«Արամ Չարըգ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

12:43, 30 Հոկտեմբեր 2015-ի տարբերակ

Կաղապար:ԱՀ Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն) Արամ Չարըգ (1874-1947), ծնած է Կարին:

Կենսագրութիւն

Նախնական կրթութիւնը կը ստանայ կեղւորյն Արծնեան ազգ. Բարձրագոյն նախակրթարանի մէջ: 1892-ին կ՝անցնի Կովկաս եւ կը յաճավխ Գէւորգեան Ճեմարան. Ապա Թոֆլոզ՝ ուր կը լրացնէ ընթացքը Ներսէսեան վարժարանի: այս շրջանէն իսֆ, ուշադրութեան առարկայ կը դառնայ՝ քերթողական շնորհներով ու գրական շեշտուած հակամիտութիւններով: Իբրեւ խոստումնալից երիտասարդ, զինք կ՝ուղարկեն Գերմանիա, Լայփցիճի համալսարանը: ոգր իրեն դասակից եւ մտերին կ՝ունենայ Աւետիք Իսահակեան: Շրջան մը կը մնայ հոս: Անաւարտ կը թողու համալսարաանի ընթացքը եւ կ՝անցնի Փարիզ՝ ուր կը հետեւի գրականութեան: Լայփցիկի եւ Փարիզիզ մէջ, Արամ Չարըգ կ՝իւրացնէ գերմաներէնն ու ու Ֆրանսերէնը:

Քերթոշական իր առաջին փորձերը կ՝արժեցնէ հայրենիքի ազատութեան նուիրուած երկարաշունչ բանաստեղծութեան մը մէջ, բր կը կրէ «Մեծ առաւօտը» խոդհագիրը: 1900-ին, Վենետիկի մէջ, կը հրատարակէ քնարաշունչ իր էջերը՝ որոնք սիրային եւ հայրենասիրական զգացումներով կը հասունանեն: Մասնաւորաբար Թիֆլիսի եւ ընդհանրապէս Կովկասի մէջ, Արամ Զարըգ կը գրգրական շրջամնակներու ուշադրութիւնը:

Փարիզէն կ՝անցնի Պուլկարիա: Ֆիլիպէի եւ Վառնայի մէջ՝ կ՝ըստանձնէ ուսուցչական պաշտօններ, միաժամանակ աշխատակցելով «Ռազմիկ»ի եւ «Դրօշակ»ի: Զարըգիո դիւցազնաշունչ էջերը, այս շրջանակին, կը նախորդեն Սիամաթօն, ու նո՛յնքան զօրութեամբ եւ վարակիչ շունբով մեզ կը գրաւեն Հ.Յ.Դաշնակցութեան հիմնադիրներէն Քրիստափորը: 1906-ին կ՝անցնի Զուիցերիա՝ ուր կը հետեւի մետաղագրութըան արուեստին: 1909-ին, ոսմանեան սահմանադրութեան հռչակումէն ետք, կը վերադառնայ Կարին եւ 1910-1911 տարիներու կը վարէ Կարնոյ դաշտի հայկական 46 գիւղերու վարժարաններուն շրջուն տեսչութիւնը: 1912-ինՊոլիս է, ուր կը վարէ տնօրէնութիւնը Օրթագիւղի ազգ. Վարժարանին: 1915-ի սարսափներուն կ՝ապաստանի Պուլկարիա՝ ուր կը մնայ մինբեւ Զինադադար, 1918:

Կը վերադառնայ դարձեալ Պոլիս, ուրկէ կ՝անցնի Իզմիր եւ Թրանսիլուանիա՝ իբրեւ գործիչ: Այս ուղեւորութեան ընդացքին, միջով մը կը մնայ նաեւ Հայաստան: Պոլսոյ գրաւման շրջանին կը վարէ Հայկական Հանրապետութեան դեսմանատան մէջ: Հոս կ՝ամբողջացնէ Օմար խայեանի քառեակներուն ամբողջացութիւմը, զոր 1932-ին հրատարակեց Փարիզի մէջ:

Ռումանիայէն ետք՝ իր վերջին հանգրուանը կ՝ըլլայ Ֆրանսա: Փարիզ կը մնայ մինչեւ 1946, երբ կը հրաւիրուի հայաստան, մասնակցելու համար Սովետահայ Գրողներու Երկրորդ համագոցմարին: Ապա կ՝անցնի Մոսկուա եւ կը մեռնի այնտեղ՝ Խորհրդաւոր պայմաններու մէջ եւ ցարդ անծանօթ «հիւանդութեամբ», 1947-ի Մայիսին:

Արամ Չարըգ կը յիշուի մասնաւորաբար արեւելահայ աերունրի կարգին, սկզբնական շրջանի իր երգերուն լէզուով: Իր քերթողութեան մէջ՝ խորհրդապաշտութեան եւ անձնականութեան գիծը կու գայ արեւմուտքէն,- շեշտակի՝ Եւրոպայէն, որուն գրական ուղբւթըանց, միջավայրին ու մթնոլորտին հաղորդ մնաց միշտ:

Իր բանաստեղծութիւնները նաեւ հրատարակեց Վենետիկի մէջ 1900-ին:

