Սուրէն Սպանդարեան

Սուրէն Սպանդարեան
Ծնած է 3 (15) Դեկտեմբեր 1882[1]
Ծննդավայր Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն[1]
Մահացած է 24 Սեպտեմբեր 1916(1916-09-24) (33 տարեկանին)
Մահուան վայր Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն  Ռուսական Կայսրութիւն
Ուսումնավայր Թիֆլիսի Գիմնազիոն[1]
Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ?[1]
Մոսկուայի պետական համալսարանի իրաւաբանական բաժին[1]
Մասնագիտութիւն հրապարակախօս, լրագրող, Խմբագիր, հասարակական գործիչ, Յեղափոխական, գրաքննադատ
Կուսակցութիւն Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն?
Ամուսին Օլկա Սպանդարեան
Ծնողներ հայր՝ Սպանդար Սպանդարեան[1]
Երեխաներ Ստեփան Սպանդարյան?
Սուրեն Սպանդարյանի արձանը Գարեգին Նժդեհի հրապարակում

Սուրէն Սպանդարի Սպանդարեան (3 (15) Դեկտեմբեր 1882[1], Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն[1] - 24 Սեպտեմբեր 1916(1916-09-24), Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն), հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ, լրագրող, գրաքննադատ։ Սպանդար Սպանդարեանի որդին, Ստեփան Սպանդարեանի հայրը։ ՌՍԴԲԿ անդամ 1901-էն։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Թիֆլիսի մէջ։ Աւարտած է Թիֆլիսի արական մարզարանը (1902)։ Սորված է Մոսկուայի պետական համալսարանի պատմաբանասիրական (1902-03), ապա՝ իրաւաբանական ճիւղը, յաճախած է Հայդելբերգի (Գերմանիա) համալսարանի պարապմունքներուն։ Տիրապետած է հայերէն, ռուսերէն, վրացերէն, Ազրպէյճաներէն, գերմաներէն եւ այլ լեզուներու։ Եղած է ՌՍԴԲԿ Կովկասեան միութեան կոմիտէի կազմին մէջ։ Սպանդարեանը 1906-ի օգոստոսին Ստեփան Շահումեանի հետ ղեկավարած է Ալավերդի պղնձահանքերու բանուորներու գործադուլը։

Սպանդարեանը ղեկավար մասնակցութիւն ունեցած է Անդրկովկասի պոլշեւիկեան մամուլի ստեղծման ու զարգացման գործին մէջ։ Ստեփան Շահումեանի եւ Սարգիս Կասեանի հետ խմբագրած է «Կայծ», «Նոր խօսք», «Օրեր» հայկական պոլշեւիկեան թերթերը եւ գրած է բազմաթիւ յօդուածներ։

1907-ի սկզբը Սպանդարեան ուղարկուած է կուսակցական աշխատանքի՝ Պաքու. ընտրուած է Պաքուի կոմիտէի անդամ եւ քաղաքական կուսակցական կազմակերպիչ։ Մասնակցած է «Բակինսկի ռաբոչի», «Գուդոկ» (երկուքն ալ՝ ռուսերէն) եւ այլ թերթերու հրատարակութիւնը։ Քանիցս ձերբակալուած է, իսկ 1909-ի օգոստոսին աքսորուած Պաքուի նահանգէն։ 1910-ի յունուարէն սկսեալ գործած է Թիֆլիսի մէջ, ղեկավարած «Կուրյեր կոպեյկա», «Լիստոկ կոպեյկա» (երկուսքն ալ՝ ռուսերէն) եւ այլ վաւերական թերթեր, աշխատակցած է պոլշեւիկեան «Զվեզդա» (ռուսերէն) լրագիրին։ 1912-ի յունուարին, որպէս Պաքուի կազմակերպութեան պատգամավոր, մասնակցած է ՌՍԴԲ(բ) կ VI (Պրահայի) համաժողովին։ Ընտրուած է ՌՍԴԲ(բ) կ կեդրոնական խնամակալութեան եւ անոր ռուսաստանեան պիւրոյի անդամ։ Համաժողովէն ետք մեկնած է Լայպցիգ, մասնակցած ՌՍԴԲ(բ) կ կեդրոնական խնամակալութեան ու Պետական Խորհրդարանի սոցիալ-դեմոկրատ խմբակցութեան ներկայացուցիչներու խորհրդակցութեանը։

1912-ին վերադարձած է արտասահմանէն, մասնակցած է IV Պետական խորհրդարանի պոլշեւիկեան նախընտրական քարոզարշաւին, Թիֆլիսի մէջ կազմակերպած է տպարան։ 1912-ի մայիսին ձերբակալուած եւ բանտարկուած է Թիֆլիսի Մետեխի բանտին մէջ։ 1913-ի մայիսին դատապարտուած է ցմահ աքսորի՝ Սիպիր, ուր (Կրասնոյարսկ) ալ մահացած է։[2]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ։ Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն։ 2007։ էջ էջ 487