Ֆելիքս Վալոթոն

Ֆելիքս Վալոթոն; ֆրանսերէն՝ Félix Vallotton
Ծննդեան անուն	ֆրանսերէն՝ Félix Édouard Vallotton
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Vallotton, Felix
Ծնած է	28 Դեկտեմբեր 1865[…]
Ծննդավայր	Լոզան, Զուիցերիա
Մահացած է	29 Դեկտեմբեր 1925[…] (60 տարեկանին)
Մահուան վայր	Նէյի-սիւր-Սեն
Քաղաքացիութիւն	Զուիցերիա և Ֆրանսա
Մայրենի լեզու	Ֆրանսերէն
Ուսումնավայր	Ժիւլիան Ակադեմիա
Ազդուած է	Charles Maurin?
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Étude de fesses?, Եվրոպայի առևանգումը (Վալոտոն)?, Louis-Alfred Natanson?, The White and the Black?, The Sick Girl? և Intimités?
Տեսակ	դիմապատկեր, Բնանկար, Նկարչութիւն, դիցաբանական գեղանկարչութիւն, Մերկ պատկերներ, ինքնանկար և լուռ բնութիւն
Մասնագիտութիւն	գեղանկարիչ, քանդակագործ, Քաղաքական արուեստի քննադատ, փորագրիչ, նկարազարդող, վիպասան, նկարիչ-փորագրող, գրագէտ, գծանկարիչ, տեսողական արուեստագէտ և թերթի խմբագրիչ
Անդամութիւն	Նաբի?
Ամուսին	Gabrielle Bernheim?
	Ստորագրութիւն;

Ֆելիքս Էտուար Վալոթոն (28 Դեկտեմբեր 1865(1865-12-28)^[3]^[4]^[5]^[…], Լոզան, Զուիցերիա^[6]^[7]^[8] - 29 Դեկտեմբեր 1925(1925-12-29)^[6]^[3]^[4]^[…], Նէյի-սիւր-Սեն^[9]^[8]^[10])՝ ֆրանսացի արուեստագէտ, նկարիչ, փորագրիչ, քանդակագործ, արուեստի քննադատ եւ վիպագիր։

Կենսագրութիւն

Ֆելիքս Վալոթոնը ծնաւ 28 Դեկտեմբեր, 1865 թուականին, Լոզան, Զուիցերիա, միջին դասակարգi բողոքական ընտանիքի մը մէջ։ 1882 թուականի Յունուարին ան բնակութիւն հաստատեց Ճագոպ փողոցի՝ Սեն-Ժերմեն-տէ-Բրէի հարեւանութեամբ եւ ընդունուեցաւ Julian Académie, ուր ուսանեցաւ դիմանկարիչ Ժիւլ Ժոզէֆ Լեֆեւրի եւ պատմաբան Կուստաւ Պուլանժերի մօտ, եւ ուր ան կատարելագործեց իր թեքնիքական հմտութիւնները: Ան երկար ժամեր անցուց Լուվրի մէջ եւ մեծապէս հիացած էր Լէոնարտօ տա Վինչիի, Հոլպայնի, Տիւրերի եւ աւելի ժամանակակից նկարիչներու, այդ կարգին՝ Գոյայի եւ Մանէի եւ յատկապէս Էնկրէսի գործերով, որու գործերը Վալոթոնի համար օրինակ էին ողջ կեանքի ընթացքին^[14]։

Տասը տարուայ մէջ, երիտասարդ զուիցերիացին կը յաջողի յայտնի դառնալ Փարիզի յառաջապահ արուեստագէտներու միջավայրին մէջ։ Իր հռչակը միջազգային կը դառնայ իր փորագրութիւններուն ու գծագրութիւններուն շնորհիւ։ Բազմաթիւ ցուցահանդէսներու կը մասնակցի։

1891-էն սկսեալ, բոլորովին կը նորոգէ փորագրութեան աւանդութիւնը։ Իր գործը կը սկսի շատ աւելի ցցուիլ։ Իր գծագրութիւնները շատ արժէքաւոր կը դառնան ու կը սկսին օրաթերթներու ու պարբերաթերթներու մէջ տպուիլ։ 1899-ին կ'ամուսնանայ Կապրիէլ Պերնհայմին հետ։

