Ա­րա ­Պե­քա­րեան

Ա­րա ­Պե­քա­րեան
Ծնած է	30 Մայիս (12 Յունիս) 1913
Ծննդավայր	Աֆիոնքարահիսար, Թուրքիա
Մահացած է	18 Յունիս 1986(1986-06-18) (73 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն
Կրթութիւն	Կայսերական Արուեստի Ակադեմիա
Մասնագիտութնիւն	գեղանկարիչ, դասախօս
Ժանր	Բնանկար, դիմապատկեր եւ լուռ բնութիւն
Պարգեւներ	Հայկական ԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Հայրենական Պատերազմի 2-րդ Աստիճանի Շքանշան և «Պատուոյ նշան» շքանշան
Աշխատավայր	Երեւանի Թատրոնի եւ Շարժապատկերի Պետական Հիմնարկ Հայաստանի Գեղարուեստի Պետական Ակադեմիա
Հայր	Վաղինակ Պե­քա­րեան
Զաւակներ	Ծովինար Պե­քա­րեան
Ա­րա ­Պե­քա­րեան Ուիքիդարանում
Ara Bekaryan Ուիքիպահեստում

Ա­րա ­Պե­քա­րեան (­30 Մայիս (12 Յունիս) 1913, Աֆիոնքարահիսար, Թուրքիա - 18 Յունիս 1986(1986-06-18), Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն): Հայ­կա­կան կեր­պա­րո­ւես­տի մե­ծա­վաս­տակ ու­սու­ցիչ­նե­րէն, հայ­կա­կան գե­ղան­կար­չու­թեան եւ գծագ­րա­կան ա­րո­ւես­տի տա­ղան­դա­ւոր դէմ­քե­րէն Ա­րա ­Պե­քա­րեան, ո­րուն ա­նու­նը ար­ժա­նա­ցած է մեծն ­Մար­տի­րոս ­Սա­րեա­նի եւ մե­ծա­տա­ղանդ ­Յա­կոբ ­Կո­ջո­յեա­նի կող­քին՝ իբ­րեւ կրտսեր սե­րուն­դի ներ­կա­յա­ցու­ցի­չի յի­շա­տա­կո­ւե­լու պա­տի­ւին։

Կենսագրութիւն

Ա­րա ­Պե­քա­րեան ծնած է Աֆիոնքարահիսար (ներ­կա­յիս ­Թուր­քիա), ­Մեծ Ե­ղեռ­նէն եր­կու տա­րի ա­ռաջ, քա­ղա­քի հայ­կա­կան վար­ժա­րան­նե­րուն մէջ դա­սա­տու՝ վաս­տա­կա­ւոր ու­սու­ցիչ­ներ ­Պե­քա­րեան­նե­րու ըն­տա­նե­կան յար­կին տակ։

Ա­րա ­Պե­քա­րեան սկսած է նկա­րել շատ կա­նուխ տա­րի­քէն։ Ա­ռա­ջին ան­գամ իր գոր­ծե­րը ցու­ցադ­րո­ւած են 1930 թո­ւա­կա­նին, երբ հա­զիւ 17 տա­րե­կան էր։ 1932ին Ա­րա ­Պե­քա­րեան ա­ւար­տած է Ե­րե­ւա­նի «­Գե­ղարդ ­Տեխ­նի­կում»ը՝ Վ. ­Գայ­ֆէ­ջեա­նի եւ Ս. Ա­ռա­քե­լեա­նի մօտ։ ­Բարձ­րա­գոյն ու­սու­մը շա­րու­նա­կած է ­Լե­նինկ­րա­տի ­Գե­ղա­րո­ւես­տի Ա­կա­դե­միա­յին մէջ, որ­մէ վկա­յո­ւած է 1939 թո­ւին։ Ան­մի­ջա­պէս զի­նո­ւո­րագ­րո­ւած է խորհրդա­յին բա­նակ, ո­րուն շար­քե­րէն ներս ծա­ռա­յած է Երկ­րորդ Աշ­խար­հա­մար­տի ամ­բողջ տե­ւո­ղու­թեան՝ յատ­կա­պէս ­Ֆին­նա­կան ռազ­մա­ճա­կա­տին վրայ։

Բ. Աշ­խար­հա­մար­տի ա­ւար­տէն եւ զօ­րաց­րու­մէն ետք, վե­րա­դար­ձած է ­Հա­յաս­տան եւ 1945էն մին­չեւ իր մա­հը՝ 1986ին, դա­սա­խօ­սա­կան պաշ­տօն ստանձ­նած է Ե­րե­ւա­նի ­Պե­տա­կան ­Գե­ղա­րո­ւես­տա­կան-­Թա­տե­րա­կան հիմնարկի մէջ։ ­

Հաս­ցու­ցած է գե­ղան­կա­րիչ­նե­րու եւ գծագ­րիչ­նե­րու ամ­բողջ սե­րունդ մը։

Ցու­ցա­հան­դէ­սներ

Ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դէ­սով իր գոր­ծե­րը ա­ռա­ջին ան­գամ հան­րու­թեան ներ­կա­յա­ցու­ցած է Ե­րե­ւա­նի մէջ, 1947ին։ ­Նոյն­պէս ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դէ­սով հան­դէս ե­կած է ­Մոս­կո­ւա­յի մէջ՝ 1964ին։

­Կա­նո­նա­ւո­րա­բար մաս­նակ­ցած է հա­ւա­քա­կան ցու­ցա­հան­դէս­նե­րու՝ ինչ­պէս Ե­րե­ւա­նի ու ­Մոս­կո­ւա­յի, նոյն­պէս եւ ար­տա­սահ­մա­նի տա­րած­քին, ար­ժա­նա­նա­լով ա­րո­ւես­տի քննա­դատ­նե­րու եւ հան­րու­թեան գնա­հա­տան­քին ու ջերմ ըն­դու­նե­լու­թեան։

