Պերճուհի Պարտիզպանեան

Պերճուհի Պարտիզպանեան;
Ծննդեան անուն	Պերճուհի Պարտիզպանեան
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Etna եւ Պերճուհի
Ծնած է	8 Յուլիս 1889
Ծննդավայր	Փլովտիւ Պուլկարիոյ իշխանութիւն
Մահացած է	19 Մայիս 1940 (50 տարեկանին)
Մահուան վայր	Փարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն; Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն; Ֆրանսա
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	մանկավարժ, գրագէտ, քաղաքական գործիչ, հասարակական գործիչ
Աշխատավայր	Nansen International Office for Refugees?; Մարիամեան–Յովնանեան օրիորդաց դպրոց; Գայանյան օրիորդաց դպրոց?; Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Ժողով
Վարած պաշտօններ	Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Ժողովի պատգամաւոր
Կուսակցութիւն	Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն
Ամուսին	Սարգիս Բարսեղեան
Երեխաներ	Արմէն Բարսեղեան

Պերճուհի Պարտիզպանեան-Բարսեղեան (8 Յուլիս 1889(1889-07-08)^[1], Փլովտիւ, Բուլղարիայի իշխանություն^[4] - 19 Մայիս 1940(1940-05-19)^[1], Փարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ^[2]), Առաջին Խորհրդարանի (1919-1920) Կին Պատգամաւոր^[5], հայ հասարակական գործիչ, մանկավարժ, գրող: Ռազմական, քաղաքական գործիչ վանեցի Պօղոս Օտապաշեան (Սարգիս Բարսեղեան)ի կինը: Իր ծոռնուհին է՝ Ժաննա Բարսեղեան Սթրասպուրկի քաղաքապետը:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Պերճուհի Պարտիզպանեանը ծնած է 1886 Էտիրնէ: Միջնակարգ դպրոցը աւարտեր է Ֆիլփէ (այժմ՝ Փլովտիւ): 16 տարեկանին հանդիպեր է ապագայ ամուսնոյն՝ յեղափոխական Սարգիս Բարսեղեանին, որուն խորհուրդով օրիորդներու խմբակ ստեղծեր է, որուն նպատակն էր լուսաւորութիւն եւ յեղափոխական գաղափարներ տարածելը: Մեկներ է Ժընեւ, ուսաներ է գրականութիւն եւ մանկավարժութիւն:

1909-ին ամուսնացեր է վանեցի Պօղոս Օտապաշեան (Սարգիս Բարսեղեան)ի հետ եւ 1914 թ.-ին ունեցեր են մէկ որդի՝ Արմէնին, որ կը կոչուի նաեւ Արմիկ։ Ամուսինը՝ (Սարգիս Բարսեղեան)ը 1915 թուականին ձերբակալուեր է եւ նահատակուեր: Պերճուհի Պարտիզպանեանը իր որդւոյն հետ տեղափոխուեր են Պուլկարիա, այնուհետեւ՝ Թիֆլիս եւ իր կեանքը նուիրեր է զաւակին՝ Արմէնին ու մարդոց ծառայելու համար:

Որոշ ժամանակ բնակեր է Սոֆիա, այնուհետեւ վերջնականապէս հաստատուեր է իր որդւոյն Արմէնին հետ Փարիզ, ուր ղեկավարեր է Նանսէնեան գրասենեակը եւ զբաղուեր գրական գործունէութեամբ:

Մահացեր է 1940 թուականին՝ երկարատեւ հիւանդութիւնէն յետոյ:

Ուսուցչական ասպարէզ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ուսումը աւարտելէն յետոյ Պերճուհի Պարտիզպանեան դասաւանդեր է Կերասունի եւ Վանի ինչպէս նաեւ Թիֆլիսի Յովնանեան եւ Գայանեան վարժարաններուն մէջ ան զբաղուեր է ուսուցչութեամբ:

Խորհրդարանի պատգամաւոր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայաստանի առաջին հանրապետութեան հռչակումէն յետոյ տեղափոխուեր է Երեւան, 1919 թուականի Յուլիսին Դաշնակցութեան կողմէն ընտրուեր է խորհրդարանի պատգամաւոր, ընդգրկուեր Ամերիկեան խնամատարութեան կոմիտէին մէջ։ Հանրապետութեան անկումէն յետոյ գաղթեր է Հայաստանէն:

Գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ստեղծագործեր է Էտնա կեղծանունով: Պերճուհի Պարտիզպանեանի պատմուածքները ամփոփուած են «Փոթորիկէն վերջ» ժողովածուին մէջ:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Սօնա Զեյթլեանի «Հայ կնոջ դերը հայ յեղափոխական շարժման մէջ», Լոս Անճելըս, 1992:
Պերճուհի, 1886-1940
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԿԻՆ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐՆԵՐԸ^{[permanent dead link]}
Առաջին խորհրդարանի (1919-1920) երեք կին պատգամաւորները

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

[[https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1592%2C-358&uielem_islocked=0&uielem_zoom=186&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F_https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1592%2C-358&uielem_islocked=0&uielem_zoom=186&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1592%2C-358&uielem_islocked=0&uielem_zoom=186&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F

[[https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1067%2C-165&uielem_islocked=0&uielem_zoom=168&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F_https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1067%2C-165&uielem_islocked=0&uielem_zoom=168&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjItMDgtMjUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MjYzNzg2O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1067%2C-165&uielem_islocked=0&uielem_zoom=168&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q114555440"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q114574126|Krikorian&nbsp;A.]],_[[:d:Q114588221|Heratchian&nbsp;H.]]</i>_[[:d:Q114555440|Le_dictionnaire_biographique]]:_Arméniens_d'hier_et_d'aujourd'hui<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:fr:Maisons-Alfort|Maisons-Alfort]]:_2021._—_P.&nbsp;107._—_ISBN_978-2-905686-93-0</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q208314"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114588221"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114574126"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114555440"></a></div>-3] Krikorian A., Heratchian H. Le dictionnaire biographique: Arméniens d'hier et d'aujourd'hui — Maisons-Alfort: 2021. — P. 107. — ISBN 978-2-905686-93-0
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q208314"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114588221"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114574126"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114555440"></a>

[[https://www.editionsparentheses.com/IMG/pdf/p122_jours_de_cendres_a_istanbul.pdf_https://www.editionsparentheses.com/IMG/pdf/p122_jours_de_cendres_a_istanbul.pdf]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-4] 4,0 ^4,1 https://www.editionsparentheses.com/IMG/pdf/p122_jours_de_cendres_a_istanbul.pdf

[5] Առաջին խորհրդարանի (1919-1920) երեք կին պատգամաւորները

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]