Jump to content

Ահաբեկչութեան Դէմ Պատերազմ

Ահաբեկչութեան Դէմ Պատերազմ
ՀԱԿ-ի աշտարակներէն մէկը, որ աւերուած է ահաբեկչական յարձակման ժամանակ, աֆղանական պատերազմ, իրաքեան պատերազմ
Թուական 20 Սեպտեմբեր 2001 - մինչ օրս
Վայր Աֆղանիստան, Ֆիլիբիններ, Սոմալի, Բաքիստան, Կովկաս
Արդիւնք հակամարտութիւնը կը շարունակուի
Հակառակորդներ
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն՝

ՆԱՏՕ
 ԱՄՆԱՄՆ
Կաղապար:Country data Ֆիլիպիններ Ֆիլիբիններ
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Աֆղանիստան
Բաքիստան
 Ալժիր Ալժիր
Կաղապար:Country data Չադ Չադ
Կաղապար:Country data Մարոկկո Մարոք
Կաղապար:Country data Նիգեր Նիկերիա
Կաղապար:Country data Մավրիտանիա Մաուրիդանիա
Կաղապար:Country data Մալի Մալի
Կաղապար:Country data Սենեգալ Սենեկալ
 Եթովպիա Եթովպիա
եւ այլն


 Ռուսաստան Ռուսաստան
 Ուքրանիա Ուքրաինա
Իսրայէլ
Գոլումպիա

«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն՝

Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն — Աֆղանիստան՝
Թալիբան
Ուզպեքիստանի իսլամական շարժում
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն — Ֆիլիւիններ՝
Նոր ազգային բանակ


Իսլամական ահաբեկչութիւն`
Համաս
Հզպալլահ
Կովկասեան էմիրաթ
Կաղապար:Country data Իչկերիայի Չեչենական Հանրապետություն Իչկերիայի Չեչենական Հանրապետութիւն (մինչեւ 2007)
Ձախ ծայրահեղական խմբաւորումներ`
Քոլումպիայի Յեղափոխական զինուած ուժեր
Ազգային ազատագրական բանակ (Քոլումպիա)
Պատկեր:PFLP flag smoothed.svg.png Պաղեստինի ազատագրման ազգային ճակատ
Ազգային ազատագրման Սպանական բանակ

Հրամանատարներ
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն`

Ճորճ Ու. Պուշ
Տոնալտ Թրամփ
 ԱՄՆ Թոմի Ֆրենքս
 ԱՄՆ Սթենլի Մակկրիստալ
 ԱՄՆ Տեւիտ Պետրեուս
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Մոհամէդ Ֆախիմ
Կաղապար:Country data Պակիստան Ասիֆ Զարդարի
Կաղապար:Country data Պակիստան Աշֆակ Պարվեզ Կայանի



Վլատիմիր Բութին
Տմիդրի Մեդվեդեւ
 Ռուսաստան Սերգէյ Ստեպաշին
 Ռուսաստան Ալեքսանտր Բորտնիկով
 Ռուսաստան Նիքոլայ Պատրուշեւ
Կաղապար:Country data Իսրայել Էխուդ Բարաք
Կաղապար:Country data Իսրայել Գաբի Աշքենազի
Կաղապար:Country data Իսրայել Յոավ Գալանտ
Կաղապար:Country data Իսրայել Իդո Նեխուշտան

«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն:

Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Ուսամա բեն Լադէն
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Անվար ալ-Ավլակի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Այման ալ-Զավախիրի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Աբու Ախյա ալ-Լիբի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Աբու Մուսաբ ազ-Զարկաուի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Աբու Այուպ ալ-Մասրի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Օմար Աբդել Ռախման
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Մոհամեդ Ալի Ալ Բադավի
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Ռազմի Յուզեֆ #
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Խալիդ Շէյխ Մոհամէտ #
Կաղապար:Country data Ալ Քաիդա Աբու Դուա
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն — Աֆղանիստան՝
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Մուլլա Օմար
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Մուլօ Դադուլլահ
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Ջելալուդին Խականի
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Պայտուլա Մեխսուդ
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Խակիմուլա Մեխսուդ
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Մաուլանա Ֆայզուլա
Կաղապար:Country data Աֆղանստան Ապտուլ Գանի Բարադար
Թախիր Յուլդաշեւ
Ջումա Նամանգանի
«Հարատեւ ազատութիւն» ռազմագործողութիւն — Ֆիլիպիններ՝
Խօսէ Մարիա Սիսոն

Ահաբեկչութեան դէմ պատերազմ (անգլերէն՝ War on Terror), համընդհանուր օգտագործուող [[Բառակապակցութիւն|բառակապակցութիւն, որ քաղաքականութեան մէջ կ'օգտագործուի, զանգուածային լրատուամիջոցներուն եւ այլ ոլորտներու մէջ: Նաեւ «ահաբեկչութեան դէմ պայքար», «միջազգային ահաբեկչութեան դէմ պայքար» արտայայտութիւները կը կիրառեն:

21-րդ դարուն կամ աւելի ճիշդը 11 Սեպտեմբեր 2001-ի իրադարձութիւններէն եւ ԱՄՆ նախագահ Ճորճ Պուշ-կրտսերի արձագանգէն ետք:

