Յովհաննէս Աւագեան
| Յովհաննէս Աւագեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 12 Հոկտեմբեր 1882[1][2] |
| Ծննդավայր | Բինկեան, Տեւրիկ[1][2] |
| Մահացած է | 10 Յունիս 1959[1][2] (76 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Lua error in Մոդուլ:Wikidata/Places at line 334: attempt to index field 'datavalue' (a nil value). |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն.svg){kind=small} Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Մասնագիտութիւն | գրականագէտ, գրագէտ, լրագրող |
| Աշխատավայր |
Վան-Տոսպ?[1][2] Հայաստանի կոչնակ?[1][2] |
Յովհաննէս Աւագեան (12 Հոկտեմբեր 1882[1][2], Բինկեան, Տեւրիկ[1][2] - 10 Յունիս 1959[1][2], Lua error in Մոդուլ:Wikidata/Places at line 334: attempt to index field 'datavalue' (a nil value).), ամերիկահայ գրագէտ-քննադատ, գրող եւ լրագրող։
Կենսագրական գիծեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յովհաննէս Աւագեան ծնած է Ակնայ գիւղերէն Բինկեանի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը տեղւոյն վարժարանին մէջ ստանալէ ետք 1897-ին Սեբաստիոյ զուիցերիական որբանոցը կը ղրկուի, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1902-ին: Երկու տարի նոյն հաստատութեան մէջ ուսուցչութիւն կ’ընէ եւ 1904-ին կը մտնէ Մարզուանի Անաթոլիա Գոլէճը, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1907-ին B.A. տիտղոսով:
Վարած պաշտօններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Երկու տարի նոյն քաղաքի Աւետարանական վարժարանին մէջ տնօրէն-ուսուցչի պաշտօն վարելէ յետոյ՝ հրաւէրով մեկնած է Վանի Ամերիկեան վարժարանը, ուր հայ լեզուի եւ գրականութեան, ինչպէս նաեւ մաթեմաթիկայի ուսուցչութիւն ըրած է մինչեւ 1915-ի տեղահանութեան տարին:
Վանի մէջ 1911-1914 զուտ գաւառական գրականութեան նուիրուած «Վանտոսպ» հանդէսը խմբագրած է:
1915-ի վերջերը գացած է Նիւ Եորք, ուր ժամանակ մը գրասենեակային աշխատանք կատարելէ ետք մեկնած է Պոսթըն, ուր 1917-1919-ին վարած է «Ազգ» օրաթերթի օգնական խմբագրի պաշտօնը:
1919-ին մտած է Նիւ Եորքի «Կոչնակ», ապա՝ «Հայաստանի Կոչնակ» շաբաթաթերթի խմբագրական կազմին մէջ։ Հոն, բացի ազգային բաժինը խմբագրելէ, երեւցած է լուրջ քննադատական յօդուածներով: Աշխատակցած է զանազան տարեգիրքերու, թերթերու եւ հանդէսներու, (Թէոդիկի «Ամէնուն Տարեցոյցը», «Արեւելք», «Հայրենիք», «Բիւրակն», «Պայքար», «Փիւնիկ», «Նաւասարդ» եւ այլն):
Գրական վաստակ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հատորներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Աւագեան առանձին հատորներով լոյս ընծայած է․
- «Գոհարներ հայ գրականութեան»,
- «Գրական դէմքեր»,
- «Նշանաւոր օփերաներ»,
- «Աւետիս Ահարոնեան» եւ «Այսպէս ապրեցանք»:
Հայ գրական եւ գեղարուեստական գրեթէ ամէն շարժումի եւ երեւոյթի շուրջ պարզած է իր տեսութիւնները՝ ցրուած հոս ու հոն: Իր ծածկանուններն եղած են Վաղարշ Վաղարշեան, Հրայր, Ասպարունի, Գրասէր, Գեղարուեստասէր, Երաժշտասէր եւ այլն:
Թարգմանութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հայերէնի վերածած է բազմաթիւ կարճ պատմուածքներ: Իր թարգմանութեանց կարգին պէտք է յիշել Կոմս Ալեքսէյ Թոլստոյի հինգ արար թարգմանութիւնը՝ «Ցար Ֆիօտօր Իվանովիչ» գործին, հրատարակուած 1928-ին «Հայաստանի Կոչնակ»ի մէջ:
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Հայ Հանրագիտակ, Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան, 1938, Պուքրէշ, Հատոր Բ., էջ 320: