Կորնթոս

(Վերայղուած է Կորինթոս-էն)
Քաղաք
Կորնթոս
Կորնթոս․ Կորնթոսի Ծոցին հարաւ արեւելքը, Կորնթոսի Նեղուցին արեւմտեան մասին։ Դիտուած Աքրօքորինթօ գագաթէն Յունիս 2007
Յունաստանի վարչական բաժանում Պելոպոնես
Յունաստանի վարչական բաժանում Քորինթիա
Խտութիւն 358 մարդ/քմ²

Կորնթոս (կամ Քորինթոս), ((յունարէն) եւ հին յուն․՝ Κόρινθος / Kórinthos)․ Պելոպոնեսի քաղաք եւ գլխաւոր նաւահանգիստ։  Կորնթոս նահանգին մայրաքաղաքը։  Պելոպոնեսի Շրջանային Միաւորի երրորդ մեծ քաղաքն է 30 177 բնակչութեամբ, ըստ 2011-ի մարդահամարին։

Կորնթոսը հին համանուն քաղաքին շարունակութիւնն է եւ աշխարհի ամենահին քաղաքներէն է․ փաստագրուած աղբիւրները կը հասնին մինչեւ Ք․ա․ 5000 թուական։  Հին Կորնթոսը, Աքրոքորինթօ ժայռին ստորոտին բնակելի վայր մըն է։

Քաղաքը ենթակայ եղած էր եւ է երկրաշարժի յաճախակի զօրաւոր ցնցումներու։

Պատմական անդրադարձ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նոր քաղաքը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1858 թուականին երկրաշարժի պատճառով, Կորնթոսի հին քաղաքը ծանօթ իբրեւ՝ Հին Կորնթոս, հիմնովին կը քանդուի.   Նոր քաղաքը կը կառուցուի Լեխէօ հին նաւահանգիստին հարաւ արեւելեան կողմը, Կորնթոսի Ծոցին ափերուն։

Սակայն, 1928 Ապրիլ 22-ի սարսափելի երկրաշարժը Կորնթոսը գետնի հաւասար կը դարձնէ։ 5․000 ընտանիքներ անտուն կը մնան։ Քաղաքը կը վերակառուցուի լրիւ հետեւելով հակաերկրաշարժային օրէնքներուն։

1981 Փետրուար 24-ին զօրաւոր երկրաշարժին, վնասները քիչ են շնորհիւ կառուցման հակաերկրաշարժային օրէնքներուն։

Աշխարհագրութիւն եւ Կլիմա[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քաղաքին Դիրքը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոս քաղաքը 1882 թուականին

Կորնթոսը ծովեզերիայ քաղաք է, ծովու մակերեսէն 10մ․ բարձրութեամբ։  Կը գտնուի Կորնթոսի Ծոցին արեւելեան մասին, Կորնթոսի Նեղուցին ծայրամասին, ուր Պելոպոնեսը Կեդրոնական Յունաստանին կը միանայ։ Շրջապատուած է Լեխէօի ծովեղերիայ շրջանէն ու Էքսամիլիա եւ Քսիլոքերիզա գիւղական շրջաններէն։  Քաղաքը այս վայրին կը գտնուի 1858 թուականէն ետք, երբ հզօր երկրաշարժ մը Հին Կորնթոսը հիմնովին կը քանդէ։ Կորնթոսը կը գտնուի Աթէնք եւ Փաթրաս քաղաքներուն միջեւ եւ կը հանդիսանայ գլխաւոր խաչմերուկ մը։ Շնորհիւ 21-րդ դարուն կառուցուած նոր մայրուղիին եւ Քաղաքացիական Երկաթուղիին ան հասանելի է բոլորէն։  Նոր քաղաքը,  կառուցուած 19-րդ դարուն երկրորդ կէսին, հիմնուեցաւ արդի քաղաքի տեսլականով ․ ուղղահայեաց ճամբաներ որոնք ծով կ՛առաջնորդեն։ 

Քաղաքին կլիման[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քաղաքին կլիման միջերկրականեան է, մեղմ ձմեռներով եւ տաք ու չոր ամառներով։  Միջին ջերմաստիճանը 18 °C։  Անձրեւները չափաւոր են։

Քաղաքը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քաղաքին հարաւային մասը, կոչուած Իոնիա, անկարգ կառուցում ունի, որովհետեւ յառաջատաբար եւ առանց ձեւաւորումի կը զարգանայ, մանաւանդ երբ կ՛ողողուի Փոքր Ասիոյ աղետէն փրկուած գաղթականներէն։  Քաղաքին սուրբն է՝ Պօղոս Առաքեալը։

