի եւ Մխիթարեաններու նպաստը հայ մշակոյթին» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 79 էջ

2003-ին «Մխիթար վրդ. Սեբաստացիի և Մխիթարեաններու նպաստը հայ մշակոյթին» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 79 էջ

2004-ին «Հայ ժողովուրդի ազատագրութեան պայքարը (ԺԹ-ի դդ.)» Վենետիկ - Ս. Ղազար, 91 Էջ

2004-ին «Պատմական հողերու վրայ» Ճամփորդ. նօթեր: Վենետիկ - Ս. Ղազար, 120 Էջ

2004-ին «Խոհեր կեանքի մասին» Վենետիկ - Ս. Ղազար

2004-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 1, Թիւ 2, Թիւ 3 եւ Թիւ 4 գիրքերը:

2006-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 5 եւ Թիւ 6 գիրքերը:

2008-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 7 գիրքը

2009-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 8 գիրքը

2011-ին «Հայկական ցոլքեր» Վենետիկ - Ս. Ղազար, Թիւ 9 գիրքը

Հրատարակչական՝ Ներքին քաղաքականութիւն-Հայաստան, Հայ ժողովուրդի Պատմութիւն եւ Հայ գրականութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեւան-ի մէջ «Զանգակ-97» տպարանէն լոյս տեսած են Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի հետեւեալ գիրքերը: -

2003-ին Հայաստանեան պատկերներ Եւսեբիոս Քրոնիկագիր, [Լրացուած հրատ.] 230 էջ

2003-ին Հայաստանեան պատկերներ Եւսեբիոս Քրոնիկագիր, 130 էջ

նաեւ լոյս տեսած են հետեւեալ գիրքերը

2004-ին Լոս Անճելըս Հայաստանեան պատկերներ Հայ ժողովուրդի Պատմութիւն Յարութիւն Մովսէսի Վրդ. Պզտիկեան, 172 էջ

2006-ին Վենետիկ-Ս.Ղազար Հայաստանեան պատկերներ Հայ գրականութիւն Յարութիւն Մովսէսի Վրդ. Պզտիկեան, 398 էջ

Արուեստ՝ նկարչութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան արուեստագէտին բնորոշ է արուեստի Գերիպաշտութեան շարժման ոճը (Սըրրի՜ըլզմ SURREALISM): Գերմանացի անուանի Փրոֆէսօր Քիրշպաումի հետ ուսումնասիրած է նախաքրիստոնէական արուեստները: Հոն է, որ իր հետաքրքրութիւնը արթնցած է Արուեստի հանդէպ եւ ներկայացուցած է որպէս նիւթ՝ «Հայկական Ճարտարագիտութիւնը»։ Երկու տարի Վենետիկի նկարչական Ակադեմիան յաճախած է:

Գոյներու իմաստաբանական գծապատկերներն ու խաղերը կ՛արտայայտուին եռաչափ ձեւերով, որոնց երաժշտական պահերը նկարչութիւնը կը վերածեն բանաստեղծութեան: Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի նկարչական գործերուն մէջ արմատաւորուած է Գերիպաշտութեան շարժման ոճի (surrealistic) ուժականութիւնը որ ներդաշնականօրէն կը հասնի արտայայտելու կատարեալ հաւասարակշռութեամբ եւ այն կարելի է միայն շնորհիւ իր խելացի գոյներու օգտագործմամբ որոնք կը դառնան քնարական նկարագրութիւնը զգացմունքներուն եւ միտքին:[2]

- Mario Stefani

ԴԻՒԹԻՉ ԱՇԽԱՐՀՆԵՐ...

Ար­դեօք ինչ­պէս կը գծէ Պզտի­կեան: Դժուար է նկա­րա­գրե­լը: Իր գծա­գրու­թիւն­նե­րը պէտք է տես­նել, մա­նա­ւանդ թէ պէտք է դպչիլ, այ­սինքն հպիլ մատ­նե­րու ծայ­րով: Փա­խուստ տուող բան մըն է: Իր ա­րուես­տը, որ այնքան տպա­ւո­րած է Փի­քա­սոն, շատ ինք­նու­րոյն է, հան­քա­յին լու­ծուած փո­շիի, սո­սին­ձի, ջնա­րա­կի եւ նաֆ­թի տար­րա­լու­ծա­կան խառ­նուրդ մը: Ար­դիւն­քը ձե­ւա­կան խա­բէու­թիւն մըն է: Դիւ­թիչ աշ­խարհ­ներ դուրս կը ցայ­տին սա­հուն մա­կե­րես­նե­րէն, կը եր­կա­րին, կը ձե­ւա­փո­խուին, կը սլա­նան, կը շփո­թուին, կը թանձ­րա­նան խոր­շա­յին հիւ­սուած­նե­րու մէջ, կը սփռուին, կը դառ­նան լոյ­սի զուտ ցո­լա­ցում­ներ, կը գծեն աստ­ղե­րու հե­ռա­ւո­րու­թիւն­ներ, մի­գա­մած­ներ, ման­րաշ­խարհ­ներ շար­ժու­մի մէջ... Ե­րե­ւա­կա­յու­թեան հա­լե­ցումն է, կի­սա­բաց աչ­քի մը նման դի­տե­լու հա­մար ու­րիշ ձե­ւեր եւ գոյ­ներ: Հմա­յուած կը մնաս: Աչքդ չի գի­տեր ուր սու­զուիլ, ուր հանգ­չիլ:[2]
- Paolo Rizzi il Garrettino di Venezia


