Jump to content

Սեւ Պղպեղ

Սեւ պղպեղ
Սեւ Պղպեղ
Գիտական դասակարգութիւն
Թագաւորութիւն Բոյսեր
Տիպ Ծածկասերմեր
Դաս Երկշաքիլաւորներ
Կարգ Piperales
Ընտանիք Պղպեղագգիներ
Լատիներէն անուանում
Piper nigrum
 L. 


Դասակարգումը
Ուիքիցեղերու մէջ


Պատկերներ
Ուիքիպահեստի մէջ




Տարբեր գոյներու պղպեղահատիկներ

Սեւ Պղպեղ (լատիներէն՝ piper nigrum), պղպեղագգիներու ընտանիքի պղպեղի ցեղի բազմամեայ, մագլցող բոյս։

Կենսաբանական Նկարագիր

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ցօղունը կիսափայտացած, բարակ, ճկուն (երկարութիւնը 10-12), հանգոյցներուն մէջ առաջացող օդային ատուենթիւ արմատներով։ Տերեւները պարզ են, ձուանման, հաստակեղեւ, հերթադիր։

Ծաղիկները՝ մանր, մոխրադեղնագոյն կամ սպիտակ, հաւաքուած ծաղկաբոյլի մը մէջ։

Պտուղը գնդիկանման, միասերմ կորիզապտուղ է (3-5 մմ տրամագծով), գոյնը՝ կանաչ, երբ կ'ըլլայ հասուն՝ կը կարմրի եւ երբ չոր՝ կ'ըլլայ սեւ։

Բոյսը միատուն Է, վայրի վիճակի մէջ՝ երկտուն։ Սերմերով բազմանալով կը ծաղկի 3-4-րդ տարիներու ընթացքին, իսկ վեկէթատիւ եղանակով՝ 5-6-րդ ամսուայ ընթացքին։ Ծաղկումը ռեմոնտանտ Է, պտուղը կը հասուննայ 5-10 ամիս յետոյ։

Հայրենիքը Հնդկաստանն Է։ Կը մշակուի հարաւ-արեւելեան Ասիոյ, Արեւելեան Ափրիկէի, Ամերիկայի արեւադարձային շրջաններուն մէջ։

Մէկ բոյսի բերքատուութիւնը 0,6-1,5 քկ. Է։ Բոյսը երաշտադիմացկուն չէ։ Լաւ կ'աճի բերրի, խոնաւ, ցամաք հողերուն վրայ։

Կը պարունակէ պիպերին ալքալոիդ եւ եթերաիւղերը։ Կ'օգտագործուի որպէս համեմունք խոհարարութեան եւ սնունդի արդիւնաբերութեան մէջ։

2013-ին խոշորագոյն
սեւ պղպեղ արտադրողները[1]

(հազար թօներով)

Երկիր Արտադրանք
Վիեթնամ 163
Ինտոնեզիա 89
Հնդկաստան 53
Պրազիլ 42
Չինաստան 31
Աշխարհ
473
  • Дудченко Л. Г., Козьяков А. С., Кривенко В. В. Пряно-ароматические и пряно-вкусовые растения։ Справочник / Отв. ред. К. М. Сытник. — К.։ Наукова думка, 1989. — 304 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-12-000483-0.

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. Միաւորուած Ազգերու Պարէնի Եւ Գիւղտնտեսութեան Կազմակերպութիւն (FAOSTAT) http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E Archived 2016-11-22 at the Wayback Machine.
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։