Jump to content

Ապտուլրազաք Կըրնա

Ապտուլրազաք Կըրնա
անգլերէն՝ Abdulrazak Gurnah
սուահիլի՝ Abdulrazak Gurnah
արաբերէն՝ عبد الرزاق سالم قرنح[1]
Ապտուլրազաք Կըրնա
Ծննդեան անուն Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "lang-mul" does not exist։
Ծնած է 20 Դեկտեմբեր 1948
Ծննդավայր Զանզիպար
Քաղաքացիութիւն  Միացեալ Թագաւորութիւն
 Տանզանիա
Ազգութիւն Զանզիպարցի
Ուսումնավայր Քենթ համալսարան
Լոնտոնի Համալսարան
Ազդած է ափրիկեան զարգացման
Երկեր/Գլխաւոր գործ «Լռութիւնը հիանալով» Admiring Silence (1996), «Ծովուն մօտ» By the Sea (2001) եւ «Լքում» Desertion (2005)
Տեսակ արձակ
Մասնագիտութիւն գրագէտ
Աշխատավայր Քենթ համալսարան
Bayero University, Kano?
Վարած պաշտօններ Booker Prize judge?[2]
Անդամութիւն Թագաւորական գրական ընկերութիւն[3]

Ապտուլրազաք Կըրնա (Կը՛րնա կը հնչուի) Abdulrazak Gurnah (20 Դեկտեմբեր 1948, Զանզիպարի կիսանկախ շրջան), գրագէտ։ 2021-ի գրականութեան Նոպելեան մրցանակի դափնեկիր։  1968-էն ետք կ՛ ապրի ու կը գործէ Անգլիա։

Կենսագրական գիծեր

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Առաջին տարիները

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ապտուլրազաք Կըրնա ծնած է 20 Դեկտեմբեր 1948-ին Զանզիպարի Սուլթանութիւն (Այժմ ԶանզիպարԹանզանիոյ սահմաններէն ներս կիսանկախ շրջան)։  Հայրը Եմենէն  գաղթած գործարար մըն էր։ Ապտուլրազաք Զանզիպարի Ապստամբութեան ընթացքին, կը լքէ երկիրը եւ իբրեւ գաղթական Անգլիա կը հասնի։

Անգլիա նախ կ՛ ուսանի Քանթերպըրի Յիսուսի Եկեղեցւոյ Քոլեճը Canterbury Christ Church University (CCCU) եւ ապա Քենթ Համալսարան, ուր կ՛ արժանանայ Փիլիսոփայութեան Տոքթոր տիտղոսին։

1980-էն մինչեւ 1983 Կըրնա կը բանախօսէ Նիճերիոյ Պայերօ Քանօ Համալսարանը Bayero University Kano (BUK)։ Իսկ մինչեւ թոշակի ելլելը` 2017, Քենթ Համալասարանին մէջ գրականութիւն կը դասախօսէ։  21 տարեկանին վէպեր կը սկսի գրել։  Անգլերէնով կը գրէ․ իր մայրենի լեզուն սուահիլին է։

Հակառակ թէ Կըրնայի գործերը դրական ընդունելութիւն կը գտնեն գրաքննադատներուն մօտ, առեւտրական հասկացողութեամբ յաջող չեն։  Սակայն Նոպելեան մրցանակի արժանացման յայտարարութիւնը, թափ կու տայ անոր գործերուն պահանջին, ըլլայ գրավաճառներուն կողմէ, ըլլայ հասարակութեան։  

Բացի իր գործերէն, զանազան գործեր կը շարադրէ, յօդուածներ կը գրէ նախկին գաղթօճախներու ժամանակակից գրագէտներու մասին, ինչպէս օրինակ՝ V.S. Naipaul, Սալման Ռուշտի եւ Զոէ Վիքոպ։  «A Companion to Salman Rushdie» [4]հրատարութեան խմբագիրն է։  1987-էն օգնական խմբագիր է Ուասաֆիրի Wasafiri գրական պարբերաթերթին։

Մաս կազմած է Քէյն եւ Պուքըր գրական մրցանակներու դատական կազմերուն։

Մրցանակներ եւ պատիւներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  • 2006-ին Թագաւորական Գրական Ընկերութեան անդամ կ՛ ընտրուի։
  • 7 Հոկտեմբեր 2021-ին, կը ստանայ Նոպել Գրականութեան մրցանակը։

Գործերուն մեծ մասը կը վերաբերին Ափրիկէի արեւելեան ափերը եւ բոլոր դերակատարները (բացի մէկ հոգիէ) Զանզիպար ծնած են։  Բացի վէպերէն, նաեւ գրած է բազմաթիւ արձակ էջեր եւ պատմուածքներ։  Անոր գործերը ֆրանսերէնի, գերմաներէնի եւ շուէտերէնի թարգմանուած են։

Անգլերէն լեզուով վէպեր

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  • Memory of Departure. – Լոնտոն, հրտ․Jonathan Cape, 1987
  • Pilgrims Way. – Լոնտոն, հրտ․ Jonathan Cape, 1988
  • Dottie. – Լոնտոն, հրտ․ Jonathan Cape, 1990
  • Paradise. – Լոնտոն, հրտ․ Hamish Hamilton, 1994
  • Admiring Silence. – Լոնտոն, հրտ․ Hamish Hamilton, 1996
  • By the Sea. – Լոնտոն, հրտ․ Bloomsbury, 2001
  • Desertion. – Լոնտոն, հրտ․ Bloomsbury, 2005
  • The Last Gift. – Լոնտոն, հրտ․ Bloomsbury, 2011
  • Gravel Heart. – Լոնտոն, հրտ․ Bloomsbury, 2017
  • Afterlives. – Լոնտոն, հրտ․ Bloomsbury, 2020

[5] [6] [7] [8] [9]

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Արտաքին յղումներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. Wasafiri. Գրական պարբերաթերթ(անգլերէն)
  2. Նիճերիոյ Պայերօ Քանօ Համալսարան(անգլերէն)
  3. Պուքըր մրցանակ(անգլերէն)