Կարէն Տէմիրճեան
| Կարէն Տեմիրճեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 17 Ապրիլ 1932 |
| Ծննդավայր | Երեւան |
| Մահացած է | 27 Հոկտեմբեր 1999 |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստան |
| Քաղաքացիութիւն |
 Խորհրդային Միութիւն Հայաստան |
| Ուսումնավայր |
Հայաստանի ազգային բազմարուեստի համալսարան[1] Մոսկուայի Բարձրագոյն Կուսակցական Դպրոց[1] |
| Մասնագիտութիւն | քաղաքական գործիչ |
| Վարած պաշտօններ | Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Ժողովի պատգամաւոր, ԽՍՀՄ գերագոյն խորհուրդի պատգամաւոր եւ Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ? |
| Անդամութիւն | ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտե? |
| Կուսակցութիւն | Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[1] եւ Հայաստանի Ժողովրդական Կուսակցություն? |
| Երեխաներ | Ստեփան Դեմիրճյան? |
Ստորագրութիւն | |
Կարէն Տեմիրճեան (17 Ապրիլ 1932, Երեւան - 27 Հոկտեմբեր 1999), հայ քաղաքական եւ պետական գործիչ, ՀԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար (1974–1988), ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ (1999), Հայաստանի Ազգային հերոս (1999, յետմահու)։
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Տեմիրճեան ծնած է Երեւան, 17 Ապրիլ 1932-ին, ծառայողի ընտանիքի մէջ։ Միջնակարգ կրթութիւնը ստացած է 26 կոմիսարներու անուան դպրոցին մէջ։ 1949-1954 թուականներուն սորված է Երեւանի Ք. Մարքսի անուան արհեստից դպրոցի մեքենական ճիւղերու բաժնին մէջ՝ ստանալով մեքենական չափագիտութեան մասնագիտութիւն։ 1961 թուականին՝ ԽՄԿԿ կենտկոմին առընթեր Մոսկուայի բարձրագոյն կուսակցական դպրոցը։ 1954–1955 թուականներուն աշխատած է Լենինկրատի գիտահետազօտական դպրոցներէն մէկուն մէջ, 1955 թուականէն՝ Երեւանի ելեկտրական արհեստական գործարանին մէջ՝ արուեստաբան, արտադրամասի աւագ վարպետ, պետ, կուսկոմիտէի քարտուղար, գլխաւոր ճարտարագէտ, տնօրէն։ 1964–1972 թուականներուն եղած է ՀԿԿ Երեւանի քաղկոմի քարտուղար, երկրորդ քարտուղար, 1972–1974 թուականներուն՝ ՀԿԿ կենտկոմի քարտուղար, ապա՝ առաջին քարտուղար, 1991–1999 թուականներուն՝ «Հայելեկտրամեքենայ» բաժնետիրական ընկերութեան նախագահ, գործադիր տնօրէն։
Տեմիրճեանի ղեկավարութեան տարիներուն (1974–1988) հանրապետութեան մէջ շահագործման յանձնուած են Երեւանի «Զուարթնոց», Գիւմրիի «Շիրակ» եւ սահմանամերձ շրջաններու օդակայանները, Երեւանի գետնուղիի (Մեթրօ) 1-ին հերթը, Հայկական աթոմակայանը, Մարզահամերգային համալիրը, կառուցուած են Արփա–Սեւան ջրատարը, «Հրազդանմաշ», «Պոզիստոր», «Իմպուլս», «Մարս» եւ այլ գործարաններ, գրապալատը, Մասիս–Նուռնուս եւ Աղստաֆա–Իջեւան–Հրազդան–Սեւան–Մարտունի երկաթուղային մայրուղիներ եւ այլ շինութիւններ։
