Նեփալ

Նեփալ
Նեպալի դրոշ?	Զինանշանը
;	;
Կը ներառնէ	Karnali Province?, Sudurpashchim Province?, Koshi Province?, Madhesh Province?, Բագմատի Պրադեշ?, Gandaki Province? եւ Lumbini Province?
Պետական լեզու	նեպալերեն?
Մայրաքաղաք	Քաթմանտու
Օրէնսդիր մարմին	Parliament of Nepal?
Երկրի ղեկավար	Ram Chandra Poudel?
Կառավարութեան ղեկավար	Pushpa Kamal Dahal?
Ազգաբնակչութիւն	▲ (2013 թ,) 30 430 267
Խտութիւն	199 մարդ/կմ²
Կրօնք	Հինտուիզմ, Պուտտայականութիւն, Իսլամութիւն, Kirat Mundhum?, քրիստոնէութիւն, Պրակրիտներ? եւ Bon?
Օրհներգ	Sayaun Thunga Phulka?
Կարգախօս	«Մայրը եւ հայրենիքը երկնային արքայութիւնէն թանկ են»
Հիմնադրուած է	25 Սեպտեմբեր 1768 եւ 28 Մայիս 2008 թ.
Արժոյթ	Նեփալեան Ռուպի
Ազգային տօն	Republic Day?
Ժամային համակարգ	UTC+05:45?, Nepal Standard Time? եւ Asia/Kathmandu?
Հեռաձայնային համակարգ	+977
Համացանցի յղում	.np?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,602
	nepal.gov.np

Նեփալ, պաշտոնապէս՝ Նեփալի Դաշնային Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն (նեփալերէն नेपाल)։ Պետութիւնը կը գտնուի Հիմալայներու, հարաւային Ասիոյ մէջ։ Սահմանակից է Հնդկաստանի եւ Չինաստանի մէջ։

Աշխարհագրութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Տեղադրութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նեփալը կը գտնուի Ասիոյ մէջ եւ սեղմուած է աշխարհի ամենաշատ բնակեցուած երկու պետութիւններու միջեւ։ Ատկէ հիւսիս կը գտնուի Թիպեթը՝ ՉԺՀ-ի ինքնավար մարզը, իսկ հարաւային սահմանը, արեւմուտքէն արեւելք Նեփալը սահմանակից է Ութթարանչալ, Ութթար-Փրատեշ, Պիխար, Հիւսիսային Պենկալ, Սիքկիմ հնդկական նահանգներուն։

Հիւսիսը Նեփալը սահմանակից է Մեծ Հիմալաեան լեռնաշղթային, որ յայտնի է 8000մ-էն բարձր մի քանի գագաթներով։ Որմէ ամենաբարձրն է Էւերեսթը (8848մ)՝ ամենաբարձր լեռը աշխարհի մէջ։

Նեփալի ամենացած կէտը կը գտնուի 70 մ բարձրութեան վրայ։ Նեփալի տարածքի աւելի քան 40 %-ը կը գտնուի աւելի քան 3000 մեթր բարձրութեան վրայ։ Անոր համար ալ Նեփալը կը համարուի ամիաբարձրադիրը աշխարհի մէջ։

Բնակչութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Բնակչութեան թիւը - 28,95 միլիոն (Յուլիս 2010-ի դրութեամբ)
Տարեկան աճը - 1,4 % (պտղաբերութիւնը՝ 2,5 ծնունդ մէկ կնոջ)
Կեանքի միջին տեւողութիւնը - տղամարդկանց համար՝ 64,6, կանանց համար՝ 67
ՄԻԱՎ վարակակիր - 0,5 % ( 2007 թուականի դրութեամբ)
Քաղաքային բնակչութիւնը - 17 %
Գրագիտութիւնը - տղամարդկանց 62,7 %-ը եւ կանանց 34,9 %-ը (ըստ 2001 թուականի մարդահամարի)։

Մշակութա-ցեղային Նեփալը կը ներկայացնէ իրմէ հարիւրաւոր ազգերու եւ քասթաններու խառնուրդը։ Կաստաններու սահմանները, ինչպէս կանոն, թափանցիկ են եւ որեւէ քասթային սահմանի պատկանելիութիւնը կախուած է նաեւ դիտորդի ընդունուած աւանդոյթներէն։ Նեփալի բնակչութիւնը կը խոսի յոթանասուն տարբեր լեզուներով եււ բարբառներով։

Ազգագրութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նեփալի ժողովուրդները բունով կը պատկանին սինո-թիպետեան (թիպետո-պիրմայան խումբ) եւ հնդեւրոպական ընտանիքներու խումբերուն։ Քիչ չեն այն ժողովուրդները, որոնք կը հանդիսանան փախստականներ, նուաճողներ կամ վերաբնակներ։ Բնակչութեան 49 %-ի մայրենի լեզուն կը հանդիսանայ նեփալերէնը։ Միւս տարածուած լեզուներէն են մայտհին (12,4 %), պհոճփուրին (7,6 %), թհարուն (5,9 %), թամանկը (5,2 %), նեւարին (3,6 %) եւ մակարին (3,4 %)։

Կրօնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ըստ պաշտօնական տուեալներու բնակչութեան 90 %-ը հինտուիսդներ են։ Ըստ անկախ հաշուարկներու, հինտուիզմի կողմնակիցներ են անոնց միայն 70 %-ը կամ աւելի քիչ։ Այս կը շեղի այն պատճառով, որ կան բազմաթիւ ազգերու ներկայացուցիչներ, որոնք, թէեւ պաշտօնապէս կը յայտարարէն հաւատարմութիւն հինտուիզմին, բայց իրականութեան մէջ կ'ընդունեն կամ Անիմիզմ, կամ Պուտտայականութիւն։ Այնուամենայնիւ, հինտուիզմը Նեփալի գերիշխող կրօնն է։ Բնակչութեան 11 %-ը իրէն կը համարէ պուտտայական, յատկապէս Մուսթանկի Թագաւորութեան մէջ։ Գոյութիւն ունին նաեւ փոքրամասնութիւններ, որոնք Իսլամներ են, Քիրանտներ եւ կը պատկանին առանձին անիմիսթական հաւատալիքներու։