Jump to content

Յարութիւն Մկրտչեան

Յարութիւն Մկրտչեան
Ծնած է 15 Ապրիլ 1903(1903-04-15)[1]
Ծննդավայր Փայխներ, Վանի Նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է 15 Նոյեմբեր 1992(1992-11-15)[1] (89 տարեկանին)
Մահուան վայր Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
 Խորհրդային Միութիւն
 Հայաստան
Ազգութիւն Հայ[1]
Ուսումնավայր Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան[1]
Թիֆլիսի Պետական Համալսարան[1]
Խ. Աբովեանի Անուան Մանկավարժական Համալսարան[1]
Կոչում փրոֆէսոր[1]
Մասնագիտութիւն գրագէտ, գրականագէտ
Աշխատավայր Հայաստանի Գրողներու Միութիւն
Գրական թերթ[1]
Խորհրդային գրականութիւն[1]
Երեւանի Պետական Համալսարան[1]
Անդամութիւն Խորհրդային Հայաստանի Գրողներու Միութիւն[1]
Կուսակցութիւն Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[1]

Յարութիւն Մկրտչեան (15 Ապրիլ 1903(1903-04-15)[1], Փայխներ, Վանի Նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն - 15 Նոյեմբեր 1992(1992-11-15)[1], Երեւան, Հայաստան), հայ գրող, գրականագէտ, Գրողներու միութեան անդամ եւ գիտութեան վաստակաւոր գործիչ։

Կեանք եւ գործունէութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Վան։ 1915 թուականին կորսնցուցած է ծնողները եւ ինք փրկուելով Մեծ Եղեռնէն հասած է Էջմիածինի որբանոցը: Կրթութիւնը ստացած է Գէորգեան ճեմարանին մէջ, ուրկէ շրջանաւարտ եղած է 1919 թուականին։

1923-1926 թուականներուն ուսումը շարունակած է Թիֆլիսի 26-րդ Կոմիսարներու անուան համալսարանին մէջ:

Վարած պաշտօններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մկրտչեան 1931-1933 թուականներուն եղած է Հայաստանի Արուեստի աշխատողներու միութեան նախագահ։

1934-1937 թուականներուն Հայաստանի Գրողներու միութեան առաջին քարտուղար, միաժամանակ հերթականութեամբ վարած է «Սովետական Գրականութիւն» եւ  «Գրական Թերթ» պարբերականներու խմբագիրի պաշտօնը:

Եղած է Գրական թանգարանի տնօրէն՝  1937-1940 թուականներուն:

1941-1945 թուականներուն մասնակցած է հայրենական մեծ պատերազմին: Պատերազմէն ետք վարած է Երեւանի Մանկավարժական Համալսարանի գրականութեան բաժնի վարիչի պաշտօնը, միաժամանակ Երեւանի համալսարանին մէջ վարելով ուսուցչութեան պաշտօն:

Գրական գործունէութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մկրտչեանի գրական գործունէութիւնը սկսած է 1920-ական թուականներուն։ Ան գրած է պատմուածքներ, որոնք հրատարակուած են «Անմահական այգի», «Նովելներ եւ ակնարկներ» եւ «Հայրենի երկրում» ժողովածուներուն մէջ:

Հրատարակած է մանուկներու համար գրուած աշխատութիւններ՝ «Զանգակաւոր գայլը» եւ «Արագիլը»:

Գրականագէտը մենախօսութիւններ ու ուսումնասիրութիւններ հրատարակած է Միքայէլ Նալպանտեանի, Ստեփան Զօրեանի, Աքսել Բակունցի, Նայիրի Զարեանի եւ այլ գրողներու մասին, որոնք հրատարակուած են «Գրական դէմքեր» աշխատութեան մէջ:

Մկրտչեան հրատարակած է նաեւ դասագիրքեր՝ 10-րդ դասարանի համար[2]:

Շքանշաններ եւ կոչումներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մկրտչեան արժանացած է․

  • «Կարմիր աստղ» շքանշանին,
  • Խորհրդային Հայաստանի Գիտութեան վաստակաւոր գործիչ կոչումին[3]:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարանԵրևան: 1981. — հատոր 7. — է. 643.
  2. Գրական տեղեկատու։ Երեւան։ «Սովետական գրող»։ 1986։ էջ 319-329։
  3. «ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՄԿՐՏՉԵԱՆ (1903-1922)»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-16 
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։