1900-էն վերջ հետզհետէ կը ձգէ փորագրութիւնը, ինքզինքը աւելի նկարչութեան նուիրելու։ Կը նկարէ ընտանեկան պատկերներ ու կը հետաքրքրուի դասական նիւթերով, տեսանկարներ, մերկ մարմիններ, կենդանագիրներ եւ նաթիւր-մորդեր, որ կը նկարագրէ անձնական ձեւով, իր ժամանակակից արուեստի հոսանքներէն դուրս։

1902-ի Մարտին կը ստեղծէ «Լասիէթ օ Պէղ» (ֆրանսերէն՝ L'Assiette au Beurre) պարբերաթերթին ամէնէն ինքնատիպ հրատարակութիւններէն մէկը, որ կը պարունակէ 23 քակուող փորագրութիւններ։

Իր առաջին անձնական ցուցադրութիւնը տեղի կ'ունենայ 1909-ին, Զիւրիխ։ Իր գործը յաճախ կը ցցուի Փարիզ, մանաւանդ 1910, Յունուարին, Տրիւէ ցոյցասրահը։ Նաեւ կը մասնակցի միջազգային ցուցահանդէսներու, Եւրոպա եւ Ամերիկա։ Իր եղբայրը՝ Փոլ Վալոթոնը կ'օգնէ իր աշխատանքը Զուիցերիոյ մէջ տարածելու։

Ֆելիքս Վալոթոնը աշխատասէր անձ էր, որ միշտ նոր ներշնչող նիւթեր կը փնտռէր ու արտայայտուելու նոր ձեւեր։ Կը ներշնչուի Համաշխարհային Առաջին Պատերազմին վայրագութեամբ ու պատերազմի վերջաւորութեան նոր յաջողութեան ժամանակաշրջան մը կ'ապրի։

Կը մահանայ 1925-ին ու կը թաղուի Փարիզի Մոնփարնաս գերեզմանատունը։

Նկարներ

Վալոթոնի նկարները
Նկարս (1885), musée Cantonal des Beaux-Arts de Lausanne.
Գնդակը (1899), Paris, Musée d'Orsay.
Ջուրին եզերքը քնացած մերկ կին (1921), Musée d'art Moderne et Contemporain de Strasbourg.
Մերկ խարտեաշ կին, 1921, Städel

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 SIKART — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a>
↑ https://mix-n-match.toolforge.org/#/entry/115971961
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Félix Vallotton
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 Félix Edouard Vallotton — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Валлоттон Феликс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/016179/2014-01-15/
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6573462r/f63.item.r=Neuilly.texteImage
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199"></a>
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604"></a>
↑ (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7999862"></a>
↑ Օրսե թանգարան — 1986.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13380294"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23402"></a>
↑ (անգլերեն) Félix Vallotton, 2025-03-07, https://en.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9lix_Vallotton, վերցված է 2025-03-28

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q683543">SIKART<span_class="wef_low_priority_links">_—_2006.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 SIKART — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a>

[[https://mix-n-match.toolforge.org/#/entry/115971961_https://mix-n-match.toolforge.org/#/entry/115971961]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://mix-n-match.toolforge.org/#/entry/115971961

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">Félix_Vallotton<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Félix Vallotton
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q683543">Félix_Edouard_Vallotton<span_class="wef_low_priority_links">_—_2006.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 Félix Edouard Vallotton — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q683543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2256716"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Валлоттон_Феликс_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Валлоттон Феликс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">RKDartists<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-7] 7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[[https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/016179/2014-01-15/_https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/016179/2014-01-15/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/016179/2014-01-15/

[[https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6573462r/f63.item.r=Neuilly.texteImage_https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6573462r/f63.item.r=Neuilly.texteImage]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6573462r/f63.item.r=Neuilly.texteImage

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328_citetype_Q60534428_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q1768199">[https://bigenc.ru/_Большая_российская_энциклопедия]<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Большая_российская_энциклопедия]],_2004.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199"></a></div>-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q73268604">Ժամանակակից_արվեստի_թանգարանի_առցանց_հավաքածու<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604"></a></div>-11] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699_citetype_Q171"_data-entity-id="Q7999862">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7999862"></a></div>-12] (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7999862"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q207694_citetype_Q17431399_citetype_Q11396960"_data-entity-id="Q23402">[https://www.musee-orsay.fr/en/artworks/le-poker-8037_Օրսե_թանգարան]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1986.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13380294"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23402"></a></div>-13] Օրսե թանգարան — 1986.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13380294"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23402"></a>

[14] (անգլերեն) Félix Vallotton, 2025-03-07, https://en.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9lix_Vallotton, վերցված է 2025-03-28

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]