Եոհաննէս Վըրմիր

Եոհաննէս Վըրմիր
հոլ.՝ Johannes Vermeer
ֆրանսերէն՝ Johannes Vermeer
Cropped version of Jan Vermeer van Delft 002.jpg
Ծննդեան անուն հոլ.՝ Johannes Vermeer
Ծնած է Հոկտեմբեր 1632[1][2][3][…]
Ծննդավայր Տելգդ, Հոլանտա, Հոլանտայի նահանգներու միացեալ հանրապետութիւն[4][5][6]
Մահացած է Lua error in Մոդուլ:Sources at line 232: bad argument #1 to 'format' (string expected, got nil).
Մահուան վայր Տելգդ, Հոլանտա, Հոլանտայի նահանգներու միացեալ հանրապետութիւն[7][2][6]
Քաղաքացիութիւն Statenvlag.svg Հոլանտայի նահանգներու միացեալ հանրապետութիւն
Կրօնք Կալվինականություն? եւ Կաթոլիկութիւն
Ազդուած է Կարել Ֆաբրիցիուս?, Գաբրիել Մետսյու?, Դիրք վան Բաբյուրեն? եւ Լեոնարդ Բրամեր?
Երկեր/Գլխաւոր գործ Դիանան ուղեկցորդուհիների հետ?, Աշխարհագրագէտը, Կավատուհի?, Կաթնավաճառուհին?[8], Քրիստոսը Մարթայի և Մարիամի տանը?, Աստղագետը?, Քնած աղջիկը?, Մարգարտե ականջօղով աղջիկը? եւ Դելֆտի տեսարան?
Տեսակ Նկարչութիւն[9] եւ դիմապատկեր[9]
Մասնագիտութիւն գեղանկարիչ, արվեստի կոլեկցիոներ
Ամուսին Catharina Bolenes?
Ծնողներ հայր՝ Reijnier Janszoon Vermeer?[10], մայր՝ Digna Baltus?[10]
Ստորագրութիւն
Vermeer autograph.svg

Եոհաննէս Վըրմիր (Հոկտեմբեր 1632, Հոլանտա -15 Դեկտեմբեր 1675, Հոլանտա), պարոքքօ դարաշրջանի հոլանտացի հռչակաւոր գեղանկարիչ, հոլանտական գեղանկարչութեան ոսկեայ դարաշրջանի ներկայացուցիչ։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վըրմիրի կեանքէն շատ բան չէ հասած։ Ան ծնած է Տելֆտ 31 Հոկտեմբեր 1632-ին, գործարար վաճառականի մը ընտանիքին մէջ։ Ան ընտանիքին երկրորդ երեխան էր, եւ ծնողներուն միակ որդին։ Հայրը ծագումով Անտվերպենէն էր, 1611-ին տեղափոխուած էր Ամսթերտամ, ուր կը զբաղէր մետաքսի ջուլհակութեամբ։ 1653-ին ամուսնացած եւ տեղափոխուած էր Տելֆտ, եւ դարձած՝ պանդոկապետ, միաժամանակ զբաղելով մետաքսագործութեամբ, ինչպէս նաեւ արձանագրուած էր Տելֆտի Ս. Ղուկասի արհեստաւորներու ընկերակցութեան իբրեւ անդամ։

Կրթութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Եոհաննէս Վըրմիրի աշակերտութեան տարիներուն մասին ստոյգ տեղեկութիւններ չեն պահպանուած։

29 Դեկտեմբեր 1653-ին ընդունուած է Ս. Ղուկասի համքարութեան իբրեւ անդամ։ Համքարութեան մասնակցութեան նախապայմանն էր 6 տարուան գեղանկարչութեան խորացած ուսուցում համքարութեան անդամ-վարպետի մը քով։

Եոհաննէս Վըրմիրը ծանօթ էր նկարիչներ Լէոնարտ Պրեմըրին (Leonard Griffith Brammer) եւ Ժերարտ վոն Պորխին, որուն հիման վրայ ենթադրութիւններ կատարած են, որ Եոհաննէս աշակերտած է անոնցմէ մէկուն քով։ Բացի ատկէ չափազանց տարածուած է չհաստատուած վարկածը, որ Եոհաննէս Վըրմիրին ուսուցիչը եղած է Կարել Ֆապրիցիուսը, որ իր հերթին Ռեմպրանտի աշակերտն էր։