23 Ապրիլ 1975-ին առաջին անգամ Հայաստանի բարձրագոյն ղեկավարութեան անունէն Տեմիրճեան դատապարտած է Մեծ եղեռնի կազմակերպիչները։ Իր ջանքերով 1978 թուականի ՀԽՍՀ նոր սահմանադրութեան մէջ վերահաստատուած է հայերէնը պետական լեզու ամրագրող յօդուածը, 1980 թուականին կանխուած է Պաքու–Նախիջեւան «Բարեկամութիւն» կոչուած մայրուղիի հայաստանեան՝ Մեղրի-Նիւուատի հատուածի շինարարութիւնը, կառուցուած է Մեղրի–Քաջարան մայրուղին, Գորիս–Ստեփանակերտ հեռատեսիլի վերահաղորդիչ կայանը։
1991-1999 թուականներուն Կարէն Տեմիրճեան գլխաւորած է Հանրապետութեան խոշորագոյն ձեռնարկութիւններէն մէկը՝ «Հայելեկտրամեքենայ» ԱՓԲԸ-ն։ 1998 թուականին հիմնադրած է Հայաստանի ժողովրդական կուսակցութիւնը (ՀԺԿ), 1998 թուականին ան առաջադրուեցաւ որպէս Հանրապետութեան նախագահի թեկնածու։ 1999 թուականի ՀՀ խորհրդարանական ընտրութիւններիու ժամանակ եղած է ՀԺԿ եւ Հանրապետական կուսակցութեան համագործակցութեամբ ստեղծուած «Միասնութիւն» դաշինքի համանախագահը (Վազգէն Սարգսեանի հետ)։ 1999 թուականի Մայիսին կ'ընտրուի Ազգային Ժողովի նախագահ։ Հանրապետութեան զարգացման ինք կարողացաւ համակարգուած բնոյթ տալ՝ յստակացուեցան զարգացման առաջնային խնդիրները, կառուցուածքային քաղաքականութեան առանցքային ուղիները, գլխաւոր ներուժի՝ մարդկային գործօնի խելամիտ ու նպատակային իրացման մեծ հեռանկար միտող կողմնորոշիչները։
Զոհուած է 27 Հոկտեմբեր 1999-ին ՀՀ Ազգային ժողովի դահլիճի մէջ կատարուած ոճրագործութեան ժամանակ։
Պարգեւներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Լենինի երկու շքանշաններ
- Աշխատանքային Կարմիր Դրօշի երեք շքանշաններ
- Հոկտեմբերեան Յեղափոխութեան մէկ շքանշան
- Միութենական եւ այլ երկիրներու կառավարական պարգեւներ
- Հայաստանի Ազգային Հերոս (յետմահու)
- Հայրենիքի շքանշան (27.12.1999)
Կարէն Տեմիրճեանի անունով կոչուած են Երեւանի գետնուղին (մեթրօ), Մարզահամերգային համալիրը, Երեւանի թիւ 139 դպրոցը, փողոցներ՝ Երեւանի եւ ՀՀ այլ քաղաքներու մէջ։ 2004 թուականէն Երեւանի մէջ կը գործէ Կարէն Տեմիրճեանի թանգարանը[2][3]։
Պատկերասրահ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]-
Կարէն Տեմիրճեանի գերեզմանը Կոմիտասի անուան պանթէոնին մէջ -
Կարէն Տեմիրճեանի յուշատախտակը Երեւանի Տպագրիչներու փողոցը
.jpg){kind=link}
Տե՛ս նաեւ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Կարէն Տեմիրճեանի Անուան Մարզահամերգային Համալիր
- Կարէն Տեմիրճեանի թանգարան
- Կարէն Տեմիրճեանի Յուշարձան (Երեւան)
- Կարէն Տեմիրճեանի Կիսանդրի (Երեւան)
- Կարէն Տեմիրճեան Փողոց (Երեւան)
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ «Կարեն Դեմիրճյան»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-03-04-ին։ արտագրուած է՝ 2016-04-17
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երեւան, 2005