Էտկար Ալլան Փօ
.svg){kind=small}
Էտկար Ալլան Փօ (19 Յունուար 1809[2][3][4][…], Պոսթըն, Մասսաչուսէթս, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ[5][6] - 7 Հոկտեմբեր 1849[2][3][4][…], Պալթիմոր, Մերիլենտ, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ[5][6]), ամերիկացի գրող, բանաստեղծ, էսսէիստ, գրական քննադատ եւ խմբագիր, ամերիկեան ռոմանթիզմի ներկայացուցիչ, ժամանակակից տեթեքթիւի ձեւի[7][8] եւ հոգեբանական արձակի ժանրի ստեղծողը[9]:
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծնած է 1809 թուականի Յունուար 19-ին, Պոսթըն, Միացեալ Նահանգներ։ Ան գրած ու հրատարակած է կարճ պատմութիւններ։
Էտկարի «Ագռաւը» (The Raven) բանաստեղծութիւնը, զոր գրած է 1845 թուականին, եղած է համաշխարհային գրականութեան ամէնանշանաւոր գիրքերէն մէկը եւ իր գրութիւնները աշխարհի բոլոր կողմերէն ուշադրութիւն գրաւած են։
Էտկարի հայրն իր ծնունդին ընտանիքէն հեռացած է եւ Էտկար անոր երբեք չէ ծանօթացած։ Իսկ իր մայրը մահացած է, երբ ան 3 տարեկան էր։ Էտկար ապրած է նշանաւոր վաճառական Ճոն Ալլանի հետ, բայց խումար խաղալով պարտքեր ունեցած։ Տեսնելով, որ իր սիրարահարուհին կ'ամուսնանայ ուրիշի մը հետ, Ալլան ընտանիքէն կը հեռանայ 1830-ական թուականներուն, կը հրատարակէ «Կրոթէսքի պատուածքներ եւ Արապէսք» (Tales Of The Grotesque and Arabesque):
Ստեղծագործութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]1841 թուականին կը հրատարակէ «Սպանութիւն Մորկ փողոցին մէջ» (The Murders In The Rue Morgue) ու 1943 թուականին կը շահի գրականութեան Նոպէլեան մրցանակը «Ոսկէ բզէզ» (The Golden Rug) գրութեան համար։
Մահ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]1849 թուականին կը մահանայ առողջութեան եւ նիւթական պատճառներով։ Իր վերջին խօսքերն էին. «Աստուած, օգնէ իմ յոգնած հոգիս»։
Գրականութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Անգլերէն լեզուով
- Deas, Michael J. The Portraits and Daguerreotypes of Edgar Allan Poe. — Charlottesville: University of Virginia, 1989. — 189 p.
- Dwight R. Thomas and David K. Jackson. The Poe Log. A Documentary Life of Edgar Allan Poe, 1809-1849. — Boston: G. K. Hall & Co, 1987. — 900 p. — ISBN 0-8161-8734-7
- Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. — Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. — ISBN 978-0807123218
- Ingram, John Henry. Edgar Allan Poe: his life, letters, and opinions. — London: W. H. Allen, 1886. — 488 p.
- Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. — New York: Cooper Square Press, 1992. — ISBN 0-8154-1038-7
- Phillips, Mary E. Edgar Allan Poe: The Man. — Chicago: The John C. Winston Company, 1926.
- Poe, Harry Lee. Edgar Allan Poe: An Illustrated Companion to His Tell-Tale Stories. — New York: Metro Books, 2008. — 160 p. — ISBN 978-1-4351-0469-3
- Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1998. — 770 p. — ISBN 978-0-8018-5730-0
- Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. — New York: Harper Perennial, 1991. — ISBN 0-06-092331-8
- Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe A to Z: The Essential Reference to His Life and Work. — New York: Checkmark Books, 2001. — ISBN 978-0816041619
- Woodberry G. The Life of Edgar Allan Poe. — Boston: Houghton, Mifflin and Co, 1885.
- Հայերենով
Աղբյուրներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Աշոտ Գաբրիելյան, Էդգար Պո. մղձավանջների հանճարեղ վկան, «Ազատամտություն» օրաթերթ, 2009, թիվ 10, էջ 7։
Արտաքին հղումներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Էտկար Ալլըն Փո. Ագռաւը
- Էդգար Պոյի ստեղծագործությունների հայերեն աուդիոտարբերակը
- Էդգար Պոն դասարան․ամ կայքում Archived 2019-08-13 at the Wayback Machine.
- Էդգար Ալլան Պոն գրապահարանում Archived 2020-07-30 at the Wayback Machine.
- Էդգար Ալլան Պոն հայկական հանրագիտարանում
- «The Edgar Allan Poe Society of Baltimore» (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ օգոստոսի 28
- «Edgar Allan Poe National Historic Site» (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ օգոստոսի 28
- «Poe Museum in Richmond, Virginia» (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ օգոստոսի 28
- Կաղապար:Imdb name
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Barzun J., Mabbott T. O., Cestre C. Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 По Эдгар Аллан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ Silverman, 1991, էջ 171
- ↑ Meyers, 1992, էջ 123
- ↑ Howard W. Introduction // Twentieth Century Interpretations of Poe's Tales. A Collection of Critical Essays. — Englewood Cliffs, 1971. — P. 4.
| ||||||||||||||