Վըրմիրին ստեղծագործութեան վրայ մեծ ազդեցութիւն ունեցած է ժանրային գեղանկարչութեան հոլանտացի վարպետ Փիթըր տը Հոոխը, որ բնակած է Տելֆտի մէջ 1652-1661 թուականներուն։ Անոր ոճը գտած է իր հետագայ զարգացումը՝ Եոհաննէս Վըրմիրի կտաւներուն վրայ։

Ընտանիք Եւ Աշխատանք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

20 Ապրիլ 1653-ին Եոհաննէս Վըրմիր կ'ամուսնանայ Քաթարինա Պոլնեսի հետ, որ Տելֆտի շրջակայ գիւղերէն էր։ Եոհաննէսի կալուինական հաւատքը սկզբնապէս դժգոհութիւն յառաջացուցած էր Պոլնեսի կաթոլիկ ընտանիքին մէջ։ Միայն կաթոլիկ Պրեմըրին յորդորներէն ետք, Վըրմիրի ապագայ զոքանչը աղջկան ամուսնութեան համաձայնութիւն կու տայ։

1660-ին Եոհաննէս Վըրմիր կնոջը հետ կը տեղափոխուի զոքանչին տունը։ Ան ունէր 15 երեխայ, որոնցմէ 4-ը մահացած են վաղ տարիքին։ Ակնյայտ էր, որ Եոհաննէս Վըրմիր բարեկեցիկ կեանք մը կը վարէր, որովհետեւ իր զաւակները կ'ապրէին հանգստաւէտ պայմաններու մէջ։ Ան տարեկան երկու նկար կը նկարէր, որովհետեւ ունէր եկամուտի այլ աղբիւրներ։ Վըրմիր կ'օգնէր իր մօրը ղեկավարելու Տելֆտի գլխաւոր շուկային մէջ գտնուող պանդոկը, զոր ժառանգած էր ամուսինին մահէն ետք։

Ի տարբերութիւն բազմաթիւ այլ նկարիչներու, Եոհաննէս Վըրմիր աշակերտներ չունէր։

Կեանքին Վերջին Տարիները[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կեանքին վերջին տարիներուն նկարիչին նիւթական պայմանները զգալիօրէն կը վատանան եւ ան կը ստիպուի իր գործերուն փոխարժէքը կանխիկ գանձել։ 1672-1679 թուականներուն Ֆրանսայի հետ պատերազմին իբրեւ հետեւանք՝ գեղանկարչութեան առեւտուրը կը դադրի։ Եոհաննէս Վըրմիրի կինը 30 Ապրիլ 1676 թուակիր խնդրագիրին մէջ թուագրած է իրենց պարտքերը, ուր կը պարզէր, որ պատերազմի ատեն ամուսինը ստիպուած էր ծախել իր նկարները ցած գիներով։

1675-ին Եոհաննէս Վըրմիր կը հիւանդանայ եւ քանի մը օր ետք կը մահանայ։

15 Դեկտեմբեր 1675-ին յուղարկաւորութիւնը կը կատարուի ընտանեկան դամբարանին մէջ, Տելֆտի Աութէ Կերկ եկեղեցւոյ մէջ։ Կինը ստիպուած էր հրաժարիլ ժառանգութենէն՝ փակելու համար պարտքերը։

Յիշատակ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ի պատիւ Եոհաննէս Վըրմիրի, Վըրմիր մոլորակ մը կոչած են (4928), որ յայտնաբերուած է Ղրիմի աստղադիտարանին մէջ 21 Հոկտեմբեր 1982-ին։

Վըրմիրի Նկարներուն Ցանկը

Ներկայիս աշխարհի տարածքին կը գտնուին Եոհաննէս Վըրմիրի ընդամէնը 37 փոքրածաւալ աշխատանքները։ Նկարներու թուագրութիւնը արուեստի պատմագրութեան համար կը մնայ սկզբունքի հարց, որովհետեւ նկարիչը թուագրած է ներկայիս յայտնի նկարներէն միայն երեքը՝ «Կաւատուհիին մօտ», «Աստղագէտը» եւ «Աշխարհագրագէտը»։ Մնացած բոլոր նկարներուն թուականները մօտաւոր են, քանի որ պահպանուած տեղեկութիւններն ու տուեալները բաւարար չեն յստակ թուականներ նշելու համար։[11]

