Սուրէն Սպանդարեան

Սուրէն Սպանդարեան;
Ծնած է	3 (15) Դեկտեմբեր 1882
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	24 Սեպտեմբեր 1916 (33 տարեկանին) կամ 11 (24) Սեպտեմբեր 1916 (33 տարեկանին)
Մահուան վայր	Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն
Ուսումնավայր	Թիֆլիսի Գիմնազիոն; Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ?; Մոսկուայի պետական համալսարանի իրաւաբանական բաժին
Մասնագիտութիւն	հրապարակախօս, լրագրող, Խմբագիր, հանրային գործիչ, Յեղափոխական, գրաքննադատ
Կուսակցութիւն	Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն?
Ամուսին	Օլկա Սպանդարեան
Ծնողներ	հայր՝ Սպանդար Սպանդարեան
Երեխաներ	Ստեփան Սպանդարյան?

Սուրէն Սպանդարի Սպանդարեան (3 (15) Դեկտեմբեր 1882^[1]^[2], Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն^[1] - 24 Սեպտեմբեր 1916(1916-09-24) կամ 11 (24) Սեպտեմբեր 1916^[2], Կրասնոյարսկ, Ենիսեյսկի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն), հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ, լրագրող, գրաքննադատ։ Սպանդար Սպանդարեանի որդին, Ստեփան Սպանդարեանի հայրը։ ՌՍԴԲԿ անդամ 1901-էն։

Կենսագրութիւն

Ծնած է Թիֆլիսի մէջ։ Աւարտած է Թիֆլիսի արական մարզարանը (1902)։ Սորված է Մոսկուայի պետական համալսարանի պատմաբանասիրական (1902-03), ապա՝ իրաւաբանական ճիւղը, յաճախած է Հայդելբերգի (Գերմանիա) համալսարանի պարապմունքներուն։ Տիրապետած է հայերէն, ռուսերէն, վրացերէն, Ազրպէյճաներէն, գերմաներէն եւ այլ լեզուներու։ Եղած է ՌՍԴԲԿ Կովկասեան միութեան կոմիտէի կազմին մէջ։ Սպանդարեանը 1906-ի օգոստոսին Ստեփան Շահումեանի հետ ղեկավարած է Ալավերդի պղնձահանքերու բանուորներու գործադուլը։

Սպանդարեանը ղեկավար մասնակցութիւն ունեցած է Անդրկովկասի պոլշեւիկեան մամուլի ստեղծման ու զարգացման գործին մէջ։ Ստեփան Շահումեանի եւ Սարգիս Կասեանի հետ խմբագրած է «Կայծ», «Նոր խօսք», «Օրեր» հայկական պոլշեւիկեան թերթերը եւ գրած է բազմաթիւ յօդուածներ։

1907-ի սկզբը Սպանդարեան ուղարկուած է կուսակցական աշխատանքի՝ Պաքու. ընտրուած է Պաքուի կոմիտէի անդամ եւ քաղաքական կուսակցական կազմակերպիչ։ Մասնակցած է «Բակինսկի ռաբոչի», «Գուդոկ» (երկուքն ալ՝ ռուսերէն) եւ այլ թերթերու հրատարակութիւնը։ Քանիցս ձերբակալուած է, իսկ 1909-ի օգոստոսին աքսորուած Պաքուի նահանգէն։ 1910-ի յունուարէն սկսեալ գործած է Թիֆլիսի մէջ, ղեկավարած «Կուրյեր կոպեյկա», «Լիստոկ կոպեյկա» (երկուսքն ալ՝ ռուսերէն) եւ այլ վաւերական թերթեր, աշխատակցած է պոլշեւիկեան «Զվեզդա» (ռուսերէն) լրագիրին։ 1912-ի յունուարին, որպէս Պաքուի կազմակերպութեան պատգամավոր, մասնակցած է ՌՍԴԲ(բ) կ VI (Պրահայի) համաժողովին։ Ընտրուած է ՌՍԴԲ(բ) կ կեդրոնական խնամակալութեան եւ անոր ռուսաստանեան պիւրոյի անդամ։ Համաժողովէն ետք մեկնած է Լայպցիգ, մասնակցած ՌՍԴԲ(բ) կ կեդրոնական խնամակալութեան ու Պետական Խորհրդարանի սոցիալ-դեմոկրատ խմբակցութեան ներկայացուցիչներու խորհրդակցութեանը։

1912-ին վերադարձած է արտասահմանէն, մասնակցած է IV Պետական խորհրդարանի պոլշեւիկեան նախընտրական քարոզարշաւին, Թիֆլիսի մէջ կազմակերպած է տպարան։ 1912-ի մայիսին ձերբակալուած եւ բանտարկուած է Թիֆլիսի Մետեխի բանտին մէջ։ 1913-ի մայիսին դատապարտուած է ցմահ աքսորի՝ Սիպիր, ուր (Կրասնոյարսկ) ալ մահացած է։^[3]

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Историческая энциклопедия Сибири / под ред. В. А. Ламин — Новосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4253570"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q883"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q113559915"></a>
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ։ Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն։ 2007։ էջ էջ 487

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q94848466_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q113559915">[http://bsk.nios.ru/enciklopediya_Историческая_энциклопедия_Сибири]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Ламин,_Владимир_Александрович|В.&nbsp;А.&nbsp;Ламин]]_—_[[:Նովոսիպիրսք|Новосибирск]]:_2009._—_ISBN_5-8402-0230-4</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4253570"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q883"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q113559915"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Историческая энциклопедия Сибири / под ред. В. А. Ламин — Новосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4253570"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q883"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q113559915"></a>

[3] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ։ Երեւան: ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն։ 2007։ էջ էջ 487

[1]

[2]

[3]