Գաթա

Երեւանեան գաթա

Գաթա (ազրպ.՝ KətəКята)[1], Հարաւային Կովկասի մէջ (Ազրպէյճան, Հայաստան) տարածուած ազգային հրուշակեղէն, որ ճարպային խմորեղէն է:

Ստուգաբանութիւն եւ ծագում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Գեղարդի շրջանի գաթա

Առաջին[2] անգամ այն յիշատակած են հայ հեքիաթասէրները եւ քարոզիչ Վարդան Այգեկցին «Խոզը եւ գաթան» առակին մէջ[3][4]: Անուան ստուգաբանութիւնը անյայտ է[2][5]: Նմանութիւնը ֆրանսերէն gateau բառի հետ ամէնայն հաւանականութեամբ պատահական է[2][5]: Որպէս հնարաւոր ստուգաբանութիւն առաջարկուած է հայկական կաթը, սակայն ակադեմիկոս Հրաչեայ Աճառեանը իր աշխատութիւններուն մէջ այս վարկածը հերքած է[2]:

Տարածաշրջանային տեսակներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ազրպէյճանական տարատեսակներն են.

Հայաստանի տարբեր շրջաններու մէջ ձեւաւորուած են գաթայի պատրաստման աւանդոյթներ: Կը տարբերուին.

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. Н. Г. Волкова. Азербайджанцы Грузии (по материалам полевых исследований 1973—1976 гг.). — Полевые исследования института этнографии: Наука, 1976. — С. 115.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Р. Ачарян. Этимологический корневой словарь армянского языка. — 1973. — Т. 1. — С. 499.
  3. Вардан Айгекци, «Жоховацойк аракай Варданай», С. Петербург, 1899, стр. 320
  4. «null»։ digilib.am 
  5. 5,0 5,1 Г. Джаукян. Этимологический словарь армянского языка. — Ереван: Асохик, 2010. — С. 144.