Քաղաքին կեդրոնին մեծ մասը մայթի վերածուած է եւ հոն կը գտնուի շուկան։

Ժողովրդային հաւաքի վայր է ծովեզերիայ«Քալամիա»ն․ հոն հաւաքուած են սրճարաններ, ժամանցի վայրեր եւ ունի լաւ կազմակերպուած ծովափ։

Տեսարժան վայրեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հնագիտական վայրեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոս հարուստ հարուստ է հնագիտական վայրերով․ Հին Կորնթոսը, Աքրօքորինթօ, Տիոլքոս (Կորնթոսի Նեղուց), Էքսամիլիոն (Կորնթոսի Նեղուց), հին Լեխէօ եւ այլն։

Թանգարաններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • Պատմա-Ժողովրդագրական թանգարան
  • Եկեղեցական թանգարան
  • Քաղաքային Պատկերասրահ

Ուրիշ տեսարժան վայրեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոսի Նեղուցը, Կորնթոսի Ջրանցքը, ծովափները եւ Կորնթոսի բոլոր շրջակայքը։

Մարզական[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոսի մէջ կը գործեն ոտնագնդակի, կողովագնդակի, վոլլէյի (կնոջական) եւ լողի մարզական խումբեր, իրենց ենթաբաժանումներով։

Ճարտարարուեստ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոսը Յունաստանի ճարտարարուեստի գլխաւոր կեդրոններէն է։ Կորնթոսի զտարանը Եւրոպայի քարիւղի ամենամեծ զտարաններէն մէկն է։ Նաեւ, Կորնթոսի շրջանին շուրջ կ՛արտադրուին խեցեգործական իրեր, պղինձէ պարաններ, խէժ, բռաքար, կաշի, մարմար, բժշկական իրեր, հանքային ջուր եւ խմիչքներ, քարիւղի արտադրութիւններ եւ աղ։ Սակայն 2005 թուականէն, շարք մը ճարտարարուեստի գործարաններ նուազեցուցին իրենց գործողութիւնները․ խողովակներու հսկայ գործարանը, հիւսուածեղէնի գործարանը եւ մսեղէնիգործարկութիւն մը։

Փոխադրական միջոցներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոսին երկաթուղային գիծը Կորնթոսի Նեղուցին երկայնքին

Կորնթոս ունի փոխադրական միջոցներու խիտ ցանց մը․ -

Ազգային մայրուղին կ՛անցնի Կորնթոսէն․ Պելոպոնեսի  մուտքն է։

Երկաթուղին կը գործէ 1884 թուականէն, սակայն այժմ վերանորոգուած է եւ կը հասնի մինչեւ Աթէնքին էլէֆթերիոս Վենիզելոս օդակայանը։

Ծովային փոխադրամիջոցներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոսին նաւահանգիստը քաղաքին հիւսիսային մասին եւ Կորնթոսի Ջրանցքին հիւսիս արեւմտեան մուտքին կողմը կը գտնուի։  Կը ծառայէ շրջանի տեղական ճարտարարուեստի եւ գիւղատնտեսութեան կարիքներուն։ Արուեստական նաւահանգիստ մըն է, որ կը զարգանայ Ջրանցքին բացումով։

Կրթութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կորնթոս հաստատուած են Պելոպոնեսի Համալսարանի Ընկերաբանական եւ Քաղաքաղագիտութեան Դպրոցները իրենց բաժիններով։

Հայերու ներկայութիւնը Կորնթոս[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

(Տե՛ս բուն արձանագրութիւն Հայերու ներկայութիւնը Կորնթոս)

Եղբայրացած քաղաքներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • Սիրաքուսես, Սիքելիա, Իտալիա (Syracuse, Sicily)
  • Ճակոտինա, Սերպիա (Jagodina, Serbia)
  • Քորինթ, Միսիսիփի, ԱՄՆ (Corinth, Mississippi)
  • Ապիլենէ, Թեքսաս ԱՄՆ (Abilene, Texas, United States)

Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

[1][2][3][4][5][6] [7] [8] [9]

Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ամենուն Տարեգիրք, Կարօ Գէորգեան, 1959

Տե՛ս նաեւ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հին Կորնթոս

Սելանիկի հայկական գաղութը

Քոքինիոյ հայկական գաղութը

Փաթրայի հայերը

Քեֆալոնիայի հայերը

Քերքիրայի հայերը

Սիրոս․ Հայ որբերը եւ Near East Relief Որբանոցը

Արսէն Պալեան

Յունաստան

Աթէնք

Փիրէա

Սելանիկ

Փաթրա

Նաֆփլիօ

Էգէական Ծով

Կորնթոսի Նեղուցը

Կորնթոսի Ջրանցքը

Կորնթոսի Ծոցը

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. Կորնթոսի քաղաքապետութիւն(յունարէն)