Jump to content

Շուշան

Շուշան, շուշանազգիներու ընտանիքի բազմամեայ սոխուկաւոր խոտաբոյսերու ցեղ։ Նշանաւոր է շուրջ 90 (այլ տուեալներով՝ 100) տեսակ։

Անունը տարբեր լեզուներով

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Բազ­­մա­­­թիւ լե­­զու­­ներ կը բաժ­­նեկցին այս ծաղիկին հնա­­գոյն անու­­նը, ասո­­րերէն՝ շու­­շան, աք­­քա­­­տերէն՝ շիշ­­նու, եփ­­րա­­­յերէն՝ շո­­շան, մի­­ջին պարսկե­­րէն՝ սո­­սան, դա­­սական յու­­նա­­­րէն՝ սու­­սոն, վրա­­ցերէն՝ շրո­­շանի։ Ըստ ստու­­գա­­­բան­­նե­­­րու բո­­լորը ծաղ­­կած են շու­­շա­­­նը խորհրդան­­շող եգիպ­­տա­­­կան գրան­­շա­­­նէ մը, որ կը հնչէր «զշն»[1]։

Հայրենիքը կը համարուի Հիւսիսային կիսագունդը Ճափոն, Չինաստան, Հեռաւոր Արեւելք, Սիպերիա, Կովկաս, Հնդկաստան, Եւրոպա (Միջերկրական ծովու շրջանին մէջ գտնուող երկիրները), Միացեալ Նահանգներ եւ Քանատա։

Կենսաբանական նկարագրութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Սոխուկը թեփուկաւոր է։ Ցօղունը ճիւղաւորուող է, կանգուն, տերեւապատ, բարձրութիւնը՝ 100-110 սմ։ Տերեւները հերթադիր են, նշտարաձեւ։ Ծաղկաբոյլը հուրանաձեւ է, ծաղիկները՝ մեծ, դեղին՝ շագանակագոյն բիծերով։ Կը ծաղկի Յունիս-Յուլիսին։ Պտուղը բազմասերմ տուփիկ է։ Վերատնկման ատեն, սոխուկները անհրաժեշտ է տեսակաւորել, տնկելով միայն մեծերը, իսկ մանրերը հարկ է պահել յաջորդ տարուան գարնան տնկելու համար[2]։

Մեղրատու է եւ գեղազարդիչ։ Շուշանի կարգ մը տեսակներ (սպիտակ եւ չինական շուշաններ, վագրաշուշան եւ այլն) կը մշակուին նաեւ ՀՀ-ի մէջ՝ իբրեւ գեղազարդիչ բոյսեր։ Գրանցուած է ՀՀ Կարմիր գիրքին մէջ։

Շուշանին բուժիչ յատկութիւնները

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Շուշանը ունի օգտակար յատկութիւններ՝

  • Անոր ծաղիկներուն թուրմը կ'օգտագործուի կարգ մը հիւանդութիւններու բուժման համար, ինչպէս՝ Սրտանոթային հիւանդութիւններու եւ ակնաբուժութեան[3]:
  • Միզուղիներ (ureverass)
  • Անքնութիւն եւ նեարդային հարցեր
  • Աղիքային հարցեր

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]