Բառակապակցութեան Պատմութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

«Ահաբեկչութեան դէմ պատերազմ» բառակապակցութիւնը անուանում չի համարուիր, որովհետեւ բազմաթիւ տարբեր իմաստներ ունի տարբեր երկիրներու, տարբեր ժամանակահատուածներու մէջ: Առաջին անգամ այս մէկը կիրառուած է արեւմտեան մամուլին մէջ 19-րդ դարու վերջը Ռուսական կայսրութեան եւ Եւրոպայի երկիրներու կառավարութիւններու անիշխանականութեան՝ միջազգային քաղաքական առաջնորդներու, օրինական իշխանութեան եւ անոր ներկայացուցիչներուն դէմ ուղղուած պայքարը արտայայտելու համար:

Բառակապակցութիւնը մասնաւորապէս կիրառուած է Նիւ Եորք Թայմս2 Ապրիլ 1881-ի յօդուածին մէջ: Բազմաթիւ անիշխանականներ իրենք զիրենք ահաբեկիչներ կ'անուանեն եւ այդ բառը որեւէ բացասական բնոյթ չէր կրեր:

Այդ բառակապակցութիւնը շատ յաճախ օգտագործուած է նաեւ ԱՄՆ նախագահ Ռ. Ռիկընի կողմէ:

11 Սեպտեմբեր 2001-էն ետք

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

«Ահաբեկչութեան դէմ պատերազմ» բառակապակցութիւնը «վերակենդանացած» է 11 Սեպտեմբերի 2001-ի ահաբեկչական յարձակումներէն ետք: 11 Սեպտեմբեր 2001-ին, ժամը 20:30-ին[1], ինչպէս զանգուածային լրատուամիջոցները կը յայտնէին, Ճորճ Պուշ տեղի ունեցած իրադարձութիւններուն հետ կապուած իր երրորդ յայտարարութեան ժամանակ ըսած է. «...եւ մենք կը յաղթենք ահաբեկչութեան դէմ պատերազմը»[2]: Յետագային, այդ բառակապակցութիւնը սկսաւ աւելի յաճախ օգտագործուիլ:

20 Սեպտեմբեր 2001-ին, համաժողովին եւ ամերիկեան ժողովուրդին ուղղուած դիմումին մէջ, որ ընթերցուած է ԱՄՆ խորհրդարանի երկու պալատներու համատեղ նիստի ժամանակ, Ճորճ Պուշ կրտսերը ահաբեկչութեան դէմ պաշտօնապէս պատերազմ յայտարարած է, ըսելով. «Ահաբեկչութեան դէմ մեր պատերազմը կը սկսի «Ալ Քաիդա»-էն, բայց անոր հետ չաւարտիր: Այս մէկը չաւարտիր, մինչեւ որ աշխարհի իւրաքանչիւր ահաբեկչական խմբաւորում չյայտնաբերուի, չկանգնի եւ պարտութեան չմատնուի»: Աւելի ուշ՝ ձեւակերպելով ահաբեկչութեան դէմ պատերազմի սկզբունքը, Պուշ կրտսերը ըսաւ. «...այսօրուայ ահաբեկչութեան դէմ պատերազմը կը նմանի պաղ պատերազմի: Այս մէկը թշնամիին դէմ գաղափարախօսական պայքար է, որ կ'արհամարհէ ազատութիւնը եւ կը հետապնդէ դոդալիդար նպատակներ...»:

26 Հոկտեմբեր 2001-ին նախագահ Ճորճ Պուշ օրէնք ստորագրած է, որ կոչուած է «Հայրենասիրական արարք»: Ան կառավարութեան եւ ոստիկանութեան լայն լիազօրութիւններ տուած է քաղաքացիներուն հետեւելու համար: Օրէնքը, մասնաւորապէս, ընդլայնած է Հետաքննութիւններու դաշնային գրասենեակի եւ ԱՄՆ-ի այլ յատուկ մարմիններու իրաւունքները գաղտնալսման եւ ելեկտրոնային հսկողութեան համար, որ շատերու կողմէ որպէս սահմանադրութեան 4-րդ փոփոխութեան խախտում՝ գնահատուած է:

Ինչպէս նշուած է, Շանհայի հասարակական գիտութիւններու ակադեմիայի միջազգային յարաբերութիւններու հիմնարկի աշխատակից Լի Կայշէն, 11 Սեպտեմբեր-ին, երբ ողբերգութիւնը տեղի ունեցած է, Չինաստանը ամերիկեան կառավարութեան յայտնած է, որ ահաբեկչութեան դէմ պատերազմի ծրագիրը կը ստանայ: Այդ մէկը վերացուցած է Ճորճ Պուշի անհանգստութեան պատճառներէն մէկը եւ ԱՄՆ իր ամբողջ ուժը ուղղած՝ ահաբեկչութեան դէմ պատերազմի վրայ, իսկ Չինաստանի հետ յարաբերութիւնները եղած են յետագայ տասնամեակներու համար[3]:

Անգլիական «Նիւ Սթեյթսմէն»-ը 9/11-ի իրադարձութիւններէն մէկ ու կէս ամիս ետք գրած է. «Պատերազմող ճամբարները եւ աշխարհի ազգերը միաւորուած են մէկ ընդհանուր թշնամիի՝ համաշխարհային ահաբեկչութեան դէմ»[4]:

7 Յուլիս 2005-ին, Անգլիոյ մէջ տեղի ունեցած ահաբեկչութիւններէն ետք, անգլիական իշխանութիւնները չուզեցին ընդօրինակել ահաբեկչական յարձակումներու դէմ ուղղուած ամերիկեան ռազմավարութիւնը եւ «ահաբեկչութեան դէմ պատերազմ» բառակապակցութիւնը սկսաւ աւելի քիչ օգտագործուիլ:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]