Ան Վենետիկի Ակադեմիայի նկարչութեան կաճառին անդամ է:

Ցուցահանդէսներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վենետիկի արուեստասէր բարեկամները զինք կը մղեն եւ անոնց քաջալերութեամբ կուտայ իր առաջին ցուցահանդէսը՝ Վենետիկի «Palazzo Giustinia» -ին մէջ։ Դարձեալ բարեկամներու դրդումով յաջորդաբար կը ցուցադրէ «Castel Franco Veneto» վենետիկ եւ «Treviso» եւ շրջակաները:

Փարիզի մէջ կազմակերպուած է Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ցուցահանդէսը՝ Աէվրը քաղաքի Քաղաքապետարանի Դահլիճին մէջ, «Yan's» ակումբին մէջ։ Յետոյ Փարիզի ձախակողմեան թաղամասի «Կալէրի տը Սէվրը» կոչուած աշխատանոցին մէջ:

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան ունի անհատական ցուցահանդէսներու շարք մը:

իմ ցուցադրուած կտաւները վերնագիր չունին, որպէսզի իւրաքանչիւր նայող իր ուզածը տեսնէ, իր ուզած պահուն, իր ուզած զգացումները ունենայ պաստառներու շարժումներուն ու գոյներուն մէջ:
- Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան


Մասնաւոր պատգամ մը բերող կամ յեղափոխութիւն մը արտայայտող կերպ չունիմ, այլ կը ջանամ ընդհանրապէս զգացումներուս մէկ պահը արտայայտել: Կը մտածեմ, որ նկարչութիւնը պէտք է ըլլայ մէկու մը կեանքին մէկ վայրկեանը, մէկ պահը եւ պէտք չէ, որ ըլլայ միայն ենթակայական, պէտք է իւրաքանչիւր անձ, որ կը նայի պատկերին, հաղորդակցի անոր հետ եւ ապրի նաեւ իր կեանքին մէկ պահը՝ զայն դիտած պահուն:
- Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան


Մրցանակներ եւ Պատուագրեր

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան Նկարչութեան հետեւած է իբրեւ սիրելի զբաղմունք մը միայն, կարգ մը Ակադեմիներ զինք ընտրած են իրենց ցկեանս անդամ:

1966-ին Սալոն տէնտէփանտանսի միջազգային ցուցահանդէսին, Շակալի եւ Սալվատոր Տալիի նման մեծերու կողքին ցուցադրուած են նաեւ Հայր Յարութիւն վրդ. Պզտիկեանի գործերը եւ իբրեւ նորայայտ տաղանդ շահած է Ոսկէ Մետալ:

1967-ին Արուեստի, Գրականութեան եւ Գիտութեան կաճառէն ստացած է արծաթէ մետալ:

2011-ին ան փարիզի մէջ պարգեւատրուած է «Քրուայ տը Շվալիէր» Ասպետական Խաչը:

Արտաքին յղումներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Պատկերասրահ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յարութիւն Վարդապետ Պզտիկեանի հետ հանդիպում Երեւանի մէջ։ Աջէն ձախ՝ արուեստագէտ գեղանկարիչներ՝ Զաւէն Պարտաքճեան, Վիգէն Շարոյեան, արուեստագէտ եւ ազգագրագէտ՝ Հրազդան Թոքմաճեան, Յարութիւն Վրդ. Պզտիկեան եւ արեւելագէտ՝ Սերգեյ Մանվելյան: 31 Օգոստոս 2017:

Աղբիւրներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Fichier des personnes décédées
  2. ↑ 2,0 2,1 Յարութիւն վրդ. Պզտիկեան

Տե՛ս նաեւ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Յարութիւն_վրդ._Պզտիկեան&oldid=234385» էջէն