Իր ստեղ­ծած գոր­ծե­րուն լա­ւա­գոյն նմոյշ­նե­րը մնա­յուն ցու­ցադ­րու­թեան ար­ժա­նա­ցած են ­Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին ­Պատ­կե­րաս­րա­հին, ինչ­պէս նաեւ ­Հա­յաս­տա­նի ­Գե­ղա­րո­ւես­տա­կան ­Ֆոն­դին ու ­Հա­յաս­տա­նի մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րու­թեան ­Ֆոն­դին մէջ։ ­Մեծ է թի­ւը մաս­նա­ւոր հա­ւա­քա­ծո­նե­րու մէջ պա­հո­ւող Ա­րա ­Պե­քա­րեա­նի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րուն, ի ­Հա­յաս­տան թէ սփիւռս աշ­խար­հի։

Գե­ղա­րո­ւես­տա­կան ձե­ւա­ւո­րու­մներ

Գե­ղան­կար­չու­թեան կող­քին Ա­րա ­Պե­քա­րեան յա­տուկ կա­րե­ւո­րու­թեամբ իր ա­րո­ւեստն ու ժա­մա­նա­կը նո­ւի­րած է գիր­քե­րու ձե­ւա­ւոր­ման ու նկա­րա­զար­դու­մին։ ­Հայ դա­սա­կան գրա­կա­նու­թեան շարք մը գլուխ-գոր­ծոց­նե­րու գե­ղա­րո­ւես­տա­կան ձե­ւա­ւո­րու­մը կա­պո­ւած է Ա­րա ­Պե­քա­րեա­նի ա­նու­նին, ինչ­պէս Եղիշէ Չարենցի «Եր­կիր ­Նա­յի­րի»ն, ­Յակոբ Պարոնեանի «­Մե­ծա­պա­տիւ ­Մու­րաց­կան­ներ»ը եւ ­Յովհաննէս Թումանեանի «­Քաջ ­Նա­զար»ը։

Հռ­չա­կա­ւոր են Ա­րա ­Պե­քա­րեա­նի «­Վահան Տէրեան»ի դի­ման­կարն ու «Աշ­տա­րակ» եւ «Օ­շա­կան» կտաւ­նե­րը։

Ստեղծագործութիւններ

• Օրորոցի մօտ
• Ծաղկավաճառուհիներ
• Աշտարակ
• Օշական
• Հանգիստ

Յիշատակ

Հայաստանի Հանրապետութեան կեդրոնական դրամատունը թողարկեր է Արա Պեքարեանի ծննդեան 100-ամեակին նուիրուած արծաթէ յուշադրամ։ Յուշադրամի դիմերեսին պատկերուած է դրուագ «Աշտարակ» կտաւէն, դարձերեսին պատկերուած են Արա Պեքարեանի դիմանկարը եւ «Քաջ Նազար» հեքիաթի անոր նկարազարդումը։

• 
  « Արա Պեքարեանի ծննդեան 100-ամեակ» ՀՀ արծաթէ յուշադրամը, դիմերես
• 
  « Արա Պեքարեանի ծննդեան 100-ամեակ» ՀՀ արծաթէ յուշադրամը, դարձերես

Կոչումներ եւ տիտղոսներ

1945ին ար­ժա­նա­ցած է ­Հա­յաս­տա­նի «Ա­րո­ւես­տի ­Վաս­տա­կա­ւոր ­Գոր­ծիչ»ի կոչ­ման: 1964ին ստա­ցած է Փ­րո­ֆե­սո­րի տիտ­ղոս, իսկ 1965ին պար­գե­ւատ­րո­ւած է ­Հա­յաս­տա­նի «­Ժո­ղովր­դա­կան Ն­կա­րիչ»ի կո­չու­մով։

«­Նա մշա­կոյ­թի գի­տակ էր, հան­րա­գի­տա­րա­նա­յին գի­տե­լիք­նե­րով լցո­ւած մարդ: Ն­կա­րիչ­նե­րի միու­թեան կէ­սից ա­ւե­լին ­Բե­քա­րեա­նի ձեռ­քի տա­կով է ան­ցել: Ս­տեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րը բա­նաս­տեղ­ծու­թիւն­ներ են, նա գե­ղան­կար­չու­թեան ­Վա­հան ­Տէ­րեանն է: Ն­կար­նե­րը լա­ւա­տե­սա­կան են, գե­ղե­ցիկ, բա­րի, ազ­նիւ: ­Նա սի­րա­հա­րո­ւած էր իր աշ­խա­տանք­նե­րին, իր փոք­րիկ ­Հա­յաս­տանն ան­հա­մե­մա­տե­լի էր»: - ­Գե­ղան­կա­րիչ Էդ­վարդ ­Վար­դա­նեա­ն

Գրականութիւն

• Маня Казарян "Ара Бекарян" Советский художник 1976 г. Москва (ռուս.)
• Դանիէլ Դզնունի «Հայ կերպարուեստագէտներ» 1977 թ. Երեւան
• Մանիա Ղազարեան «Արա Պեքարեան» 1984 թ. Երեւան

Արտաքին յղումներ

Ա­րա ­Պե­քա­րեան (1913-1986). ­Հայ­կա­կան գե­ղան­կար­չու­թեան եւ գծագ­րա­կան ա­րո­ւես­տի մե­ծար­ժէք տա­ղան­դա­ւո­րը