Վահէ Քաչա

Վահէ Քաչա;
Ծնած է	1 Ապրիլ 1928
Ծննդավայր	Դամասկոս, Սուրիոյ եւ Լիբանանի ֆրանսական մանտադ
Մահացած է	14 Յունուար 2003 (74 տարեկանին)
Մահուան վայր	Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա
Քաղաքացիութիւն	Ֆրանսա
Մայրենի լեզու	Ֆրանսերէն
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Գիշատիչների խնջույքը?
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, հեղինակ, լրագրող

Վահէ Քաչա (բուն անունը՝ ՎահԷ Գառնիկ Խաչատուրեան ^[3], 1 Ապրիլ 1928(1928-04-01)^[1], Դամասկոս, Սուրիոյ եւ Լիբանանի ֆրանսական մանտադ - 14 Յունուար 2003(2003-01-14)^[2], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա), արեւմտահայ գրող, ստեղծագործեր է գլխաւորապէս ֆրանսերէն։

Կենսագրութիւն

Նախնական կրթութիւնը ստացեր է Պէյրութի մէջ։ 1945 թուականին մեկներ է Փարիզ, երեք տարի հետեւած է ժապաւէնի ղեկավարութեան դասընթացներուն։ Եղած է «Սուար տը Պէյրութ» («Soir de Beyrouth») թերթի թղթակիցը Փարիզի մէջ։

1953 թուականին տպագրուած է իր առաջին վէպը՝ «Կիրակի օրուընէ մնացած ծուխեր»։
Հեղինակին մեծ յաջողութիւն բերած է «Ակն ընդ ական» (1955, հայերէն հրատարակուեր է 1956 թուականին, Ռիվարոլ մրցանակ, 1957) վէպը։
Վահէ Քաչայի վէպերու ու վիպակներու մեծ մասին բնորոշ է տիրող իրականութեան արատներու քննադատութիւնը, պատերազմի դատապարտումը։ Քաչայի ստեղծագործութեան մեջ նկատելի է (Existentialism) Էքզիսթենցիալիզմի այսինքն՝ գոյապաշտութեան կամ գոյութենապաշտութեան փիլիսոփայութեան որոշակի ազդեցութիւնը։
Քաչայի ստեղծագործութեան գլուխ-գործոցը «Դաշոյն մը այս պարտէզին մէջ» (1981) վէպն է, դիւցազներգական (Ֆր. épique) լայն շունչի ծաւալուն ստեղծագործութիւն մը, որը կը ներկայացնէ Արեւմտեան Հայաստանի իրականութիւնը, պոլսահայութեան կեանքը՝ համիտեան արհաւիրքներէն մինչեւ Մեծ եղեռնը:

Վահէ Քաչան գրական գործունէութեանը զուգահեռ համագործակցած է ֆրանսական շարժանկարի ղեկավարներու (Ֆր. cinéastes) հետ, շարունակելով լրագրութիւնը։
1962 թուականին «Խղճահարութիւն չկայ կոյրերու հանդէպ» եւ «Քաղցկեղաւորները» տեղեկագրութիւններու համար ստացեր է մամուլի Փելման մրցանակ։
Իր «Ակն ընդ ական», «Արարիչի ութերորդ օրը», «Կալիա», «Ուզածիդ չափ», «Հրեայի մահը», «Մարդ մը ինկաւ փողոց», «Գիշատիչներու խնճոյքը», «Լողի ուսուցիչը» վէպերն ու վիպակները նկարահանուեր են։
Քաչայի ստեղծագործութիւնները թարգմանուեր են աշխարհի շատ լեզուներով:

Ստեղծագործութիւններ

1953 «Կիրակի օրուընէ մնացած ծուխեր» վեպ
1955 «Ակն ընդ ական» (հայերէն հրատարակութիւն՝ 1956, Ռիվարոլի մրցանակ՝ 1957)
1957 «Կարթ» (հայերէն հրատարակութիւն՝ 1958)
1958 «Սեղմուած բռունցքներ»
1960 «Արարիչի ութերորդ օրը» (հայերէն հրատարակութիւն՝ «Գրական թերթ», 1965, № 40-43)
1960 «Գիշատիչներու խնճոյքը» (հայերէն հրատարակութիւն՝ «Գրական թերթ», 1967, 41. 49-52, 1968, 1-2)
1963 «Գաւազան» (հայերէն հրատարակութիւն՝ «Գարուն», 1970, № 7-8)
1966 «Կապիկներու նաւը»
1968 «Հրեայի մահը»
1975 «Մարդ մը ինկաւ փողոց» (հայերէն հրատարակութիւն՝ «Փողոցին մէջ ինկած է մարդ մը», «Աշխարհ», 1977)
1979 «Աղմուկը, որ կը լսուէր»
1981 «Դաշոյն մը այս պարտէզին մէջ» (հայերէն հրատարակութիւն՝ 1999):

Հայերէն հրատարակուած երկեր

Ակն ընդ ական, Պէյրութ, 1956, 108 էջ:
Կարթ, Երեւան, 1958:
«Գիշատիչներու խնճոյքը» (պատմուածքներ), Երեւան, 1976:
«Դաշոյն մը այս պարտէզին մէջ»(ասք հայոց), Երեւան, 1999, 496 էջ:
Ակն ընդ ական, Երեւան, 2005, 91 էջ:
Սեղմուած բռունցքներ, Երեւան, 2005, 192 էջ:
«Արարիչի ութերորդ օրը»: «Գիշատիչներու խնճոյքը», Երեւան, 2006, 145 էջ:
Դեւը արթնցաւ, Էջմիածին, 2008, 147 էջ:
Սեղմուած բռունցքներ, Երեւան, 2012, 196 էջ:

Գրականութիւն

Թորոս Թորանեան, 12 վեպէրու հեղինակ Վահէ Քաչայի հետ: «Գարուն», 1967, № 2, էջ 72-74։ Archived 2020-06-05 at the Wayback Machine.

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 https://deces.matchid.io/search?q=Vah%C3%A9+Khatchadourian
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ L’intelligentsia arménienne de Beyrouth disparaît peu à peu : Alice Khatchadourian sœur de Vahé Katcha(ֆր.)

Աղբիւրներ

«Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխ. խմբ. Յովհ. Այվազեան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երեւան, 2007։
Երկ. Գիշատիչներու խնճոյքը (Պատմուածքներ). Երեւան, 1976։
arménienne de Beyrouth disparaît peu à peu : Alice Khatchadourian sœur de Vahé Katcha^{[permanent dead link]}
The Armenian intelligentsia of Beirut gradually disappears: Alice Khatchadourian sister of Vahé Katcha

Արտաքին յղումներ

Վահէ Քաչան գրապահարանի մէջ^{[permanent dead link]}

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։

[[https://deces.matchid.io/search?q=Vah%C3%A9+Khatchadourian_https://deces.matchid.io/search?q=Vah%C3%A9+Khatchadourian]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 https://deces.matchid.io/search?q=Vah%C3%A9+Khatchadourian

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[3] L’intelligentsia arménienne de Beyrouth disparaît peu à peu : Alice Khatchadourian sœur de Vahé Katcha(ֆր.)

[1]

[2]

[3]