Արամ Չարըգ, 1901-ին ալ, ու անկէ ետք եւս, իր ականջը դրած է մեր ժողովուրդի արեան ձայնին , տառապանքին եւ յոյսերուն. Ընդխզումին եւ ատելութեան: Իր բոլոր տաղերուն մէջ,- սիրային, ազգային, գաղափարական-, Զարըգ կը յատկանշուի արուեստի զօրաւոր զգայարանքով մը,- գոյնին, ձայնին, զգացումին ու մտածումին հետ եղբայրութեամբ մը, ենթացիկ ճառագրութեան շեշտէն:

Քնարական իր էջերու մէջ ալ, զարըգ կը մնայ հարազատ ու անխառն: Անկէղծ է իր հոգիին հետ, եւ արտայայտութեան իր կարելիութիւնները կը վկայեն արուեստագէտին մասին, որ գիտէ զգացումներն ու մտածումները անխաթար պահել ձեւի իր տարազներուն մէջ^[1]:

Ծանօթագրութիւններ

↑ Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը գրականութիւն, հ. Ա (Բ. հրատարակութիւն), Հալէպ, 2005։

[1] Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը գրականութիւն, հ. Ա (Բ. հրատարակութիւն), Հալէպ, 2005։

[1]

@@ Տող 32. / Տող 32. @@
 Նախնական կրթութիւնը կը ստանայ կեղւորյն Արծնեան ազգ. Բարձրագոյն նախակրթարանի մէջ: [[1892]]-ին կ՝անցնի [[Կովկաս]] եւ կը յաճավխ [[Գէւորգեան Ճեմարան]]. Ապա Թոֆլոզ՝ ուր կը լրացնէ ընթացքը Ներսէսեան վարժարանի: այս շրջանէն իսֆ, ուշադրութեան առարկայ կը դառնայ՝ քերթողական շնորհներով ու գրական շեշտուած հակամիտութիւններով: Իբրեւ խոստումնալից երիտասարդ, զինք կ՝ուղարկեն Գերմանիա, Լայփցիճի համալսարանը: ոգր իրեն դասակից եւ մտերին կ՝ունենայ Աւետիք Իսահակեան: Շրջան մը կը մնայ հոս: Անաւարտ կը թողու համալսարաանի ընթացքը եւ կ՝անցնի [[Փարիզ]]՝ ուր կը հետեւի գրականութեան: Լայփցիկի եւ Փարիզիզ մէջ, Արամ Չարըգ կ՝իւրացնէ գերմաներէնն ու ու Ֆրանսերէնը:
-Քերթոշական իր առաջին փորձերը կ՝արժեցնէ հայրենիքի ազատութեան նուիրուած երկարաշունչ բանաստեղծութեան մը մէջ, բր կը կրէ «[[Մեծ առաւօտը]]» խոդհագիրը : [[1900]]-ին, [[Վենետիկ]]ի մէջ, կը հրատարակէ քնարաշունչ իր էջերը՝ որոնք սիրային եւ հայրենասիրական զգացումներով կը հասունանեն: Մասնաւորաբար [[Թիֆլիս]]ի եւ ընդհանրապէս Կովկասի մէջ, Արամ Զարըգ կը գրգրական շրջամնակներու ուշադրութիւնը:
+Քերթոշական իր առաջին փորձերը կ՝արժեցնէ հայրենիքի ազատութեան նուիրուած երկարաշունչ բանաստեղծութեան մը մէջ, բր կը կրէ «[[Մեծ առաւօտը]]» խոդհագիրը: [[1900]]-ին, [[Վենետիկ]]ի մէջ, կը հրատարակէ քնարաշունչ իր էջերը՝ որոնք սիրային եւ հայրենասիրական զգացումներով կը հասունանեն: Մասնաւորաբար [[Թիֆլիս]]ի եւ ընդհանրապէս Կովկասի մէջ, Արամ Զարըգ կը գրգրական շրջամնակներու ուշադրութիւնը:
 Փարիզէն կ՝անցնի [[Պուլկարիա]]: [[Ֆիլիպէ]]ի եւ [[Վառնայ]]ի մէջ՝ կ՝ըստանձնէ ուսուցչական պաշտօններ, միաժամանակ աշխատակցելով «[[Ռազմիկ]]»ի եւ «[[Դրօշակ]]»ի: Զարըգիո դիւցազնաշունչ էջերը, այս շրջանակին, կը նախորդեն [[Սիամաթօ]]ն, ու նո՛յնքան զօրութեամբ եւ վարակիչ շունբով մեզ կը գրաւեն [[Հ.Յ.Դաշնակցութեան]]  հիմնադիրներէն Քրիստափորը: [[1906]]-ին կ՝անցնի [[Զուիցերիա]]՝ ուր կը հետեւի մետաղագրութըան արուեստին: [[1909]]-ին, ոսմանեան սահմանադրութեան հռչակումէն ետք, կը վերադառնայ Կարին եւ [[1910-1911]] տարիներու կը վարէ Կարնոյ դաշտի հայկական 46 գիւղերու վարժարաններուն շրջուն տեսչութիւնը: [[1912]]-ին[[Պոլիս]] է, ուր կը վարէ տնօրէնութիւնը Օրթագիւղի ազգ. Վարժարանին: [[1915]]-ի սարսափներուն կ՝ապաստանի Պուլկարիա՝ ուր կը մնայ մինբեւ Զինադադար, [[1918]]:
@@ Տող 49. / Տող 49. @@
 == Ծանօթագրութիւններ ==
 {{ծանցանկ}}
+{{DEFAULTSORT:Չարըգ, Արամ}}