Անթուան Մէյէ

Անթուան Մէյէ; ֆրանսերէն՝ Antoine Meillet
Ծննդեան անուն	ֆրանսերէն՝ Paul Jules Antoine Meillet
Ծնած է	11 Նոյեմբեր 1866[…]
Ծննդավայր	Մուլեն
Մահացած է	21 Սեպտեմբեր 1936[…] (69 տարեկանին)
Մահուան վայր	Շատոմեյան
Քաղաքացիութիւն	Ֆրանսա
Ուսումնավայր	Փարիզի Համալսարան; Փարիզի Արուեստներու Բաժանմունք
Կոչում	Արեւելեան լեզուներու Հայկական Բաժանմունքի Ամպիոն
Մասնագիտութիւն	քերական, Indo-Europeanist, հայագէտ, սլավոնագետ, լեզուաբան
Աշխատավայր	Ֆրանսայի Քոլէճ; Արեւելեան ապրող լեզուներու ազգային դպրոց.; Բարձրագոյն հետազօտութիւններու գործնական դպրոց; «Ռըվիւ տէ զ՛Էթիւտ զ՛Արմենիէն»
Վարած պաշտօններ	կազմակերպութեան նախագահ
Անդամութիւն	Խորհրդային Միութեան Գիտութիւններու Ակադեմիա, Փեթերսպուրկի Գիտութիւններու Ակադեմիա, Արուեստներու եւ գիտութիւններու ամերիկեան կաճառ, Ռուսաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիա, Արձանագրութիւններու եւ գեղարուեստի կաճառ եւ Նիտըրլենտական արուեստներու եւ գիտութիւններու արքայական կաճառ

Անթուան Մէյէ (ֆրանսերէն՝ Antoine Meillet, 11 Նոյեմբեր 1866(1866-11-11)^[2]^[3]^[4]^[…], Մուլեն^[3]^[5]^[6] - 21 Սեպտեմբեր 1936(1936-09-21)^[3]^[5]^[7]^[…], Շատոմեյան^[3]^[5]^[8]), ֆրանսացի լեզուաբան, հայագէտ։ Հնդեւրոպական լեզուներու մասնագէտ։ 20-րդ դարասկիզբի ֆրանսացի ամէնէն անուանի լեզուաբաններէն մէկը։

Կենսագրական գիծեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մէյէ եղած է միջազգային չափանիշով այն լեզուաբանը որ հայերէնին տուած է իր ճիշդ դիրքն ու արժէքը: Հայերէնը եղած է իր նախասիրութիւններուն կեդրոնը: Ան եղած է նաեւ Հրաչեայ Աճառեանի երախտաշատ ուսուցիչը:

Յայտնի է, որ այբուբենը գլուխ֊գործոց մըն է: Հայ հնչաբանութեան հնչիւններէն իւրաքանչիւրը յատուկ նշանով մը նոթագրուած է եւ դրոյթը այնքան լաւ հաստատուած է, որ հայ ազգին հայթայթած է հնչիւնաբանութեան վերջնական արտայայտութիւն մը, արտայայտութիւն՝ որ պահպանուած է մինչեւ այսօր առանց փոփոխութիւն մը կրելու, առանց բարելաւում մը ստանալու կամ պէտք ունենալու, վասնզի սկիզբէն իսկ անիկա կատարեալ է: Հայերէնը ոչ միայն կը հաւասարի եւրոպական լեզուներու, հապա կը գերազանցէ զանոնք: Ոճի տեսակէտով հնդեւրոպական ոչ մէկ լեզու չի գերազանցեր հայերէնը, նոյնիսկ չի հաւասարիր անոր:

- Անթուան Մէյէ^[12]

… Այն ժամանակ, երբ Ֆրանսա անունը նոյնիսկ գոյութիւն չունէր, Հայաստանը մեծ դեր խաղացած է պատմութեան մէջ, այն ժամանակներուն, երբ ֆրանսերէն լեզուն դեռ չէր տարբերուեր լատիներէնէն, գոյութիւն ունէր հայերէն կարեւոր գրականութիւն:

- Անթուան Մէյէ^[13]

Նախ աշակերտ Կարիէրի՝ հետեւած է Հիւբշմանի դասախօսութիւններուն, եւ գացած է Վիեննա, Մխիթարեան վանքը ուր ուսած է հայերէնը հիմնապէս՝ Յ. Տաշեանի մօտ, 1890-1891-ին: Ապա անցած է Թիֆլիս, արեւելահայոց կեդրոնը եւ Էջմիածին, անկէ ալ Վենետիկ Մխիթարեաններու վանքը, ուր դարձած է Ս. Ղազարի կաճառին անդամ:

1902-1906՝ հայերէնի ուսուցչապետ է Փարիզի Արեւելեան Լեզուներու դպրոցին, եւ 1906-ին, դասախօս կարգուած բաղդատական քերականութեան՝ Գոլէժ Ֆրանս, ուր մնացած է 30 տարի:

Աշխատութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Իր ուսումներուն բերումով սկիզբէն իսկ շփում ունեցած է հնդեւրոպական լեզուներու հետ, եւ 1903-ին արդէն՝ հրատարակած իր կոթողական «Ներածութիւն հնդեւրոպական լեզուներու բաղդատական ուսումնասիրութեան»ը:

Իր դասախօտութիւններու շարքին հրատարած է՝

«Սլաւական հասարակաց լեզուն», 1914,
«Քերականութիւն հին պարսկերէնի», 1915,
«Գերմաներէն լեզուներու ընդհանրական յատկանիշերը», եւայլն:

Խստապահանջ եւ վերապահ իբրեւ գիտնական, եղած է սակայն ջերմ հայասէր եւ մասնակցած ամէն տեսակ հայանպաստ կազմակերպութիւններու, ինչպէս եւ գործօն անդամ եղած է Հայ Ազգային Պատուիրակութեան:

Ինք եղած է նաեւ հիմնադիրը՝ Շարլ Տիլի եւ Ֆրէտէրիք Մաքլէրի հետ՝ «Հայ ուսմանց հանդէս»-ին, որ գոյատեւած է 10 տարի:

Յիշենք իր գլխաւոր գործը հայերէնի մասին, լոյս տեսած նախ Վիեննա, 1903-ին եւ վերհրատարակուած 1962-ին, Լիզպոն: Մինչեւ այսօր՝ անշրջանցելի հեղինակաւոր աշխատանք մը:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Ֆրանսիայի ազգային գրադարան — 1537.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ծննդական
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a>
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 Bell A. Encyclopædia Britannica — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q455"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 ^5,8 Мейе Антуан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ծննդական
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ՎԱԳԹԱ նախկին անդամներ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1952_num_96_4_10016
↑ Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3253460"></a>
↑ http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/antoine-meillet
↑ https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/
↑ Վկայութիւններ հայոց լեզուի մասին
↑ [https://www.aztagdaily.com/archives/343387 Հայ Լեզուի Հիասքանչ Առանձնայատկութիւնները]

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q22806_citetype_Q2085381"_data-entity-id="Q193563">[https://data.bnf.fr/fr/11915465/antoine_meillet/_Ֆրանսիայի_ազգային_գրադարան]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1537.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Ֆրանսիայի ազգային գրադարան — 1537.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_unknown"_data-entity-id="Q83900">[https://archives.allier.fr/ark:84133/1ebb4bfbddee6b0c9c850050568b525d.fiche=arko_fiche_5fd1fbf3c7b87.moteur=arko_default_5f992f52cfc55_ծննդական]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ծննդական
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q455"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q2846567|Bell&nbsp;A.]]</i>_[[:d:Q455|Encyclopædia_Britannica]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q2743906|Encyclopædia_Britannica,_Inc.]],_1768.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q455"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 Bell A. Encyclopædia Britannica — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q455"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Мейе_Антуан_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Прохоров,_Александр_Михайлович|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 ^5,8 Мейе Антуан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_unknown"_data-entity-id="Q83900">ծննդական<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ծննդական
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q21491701">ՎԱԳԹԱ_նախկին_անդամներ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ՎԱԳԹԱ նախկին անդամներ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>

[[https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1952_num_96_4_10016_https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1952_num_96_4_10016]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1952_num_96_4_10016

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q19692233"_data-entity-id="Q3253460">[http://www.college-de-france.fr/media/chaires-et-professeurs/UPL3451746530003663772_LISTE_DES_PROFESSEURS.pdf_Ֆրանսիայի_քոլեջի_պրոֆեսորների_ցանկ]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3253460"></a></div>-9] Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3253460"></a>

[[http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/antoine-meillet_http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/antoine-meillet]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-10] ttp://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/antoine-meillet

[[https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/_https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-11] ttps://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/

[12] Վկայութիւններ հայոց լեզուի մասին

[13] [https://www.aztagdaily.com/archives/343387 Հայ Լեզուի Հիասքանչ Առանձնայատկութիւնները]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]