Իրոտու Ադիքու Օտէոն

Տեսակ	Հելենիստական եւ հռոմէական ոճի թատրոն
Հիմնադիրներ	Իրոտիս Ատիկեցի
Երկիր	Յունաստան
Գտնվելու վայրը	Աթէնք, Տիոնիսիու Աէրոփաղիթու փողոց
Հիմնադրման թուական	161
Անուանուած է	Իրոտու Ադիքու Երաժշտանոց եւ Իրոտիօ
Կայք
	Theatre of Herodes Atticus Վիքիպահեստում

Իրոտու Ադիքու Երաժշտանոց (յուն․՝ Ωδείο Ηρώδου του Αττικού)․ կը կոչուի նաեւ Իրոտիօ (յուն․՝ Ηρώδειο)․ հռոմէական քարաշէն թատրոն։ Կը գտնուի Աքրոփոլիին ստորոտը։ Կառուցուած է 161-ին եւ վերանորոգուած է 1950-ին։

Հին տարիներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Իրոտու Ադիքու Երաժշտանոցը կառուցուած է 160-ին Իրոտիս Ատիկեցիին Ἡρώδης ὁ Ἀττικός կողմէն (հին գիրքերուն մէջ՝ Հերովդէս Ատտիկեցի), անոր կնոջ՝ Ասփասիա Աննա Ռիղիլիսին յիշատակին (մահացած 160-ին)։ Քարաշէն եռայարկ կառոյց եղած է Լիբանանեան մայրիի փայտաշէն երդիքով։ Թատրոնը ունէր կարողութիւնը ընդունելու 5 000 հանդիսատէսներ։ Կը քանդուի Էրուլիս գերմանական ասպատակիչ ցեղին կողմէ 267-ին։

Ժամանակակից տարիներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1848-ին կը կատարուին առաջին պեղումները, որոնց ներկայ կ՛ըլլան Յունաստանի թագաւոր Օթոնաս եւ Քիրիաքոս Փիթաքիս (հնաբան) ու 1950-ական թուականներուն կը վերսկսին պեղումները եւ 17 մեթր պեղելէ ետք, կը յայտնաբերուի թատրոնին տանիքը։

1950 տասնամեակի կէսերուն, Փաւլոս թագաւորին օրով կը սկսին թատրոնին վերականգնումի աշխատանքները։ Վերակառուցման աշխատանքներուն ընթացքին կը յայտնաբերուի ամբողջ շինութիւնը՝ թատրոնին տանիքը, հանդիսականներուն քարաշէն նստարաններուն շարքերը, բեմը, եւայլն։ Հանդիսատէսներուն քարաշէն նստարանները կը պատեն փենտելիքոն մարմարով եւ բեմը՝ Իմիթոս լերան թերթաքար մարմարով։ Վերականգնումի աշխատանքներէն ետք՝ տասնամեակին վերջաւորութեան, ամէն տարի (Մայիս ամինէն մինչեւ Հոկտեմբեր) թատրոնը կը գործածուի մշակութային ձեռնարկներու համար, հանդիսանալով Աթէնքի Փառատօնին միջազգային տարողութեամբ եղելութիւններուն գլխաւոր վայրը՝ դասական եւ արդի երաժշտութեան, թատերական ելոյթներու, համերգներու, եւայլն։

Աթէնքի Փառատօնին եղելութիւններուն ծիրէն ներս, իրենց դրոշմը ձգած են շարք մը եղելութիւններ, ինչպէս օրինակ՝

1926-ին Ռիխարտ Սթրաուս ղեկավարած է Միւնիխի սիմֆոնիք նուագախումբը։
Յունիս 1936-ին Հերպերդ Ֆոն Գարայան ղեկավարած է Պերլինի սիմֆոնիք նուագախումբը։
1957-ին Մարիա Քալասին տուած համերգը։
1957-ին Աթէնքի քաղաքացի պարգեւատրուած է դասական ուսումի դասախօս Էտիթ Համիլթոն Edith Hamilton։
1936․ Հերպերդ Ֆոն Գարայան կը ղեկավարէ Պերլինի սիմֆոնիք նուագախումբը։
1962 Մայիսին Ֆրանք Սինաթրա հանդէս եկած է Աթէնք քաղաքին համար բարեսիրական երկու համերգներով։
1973-ին թատրոնը հիւրասիրած է Միս Եունիվըրս (Տիեզերքի գեղուհի) գեղեցկութեան մրցոյթը։
1984-ին Նանա Մուսխուրի, 20 տարի բացակայութենէն ետք, հայրենիք կը վերադառնայ յիշատակելի համերգով մը։
2012․ Յունաստանի Ազգային Օփերան կը ներկայացնէ Փուչինիին «Թոսքա» գործը
1991-ին եւ 2004-ին ելոյթ կ՛ունենայ Լուչիանօ Փաւարոթի։
6 Սեպտեմբեր 2014
1993 Յուլիսին, Վանկելիս Փափաթանասիու կը ներկայացնէ իր յօրինած «Միթոտէա» գործը։
1993 Սեպտեմբերին, Եանի Yanni կը ներկայացնէ Live at the Acropolis գործը։
17 Մայիս 1996-ին Սթինկ կը ներկայացնէ Mercury Falling գործը։
1996-ին, Մարիոս Ֆրանկուլիս Եանիս Մարքոփուլոսին հետ եւ Իլիաս Մալանտրիսին խմբավարութեամբ հանդէս կու գայ երկու համերգներով։
1998-ին, բարեսիրական համերգ մը տեղի կ՛ունենայ, որուն խմբավարն է Միքիս Թէոտորաքիս, իսկ մեկնաբանողը՝ Մարիոս Ֆրանկուլիս («Աքսիոն Էսթի»․ Օտիսէաս Էլիթիսին գործը)։
2000-ին, Էլթոն Ճոն երկու համերգներ կու տայ իր Medusa Tour շրջագայութեան ընթացքին։
Յունիս 2008-ին Սիլվի Կիյեմ, «Պոլերօ»ն կը ներկայացնէ Թոքիօ Պալէ խումբին ընկերակցութեամբ։
Սեպտեմբեր 2010-ին Անտրէա Պոչելի քաղցկեղի հետազօտութեան ի նպաստ բարեսիրական համերգ մը կու տայ։
2012-ին Մարիոս Ֆրանկուլիս հանդէս կու գայ որպէս գլխաւոր դերակատար «Քարմինա Պուրանա» գործին։
2018-ին Սթինկ կը վերադառնայ ու կու տայ երկու համերգներ եւս։
Վիեննայի Մոցարթ Նուագախումբը կը ներկայացնէ Մոցարթ եւ Վիենական Վալսերը․ 6-9-2022
2020-ին տեղի կ՛ունենայ գեղարուեստի առաջին ցուցահանդէսը յունազգի արուեստագէտ Տիոնիսիս Քաւալիերաթոսին կողմէ։
Սեպտեմբեր 2022-ին, Վիեննայի Մոցարթ Նուագախումբը կը ներկայացնէ Մոցարթ եւ Վիենական Վալսերը։