Սապահաթթին Ալի

Սապահաթթին Ալի; թրք.՝ Sabahattin Ali
Ծնած է	25 Փետրուար 1907[…]
Ծննդավայր	Ardino, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	2 Ապրիլ 1948[…] (41 տարեկանին)
Մահուան վայր	Կրկլարելի, Թուրքիա
Քաղաքացիութիւն	Թուրքիա; Օսմանեան Կայսրութիւն
Մայրենի լեզու	թրքերէն
Ուսումնավայր	Istanbul School of Higher Education (1924-1978)?
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Esirler (The Prisoners)?, Մադոննան մուշտակով?, Սատանան մեր ներսում է?, Յուսուֆը Կույուջակից? եւ ապակե պալատ?
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, թարգմանիչ, լրագրող, բանաստեղծ, վիպասան
Երեխաներ	Ֆիլիզ Ալի?
	Ստորագրութիւն;

Սապահաթթին Ալի (25 Փետրուար 1907(1907-02-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Ardino, Օսմանեան Կայսրութիւն - 2 Ապրիլ 1948(1948-04-02)^[4]^[3]^[5]^[…], Կրկլարելի, Թուրքիա^[4]) հեղինակ, ուսուցիչ եւ բանաստեղծ:

Սոցիալ-ռեալիստական հարթակի վրայ դնելով իր գրական անձնաւորությունը, ան իր կեանքի փորձառութիւնն արտացոլացուցած է իր ընթերցողներուն եւ դարձած է գործիչ, որ ազդած է թրքական գրականութեան վրայ, հանրապետական շրջանին։ Թէեւ հիմնականին մէջ գրած է պատմուածքներ, սակայն ան յայտնի է իր վէպերով; Ան կը պաշտպանէր սիրոյ եւ սիրավէպի թեման, որուն ան անդրադարձած է իր վէպերուն մէջ երկար նկարագրութիւններով, պատմուածքներով, որոնք երբեմն կը վերաբերէին քաղաքական բանավէճերուն, երբեմն ալ կը քննադատէին սոցիալական խաթարումները: անոր «Kuyucaklı Yusuf» (1937), «Սատանան մեր մէջ» (1940) եւ «Մատոննան մուշտակով» (1943) վէպերը գրաված են Թուրքիոյ գրական շրջանակներու գնահատանքը եւ շարունակած են իրենց ազդեցությունը ինչպէս 20-րդ, այնպէս ալ 21-րդ դարերուն:

Կենսագրութիւն

Սապահաթթին Ալիին արմատները կը հասնին Սեւ Ծովեան շրջաններ: Իր հօրը՝ Ալի Սէլահաթթին Պէյ Ա. Աշխարհամարտի ընթացքին Չանաքքալէ կը կանչուի եւ հոն իր ընտանիքով կ'ապրի չորս տարի: Ալի Սէլահաթթին Պէյը իր խնայած դրամով Զմիւռնիա կ'երթայ եւ հոն թատրոնի գործերով կը զբաղի, բայց իր գործերը Զմիւռնիոյ գրաւումով կը վատանան: Վերջապէս ընտանիքով Էտրէմիդ փոխադրուելով Սուհա անունով աղջիկ զաւակ մը կ'ունենան: Գրողը 1920ական թուականներուն Պալըքէսիր դառնալով, տեղւոյն Ուսուցչական Դպրոցը կ'արձանագրուի: Հօրը գրած բանաստեղծութիւններն ու հեքիաթները զինք կը մղեն գրելու: Թատրոն եւ շարժանկար դիտելու կ'երթայ եւ ասոնց հետեւանքով արուեստի հանդէպ հետաքրքրութիւնը կ'արթննայ: Սապահաթթին Ալին ուսուցչութեան վկայականը առնելէ ետք, 1928 թուականին կ'երթայ Գերմանիա: Հոն Իվան Դուրկէնէեւի,Մաքսիմ Կորքիի, Էտկար Ալան Բօէի եւ Թովմաս Մաննի պէս անուններուն աշխատանքներէն կը ներշնչուի: Գերմանիայէն դառնալէն ետք բանտ կը նետուի կոմունիստական քարոզչութիւն ընելուն համար մինչեւ 9 Սեպտեմբեր 1931: 1946-ին Ազիզ Նէսինին հետ Մարքօփաշա թերթը կը հրատարակէ: Այս թերթը քաղաքական առարկութիւններու պատճառ կ'ըլլայ: Թերթը կը դադրի եւ Սապահաթթին Ալին ալ բանտ կը մնայ մինչեւ 10 Սեպտեմբեր 1947: 1948-ին Պէրպէր Հասանն էր այն անձը, որ կ'օգնէ իրեն փախչիլ Եվրոպա, Սկիւտարի Փաշաքափիշի բանտէն։ Պէրպէր Հասանը Սապահաթթին Ալիին ծանօթացուցած է Ալի Էրտեքինի հետ, որ Սապահաթթին Ալիի ղեկավարն էր, նախկին սպայ էր եւ ազատուած էր բանակէն զէնք գողնալուն համար։

Գրողին մահուան մասին տարբեր տեսութիւններ գրուած են:

Աշխատանքները Եւ Ազդեցութիւնը

Սապահաթթին Ալին թրքական գրականութեան կարեւոր դէմքերէն մէկը կը սեպուի: Իր «Քիւրք Մանդօլու Մատոննա» գիրքը 2015-ին Թուրքիոյ մէջ ամէնէն շատ կարդացուող գիրքն էր:

Վէպ

• Քույուճաքլը Եուսուֆ (1937) • Իչիմիզտէքի Շէյդան (1940) • Քիւրք Մանդօլու Մատոննա (1943)

Հէքիաթ

• Տէղիրմէն (1935) • Քաղնը (1936) • Սէս (1937) • Եէնի Տիւնեա (1943) • Սըրջա Քէօշք (1947)

Բանաստեղծութիւն

• Տաղլար Վէ Րիւզկարլար (1934) • Քուրպաղանըն Սէրէնատը (1937) • Էօթէքի Շիիրլէր (1937)

Խաղ

• Էսիրլեր (1936)

Աղբիւրներ

https://tr.wikipedia.org/wiki/Sabahattin_Ali

↑ ^1,0 ^1,1 Library of Congress Authorities — Library of Congress. — ISBN 9789750826672
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Сабахаттин Али / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q13219454">Library_of_Congress_Authorities<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:en:Library_of_Congress|Library_of_Congress]]._—_ISBN_9789750826672</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Library of Congress Authorities — Library of Congress. — ISBN 9789750826672
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>

[[http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf_http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Сабахаттин_Али<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Прохоров,_Александр_Михайлович|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохорова]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Сабахаттин Али / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q13550863">Չեխիայի_ազգային_գրադարանի_կատալոգ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]