Նկար Վերնագիր Թուական Չափեր, նիւթ Գտնուած վայրը
1 Jan Vermeer (attr.) - Christ in the House of Martha and Mary - National Gallery of Scotland.jpg Քրիստոս՝ Մարիամի եւ Մարթայի մօտ 1654/1655 160 × 142 սմ, կտաւ, իւղաներկ Սքոթլանտայի ազգային պատկերասրահ, Էտինպուրկ
2 Vermeer saint praxedis.jpg Ս. Փրաքսեթան (վերագրուած է) 1655 101, 6 × 82, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ Այցելութիւններու թանգարան (ֆրանսերէն՝ Musée de la Chapelle de la Visitation), Մոնաքօ (Պարպարա Պիաչեսկա Ճոնսընի հաւաքածոյ)
3 Vermeer - Diana and Her Companions.jpg Տիանան ուղեկցորդուհիներու հետ 1655/1656 98, 5 × 105 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մաուրիսիոս, Հաագա
4 Jan Vermeer van Delft 002.jpg Կաւատուհիին մօտ 1656 143 × 130 սմ, կտաւ, իւղաներկ Հին վարպետներու պատկերասրահ, Տրեզտեն
5 Vermeer young women sleeping.jpg Քնացած աղջիկը 1657 87, 6 × 76, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք
6 Jan Vermeer - Girl Reading a Letter at an Open Window.JPG Բաց պատուհանին մօտ նամակ կարդացող աղջիկը 1657 83 × 64, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Հին վարպետներու պատկերասրահ, Տրեզտեն
7 Jan Vermeer van Delft 025.jpg Փողոց՝ Տելֆտի մէջ 1657/1658 54, 3 × 44 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ
8 Jan Vermeer van Delft 023.jpg Զինուորն ու ծիծաղող աղջիկը 1658 49, 2 × 44, 4 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք
9 Jan Vermeer van Delft 018.jpg Գինիի գաւաթը 1658-1660 66, 3 × 76, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Գեղանկարչութեան պատկերասրահ, Պերլին
10 Johannes Vermeer - Het melkmeisje - Google Art Project.jpg Կաթնավաճառուհին (նկար, Վերմիր) 1658-1660 45, 4 × 41 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ
11 Jan Vermeer van Delft 006.jpg Գինիի գաւաթով աղջիկը (Կինը եւ երկու տղամարդիկ) 1659/1660 78 × 67, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Հերցոք Անտոն Ուլրիխի թանգարան, ՊԲրաունշվայք
12 Vermeer-view-of-delft.jpg Տելֆտի տեսարան 1660/1661 98, 5 × 117, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մաուրիսիոս, Հաագա
13 Vermeer Girl Interrupted at Her Music.jpg Երաժշտութեան ընդհատուած դասը 1660/1661 38, 7 × 43, 9 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք
14 Vermeer, Johannes - Woman reading a letter - ca. 1662-1663.jpg Նամակ կարդացող կինը` կապոյտով 1662–1664 46, 5 × 39 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ
15 Johannes Vermeer - Lady at the Virginal with a Gentleman, 'The Music Lesson' - Google Art Project.jpg Երաժշտութեան դասը (Տղամարդն ու կինը` վիրջինալի մօտ) 1662–1665 74, 6 × 64, 1 սմ, կտաւ, իւղաներկ Թագաւորական հաւաքածոյ, Պաքինկհամեան պալատ, Լոնտոն
16 Woman-with-a-balance-by-Vermeer.jpg Կինը կշեռքով (Մարգարիտներ կշռող կինը) 1662–1664 42, 5 × 38 սմ, կտաւ, իւղաներկ Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն
17 Vermeer - Woman with a Lute near a window.jpg Քնար նուագող աղջիկը պատուհանին մօտ 1664 51, 4 × 45, 7 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք
