Սապահաթթին Ալի
Սապահաթթին Ալի (25 Փետրուար 1907, Էղրիտէրէ- 2 Ապրիլ 1948, Քըրքլարէլի) հեղինակ, ուսուցիչ եւ բանաստեղծ: Իր քրական անձնաւորութիւնը իրապաշտ եւ քաղաքացիներու մօտ ինքնադիրի մը նստեցնելով գրութիւններուն մէջ փորձարութիւնները պատմեց եւ իրեն հաջորդող հանրապետութեան շրջանի թրքական քրականութիւնը ազդող անձ մը եղաւ:
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Սապահաթթին Ալիին արմատները կը հասնի Սեւ Ծովեան: Իր հօրը Ալի Սէլահաթթին Պէյ 1. Աշխարհամարտի ընթացքին Չանաքքալէ կը կանչուի եւ հոն իր ընտանիքով կ'ապրի չորս տարի: Ալի Սէլահաթթին Պէյը իր խնայած դրամով Զմիւրնիա կ'երթայ եւ հոն թատրոնի գործերով կը սպաղի, բայց իր գործերը Զմիւրնիային գրաւումով գէշ կ'երթայ: Վերջապէս ընտանիքը Էտրէմիդ փոխադրուելով Սուհա անունով աղջիկ զաւակ մը կ'ունենան: Գրողը 1920ական թուականներուն Պալըքէսիր դառնալով Պալիքէսրի Ուսուցչական Դպրոցը կ'առձանաքրուի: Հոր բանաստեղծութիւնն ու հեքիաթներ գրելու կը սկսի, թատրոն եւ շարժանկար կ'երթայ եւ ասոնց հետեւանքով արուէստի հէտաքրքրութիւնը կը շատնայ: Սապահաթթին Ալին ուսուցչութեան դիպլոմը առնելէ ետք 1928 թուականին կ'երթայ Գերմանիա: Հոն Իվան Դուրկէնեէւ,Մաքսիմ Կօրքի, Էտկար Ալան Բօէ եւ Դովմաս Մանն ի պէս անուններուն աշխատանքներէն կը ներշնջուի: Գերմանիայէն դառնալէն ետք բանտ կը նետուի կոմունիստական բրոբականտիներ ընելու պահանջքով մինջեւ 9 Սեպտեմբեր 1931 թուականին: 1946-ին Ազիզ Նէսինին հետ Մարքօփաշա թերթը կը տպէ: Այս թերթը քաղաքական առարկութիւններուն պատճառ կ'ըլլայ: Թերթը կը գոցուի եւ Սապահաթթին Ալին ալ բանտ կը մնայ մինջեւ 10 Սեպտեմբեր 1947: 1948-ին փախստական կերպով Եւրոպա հասնիլ կը նպատակի եւ կը հասկցուի Ալի Էրդէքինով, ով յանձաւոր է զէնք գոհնալու յանձանքով: Ալի Էրդէքինը Էտիրնէյի ճամբուն վրայ Սապահաթթին Ալին կը մեռցնէ: Ան կը պահանջքէ, որ Սապահաթթին Ալին իր ազգային զգացումները քաջալերած է: Գրողին մահուան մասին տարբեր տեսութիւններ կը գրուին:
Աշխատանքները Եւ Ազդեցութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Սապահաթթին Ալին թրքական քրականութեան կարեւոր դէմքերէն մէկը կը սեպուի: Իր «Քիւրք Մանդօլու Մատոննա» գիրքը 2015-ին Թուրքիոյ մէջ ամէնէն շատ կարդացուող գիրքն է:
Վէպ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
• Քույուճաքլը Եուսուֆ (1937) • Իչիմիզտէքի Շէյդան (1940) • Քիւրք Մանդօլու Մատոննա (1943)
Հէքիաթ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
• Տէղիրմէն (1935) • Քաղնը (1936) • Սէս (1937) • Եէնի Տիւնեա (1943) • Սըրջա Քէօշք (1947)
Բանաստեղծութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
• Տաղլար Վէ Րիւզկարլար (1934) • Քուրպաղանըն Սէրէնատը (1937) • Էօթէքի Շիիրլէր (1937)
Խաղ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
• Էսիրլեր (1936)