Կարապետ Մելիք Օհանջանեան

Կարապետ Մելիք Օհանջանեան;
Ծնած է	4 Մարտ 1893
Ծննդավայր	Կալեր, Զանգեզուրի Գաւառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	22 Փետրուար 1970 (76 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Լազարեան Ճեմարան; Համպոլտթ Համալսարան
Կոչում	փրոֆէսոր եւ ակադեմիկոս
Մասնագիտութիւն	բանասէր, հայագէտ, արեւելագէտ, թարգմանիչ, համալսարանի դասախօս
Աշխատավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա

Կարապետ Մելիք Օհանջանեան (4 Մարտ 1893(1893-03-04)^[1], Կալեր, Զանգեզուրի Գաւառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն^[1] - 22 Փետրուար 1970(1970-02-22)^[1], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն^[1]^[2]), հայ բանասէր, հայագէտ, արեւելագէտ եւ թարգմանիչ։

Կենսագրական գիծեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Մեղրիի շրջանի Կալեր Մելիքանիստ գիւղը^[3]։ Նախնական կրթութիւնը ստացած է Գանձակի մէջ եւ ապա մեկնած է Մոսկուա, ուսումը շարունակելու Լազարեան ճեմարանէն ներս:

Աւարտելով ուսումը հետեւած է արեւելագիտական բաժինի մասնագիտական լսարաններու: Ընթացքին հայագէտ Կարապետ Կոստանեանի յանձնառութեամբ գրած է իր առաջին գիտական հետազօտութիւնը՝ «Մամիկոնեաններու նախարարական տոհմը ըստ Փաւստոս Բիւզանդի Հայոց Պատմութեան» նիւթով:

Օհանջանեան Լազարեան ճեմարանի խորհուրդի որոշումով ղրկուած է Գերմանիա Հնդկաստանի հին գրական լեզուն՝ սանսկրիտ սորվելու։ 1915-1917 թուականներուն ազատ ունկնդիր եղած է Պերլինի համալսարանէն ներս:

Վարած պաշտօններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ուսումը աւարտելէ ետք վերադարձած է Հայրենիք եւ որոշ ժամանակ աշխատած է իբրեւ կարմիր բանակի մշակութային բաժինի վարիչ, ինչպէս նաեւ «Կարմիր Բանակ» թերթի խմբագիր: Ընթացքին Երեւանի համալսարաններէն ներս դասաւանդած է հայ գրականութիւն, ինչպէս նաեւ գերմաներէն լեզու.։

1921 թուականին գլխաւորած է Հայաստանի Գիտական կաճառը, Էջմիածինի մէջ, իսկ 1930-1937 թուականներուն եղած է Հայաստանի Գիտութիւններու ակադեմիայի, մշակութային պատմութեան եւ գրականութեան հիմնարկներու գիտական քարտուղարը, միաժամանակ վարելով հայ հին գրականութեան եւ ժողովրդական բանահիւսութեան բաժիններու վարիչի պաշտօնը:

Ձերբակալութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Օհանջանեան Խորհրդային Միութեան կողմէ ձերբակալուած է 1937 թուականին, կուսակցական գաղտնի կազմակերպութիւններու անդամ ըլլալու եւ զանոնք խորհրդային կարգերու դէմ ապստամբութեան մղելու մեղադրանքով։ 1941 թուականին դատուելով դատապարտուած է հինգ տարուան ազատազրկման եւ աքսորի, սակայն երեք տարի ետք՝ 1944-ին, Հայաստանի Գիտութեան ակադեմիայի նախագահ Յովսէփ Օրբէլիի միջնորդութեամբ ազատ արձակուած է:

Ազատ արձակուելէ ետք Օհանջանեան աշխատանքի ընդունուած է Գիտութիւններու ակադեմիայի գրականութեան կաճառէն ներս իբրեւ աւագ գիտաշխատող. միաժամանակ շարունակած է իր ուսուցչութեան պաշտօնը ռուսական մանկավարժական կաճառէն ներս:

Աշխատութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Օհանջանեան զբաղած է բանագիտութեամբ, հին հայ գրականութեամբ, հայ ժողովուրդի պատմութեամբ, արեւելագիտութեամբ, ինչպէս նաեւ գրական, գիտական բանահիւսութիւններով: Անոր յայտնի գործերէն են՝

«Տիրան-Տրդատի վէպը ըստ Փաւստոս Բիւզանդի»,
«Ագաթանգեղոսի բանահիւսութեան աղբիւրներու շուրջ»,
«Միթրա-Միհրը «Սասնայ Ծռերու» մէջ» եւ այլ բազմաթիւ գիտական ու հետազօտական աշխատութիւններ:

Բանասէրը հայագէտ, գրականագէտ ու լեզուաբան Մանուկ Աբեղեանի հետ միասին ձեռնարկած է «Սասնայ Ծռեր»ու հրատարակութեան աշխատանքը։ Գրի առած է «Սասնայ Ծռեր»ու ութ նոր պատումներ եւ ռուսերէնի թարգմանած է զանոնք։

Ռուսերէնի թարգմանած է նաեւ Մանուկ Աբեղեանի «Հայոց հին գրականութեան պատմութիւն» աշխատութիւնը:

Իր ուսումնասիրութիւններուն նիւթ եղած են Կորիւնի «Վարք Մաշտոցի» աշխատութիւնը, Կիրակոս Գանձակեցիի «Հայոց պատմութիւն»ը եւ ուրիշ պատմական արժէք ներկայացնող երկասիրութիւններ:

Կոչումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Շնորհիւ իր աշխատանքներուն ու ծառայութիւններուն, 1935 թուականին Հայաստանի գիտական խորհուրդը Օհանջանեանին շնորհած է գիտազօտական հիմնարկներու անդամի, ինչպէս նաեւ տոքթորի կոչում։

1962 թուականին ստացած է Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետութեան գիտութեան վաստակաւոր գործիչի կոչումը^[4]:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան — Երևան: 1981. — հատոր 7. — է. 394–395.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123625363"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ «AV Production - Կարապետ Մելիք-Օհանջանեան»։ avproduction.am։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-07-22-ին։ արտագրուած է՝ 2020-07-22
↑ Ակադեմիկոս Կարապետ Մելիք-Օհանջանեան (Ծննդեան 100-ամեակի առթիւ) բանասիրական գիտութիւնների դոկտոր Ս. Բ. Յարութիւնեան
↑ «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՆՑԵԱԼԷՆ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՍՕՐ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-09

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1238720"_data-entity-id="Q123625363">[[:hy:s:Ինդեքս:Հայկական_Սովետական_Հանրագիտարան_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_7.djvu|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:Երեւան|Երևան]]:_1981._—_հատոր&nbsp;7._—_է.&nbsp;394–395.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123625363"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան — Երևան: 1981. — հատոր 7. — է. 394–395.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123625363"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[2] «AV Production - Կարապետ Մելիք-Օհանջանեան»։ avproduction.am։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-07-22-ին։ արտագրուած է՝ 2020-07-22

[3] Ակադեմիկոս Կարապետ Մելիք-Օհանջանեան (Ծննդեան 100-ամեակի առթիւ) բանասիրական գիտութիւնների դոկտոր Ս. Բ. Յարութիւնեան

[4] «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՆՑԵԱԼԷՆ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՍՕՐ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-09

[1]

[2]

[3]

[4]