18 Jan Vermeer van Delft 008.jpg Մարգարիտէ վզնոցով երիտասարդ կինը 1664 55 × 45 սմ, կտաւ, իւղաներկ Գեղանկարչութեան պատկերասրահ, Պերլին
19 Jan Vermeer van Delft 019.jpg Ջուրի կուժով երիտասարդ կինը` պատուհանին մօտ 1664/1665 45, 7 × 40, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք
20 Jan Vermeer van Delft 007.jpg Մարգարիտէ ականջօղով աղջիկը 1665 45 × 40 սմ, կտաւ, իւղաներկ Մաուրիսիոս, Հաագա
21 Vermeer The Concert.jpg Համերգը 1665/1666 69 × 63սմ, կտաւ, իւղաներկ Իզապելլա Սթիուըրթ Կարտների թանգարան, Պոսթըն (1990-ին՝ գողցուած է)
22 Vermeer A Lady Writing.jpg Նամակ գրող աղջիկը` դեղինով 1665-1670 45 × 39, 9 սմ, կտաւ, իւղաներկ Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն
23 Vermeer-Portrait of a Young Woman.jpg Աղջկայ գլուխ 1666/1667 44, 5 × 40սմ, կտաւ, իւղաներկ Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք
24 Jan Vermeer van Delft 020.jpg Սրինգով աղջիկը (վերագրուած է) 1665/1670 20 × 17, 8սմ, փայտ, իւղաներկ Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն
25 Vermeer - Girl with a Red Hat.JPG Կարմիր գլխարկով աղջիկը 1666/1667 23, 2 × 18, 1սմ, փայտ, իւղաներկ Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն
26 Vermeer Lady Maidservant Holding Letter.jpg Կինը, նամակը եւ աղախինը 1667/1668 89, 5 × 78, 1սմ, կտաւ, իւղաներկ Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք
27 Johannes Vermeer - The Astronomer - 1668.jpg Աստղագէտը 1668 50, 8 × 46, 3 սմ, կտաւ, իւղաներկ Լուվր, Փարիզ
28 Johannes Vermeer - The Geographer - Google Art Project.jpg Աշխարհագրագէտը 1668/1669 53 × 46, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ Շտեթել, Ֆրանքֆորթ (Մայն)
29 Vermeer, Johannes - The Loveletter.jpg Սիրային նամակ 1669/1670 44 × 38, 5ս մ, կտաւ, իւղաներկ Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ
30 Jan Vermeer van Delft 016.jpg Ժանեկագործուհին (նկար, Վերմիր) 1669/1670 24, 5 × 21 սմ, կտաւ, իւղաներկ (տեղադրուած է փայտի վրայ) Լուվր, Փարիզ
31 DublinVermeer.jpg Նամակ գրող կինը եւ աղախինը 1670 71 × 59 սմ, կտաւ, իւղաներկ Իրլանտայի պետական պատկերասրահ, Տապլին
32 Vermeer - A young Woman seated at the Virginals.jpg Երիտասարդ կինը 1670 25, 5 × 20 սմ, կտաւ, իւղաներկ Վիննի հաւաքածոյ, Լաս Վեկաս
33 Vermeer The Allegory of the Faith.jpg Հաւատքի այլաբանութիւնը 1671-1674 114, 3 × 88, 9սմ, կտաւ, իւղաներկ Մեթրոփոլիթեն թանգարան, Նիւ Եորք
34 Jan Vermeer van Delft 013.jpg Կիթառ նուագող աղջիկը 1672 53 × 46, 3 սմ, կտաւ, իւղաներկ Քենուուտ հաուզ, Լոնտոն
35 Jan Vermeer - The Art of Painting - Google Art Project.jpg Նկարիչի արուեստանոցին մէջ 1673 130 × 110սմ, կտաւ, իւղաներկ Արուեստի պատմութեան թանգարան, Վիեննա
36 Jan Vermeer van Delft - Lady Standing at a Virginal - National Gallery, London.jpg Նուագող աղջիկը` կանգնած 1673–1675 51, 7 × 45, 2սմ, կտաւ, իւղաներկ Ազգային պատկերասրահ, Լոնտոն
37 Johannes Vermeer - Zittende Klavecimbelspeelster (1673-1675).jpg Կիսատաւիղ նուագող աղջիկը` նստած 1673–1675 51, 5 × 45, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ Ազգային պատկերասրահ, Լոնտոն

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]