Հալքիտա
| Քաղաք-նաւահանգիստ | |
|---|---|
| Հալքիտա | |
| յուն․՝ Χαλκίδα | |
 Հալքիտա․ դիտուած Էվրիփու նեղուցէն | |
| Երկիր |
 Յունաստան |
| Յունաստանի վարչական բաժանում | Էվիա |
| Շրջան | Էվիա |
| ԲԾՄ | 5 մեթր |
| Բնակչութիւն | 64 490 մարդ (2021) |
| Հեռախօսային ցուցանիշ | 2221 |
| Փոստային ցուցանիշ | 34100 |
| Շրջագայութեան պետ-համարագիր | XA* |
| Պաշտօնական կայքէջ | dimoschalkideon.gr |
Հալքիտա (յուն․՝ Χαλκίδα), Էվիա, Յունաստան։ Կը գտնուի Էվիա կղզիին կեդրոնական արեւմտեան ծովեզրին եւ Էվիա նահանգին վարչական կեդրոնն է։ Բնակչութիւնը 55 264 մարդ կը հաշուէ (2011-ի մարդահամար)։
Աշխարհագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Էվիա կղզին կ՛երկարի Յունաստանի մայրցամաքի արեւելեան ափին։ Հալքիտան գտնուեով կղզիին կեդրոնի արեւմտեան ափին, մայրցամաքին հետ զայն կը բաժնեն հիւսիսէն Մալիաքոս ծոցը եւ հարաւէն Էվոյիքոս ծոցը։ Մայրցամաքին հետ կապուած է 700 մեթր բարձրութեամբ կամուրջով մը։
Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հին ժամանակներուն Հալքիտան, մերձակայ Էրեթրիա քաղաքին հետ Էվիա կղզիին կարեւորագոյն քաղաքներէն եղած են։
Հալքիտա Կը գտնուի Էվրիփու նեղուցին արեւմտեան ափին։ Իր ռազմական դիրքին շնորհիւ դասուած էր Յունաստանի կարեւոր առեւտրային քաղաքներուն շարքին։ Երկրաչափական ժամանակաշրջանին, քաղաքին զարգացման հետ բանկչութեան թիւը կը բազմանայ եւ գաղթօճախներ կը հիմնուին Յունաստանի տարածքին եւ Միջերկրական ծովուն արեւմտեան ափերուն, ինչպէս օրինակ՝ հիւսիսային Յունաստան, հարաւային Իտալիա եւ Սիչիլիա կղզին։
Ք.Ա. 8-րդ եւ Ք․Ա․ 5-րդ դարեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ք.Ա. 8-րդ եւ Ք․Ա․ 7-րդ դարերուն Հալքիտան ստիպուած էր անընդհատ պատերազմիլ հարեւան Էրեթրիա քաղաքին հետ․ կռուախնձորը Լիլանտիոյ հարթավայրն էր։ Այս երկարատեւ պատերազմները ընդգրկած են ամբողջ Յունաստանի տարածքին քաղաք-պետութիւնները։
Պելոպոնեսեան Պատերազմներուն ընթացքին մաս կազմած է Աթենեան Դաշինքին։
Մակեդոնական ժամանակաշրջան[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հալքիտան Ք․Ա․4-րդ դարու կիսերուն Մակեդոնացիները կը գրաւեն։ Ք․Ա․ 323-ին, Սթաղիրայէն փիլիսոփայ Արիստոթելիս Հալքիտա կը հաստատուի, որպէսզի յաջորդ տարին մահանայ մօրը բնակարանին մէջ։
Հռոմէական շրջան[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ք․Ա․ 200-ին հռոմէացիները քաղաքը կը գրաւեն ու կը կործանեն։ Իսկ Ք․Ա․146-ին երբ հռոմէացիները ամբողջ Յունաստանը կը գրաւեն, կը վերակառուցեն Հալքիտան։
Միջնադար եւ Բիւզանդական ժամանակաշրջան[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հռոմէական գրաւման վերջաւորութեան, Բիւզանդական ժամանակաշրջանին Հալքիտա կը դառնայ Եպիսկոպոսական եւ առեւտրական կեդրոն։ Քաղաքը կը տարածուի ծովեզերեայ ափերուն եւ կ՛ամրացուի պարիսպներով։ Կը դիմադրէ արաբական արշաւանքներուն։
1204-ին Հալքիտան խաչակիրները կը գրաւեն։ 1470-ին օսմանցիները քաղաքը կը գրաւեն եւ ապա կը տիրեն Վենետիկցիները։
Նորագոյն շրջան[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հալքիտան կը մասնակցի Յունական ապստամբութեան (1821)։ Յունաստանի անկախացման համար տարիներ տեւող կռիւներուն Հալքիտա թատերաբեմ կը դառնայ։ 7 Ապրիլ 1833-ին կը միանայ նորաստեղծ Յունաստանին։
Հալքիտային բերդը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Քարապապա բերդը ռազմական դիրք ունի, որովհետեւ կը հսկէ Էվրիփոս նեղուցին եւ Հալքիտա քաղաքին վրայ։