Տրապիզոն

Տրապիզոն
Քաղաք
	Տրապիզոն
	թրք.՝ Trabzon
Երկիր	Թուրքիա
Իլ	Տրապիզոնի
Տարածութիւն	4685 քմ²
ԲԾՄ	0±1 մեթր
Պաշտօնական լեզու	թրքերէն
Բնակչութիւն	824 352 մարդ (2023)
Խտութիւն	88,7 մարդ/քմ²
Կը գտնուի ափին	Սեւ Ծով
Ժամային գօտի	UTC+3։00
Հեռախօսային ցուցանիշ	462
Փոստային ցուցանիշ	61000
Պաշտօնական կայքէջ	trabzon.bel.tr(թուրք.)

Տրապիզոն, Դրապզուն, Պոնտոս, Տրաբզոն, Տրապեզոն, Տրապեզոնդ, Տրապեզոս, Տրապեզունդ, Տրապեզունտ, Տրապզուն, քաղաք եւ նաւահանգիստ Փոքր Ասիոյ մէջ, Սեւ ծովու հարաւային ափին, Տրապիզոն նահանգի կեդրոնը։

Անուան ծագում

Տեղադրուած է սեղանաձեւ սարաւանդի վրայ եւ այդ պատճառով ալ կոչուած է Տրապիզոն՝ յունարէն «տրապեզա» բառէն, որ կը նշանակէ սեղան, սեղանաձեւ։

Պատմութիւն

Հիմնադրուած է մ․ թ. ա. 750 թուականին յոյներու կողմէ։ Հին ատեն եղած է Պոնտական թագաւորութեան կարեւոր քաղաքներէն մէկը։ Յետագային մտած է Հռոմէական եւ Բիւզանդական կայսրութիւններու կազմին մէջ։ Յուստինիանոս կայսրը (527– 565) մտցուցած է Առաջին Հայք պրովինցիայի մէջ։ 13-րդ դարուն դարձած է Տրապիզոնի յունական փոքրիկ թագաւորութեան մայրաքաղաքը, իսկ 16-17-րդ դդ-էն՝ Օսմանեան կայսրութեան նոյնանուն մարզի կեդրոնը։

Բնակչութիւն

2012 - 757.898
2011 - 757.353
2010 - 763.714
2009 - 765.983
2008 - 748.000
2007 - 740.569
2000 - 775.137
1990 - 795.849
1985 - 786.194
1980 - 731.045
1975 - 719.008
1970 - 659.120
1965 - 595.782
1960 - 532.999
1955 - 462.249
1950 - 420.279
1945 - 395.384
1940 - 390.733
1935 - 360.679

Հայերը Տրապիզոնի մէջ

Տրապիզոնի մասին բազմաթիւ վկայութիւններ ունին հայ մատենագիրները։ Այստեղ մինչեւ 1915 թուականի մեծ եղեռնը, հայերը մեծ թիւ կը կազմէին։ 1872-1873 թուականներուն քաղաքին մէջ կար շուրջ 800 տուն հայ բնակիչ, իսկ 1915-ի նախօրեակին՝ հայերու թիւը 14-15 հազար էր։ Մինչեւ Առաջին համաշխարհային պատերազմը քաղաքի արհեստներն ու առեւտուրը գլխաւորաբար կը գտնուէին հայերուն ձեռքը։ Հայերն ունէին 3 վարժարան, 3 եկեղեցի՝ Ս. Աստուածածին, որ կառուցուած է 1414 թուականին՝ խոջա Շամշատինի միջոցներով, Ս. Յովհաննէս, Ս. Ստեփանոս։ Քաղաքին շուրջը կային հայաբնակ բազմաթիւ ամառանոց գիւղեր՝ Զեֆանով, Սոուգսու, Կռոպի, Պարիամ եւն։ Կարեւոր հնութիւններէն են բերդը՝ իր աշտարակաւոր պարիսպներով, եկեղեցիները, մզկիթները եւն։

Յայտնի հայեր Տրապիզոնէն

Այստեղէն են յայտնի ջութակահար, Պրիւքսէլի գոնսերուաթորիայի փրոֆ. Դաւիթ Դաւթեանը (1877-1911), յայտնի ծովանկարիչ Վարդան Մախոխեանը (1869-1937), նկարիչներ Բիւզանդ Կոջամանեանը, Արշակ Ֆեթվաճեանը (1866 –1947), Սիմոն Երեմեանը (1871-1938), ճարտարապետ Լեւոն Կիւրեղեանը (1871-1950), ՀԽՍՀ ժողդերասան Համբարձում Խաչանեանը (1894-1944), ՀԽՍՀ ժողդերասան Արման Կոթիկեանը (1896-1968), գոմբոզիթոր Երուանդ Սահառունին (1894-1967), գրող Լեւոն-Զաւէն Սիւրմելեանը (1907-1995)^[2]։

Սպորտ

Trabzonspor - Թուրքիայի ֆուտպոլային լիկայի "Մեծ քառեակի" ակումբներէն մէկը։

Տեղական լրատուամիջոցներ

Թերթեր

Kuzey Ekspres
Karadeniz
Taka
Karadeniz'de İlkhaber
Türksesi
Karadeniz'de Günebakış
İlk Haber
TÜRKsesi

Ռատիոկայաններ

Հեռուստաալիքներ

Հիւպատոսարաններ

Քոյր-քաղաքներ

Ծանօթագրութիւններ

↑ https://www.nufusu.com/il/trabzon-nufusu
↑ (հայերեն) Տրապիզոն, 2024-08-31, https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%A6%D5%B8%D5%B6, վերցված է 2024-09-04
↑ Сочи Международного Официальный Сайт Archived 2004-11-19 at Archive.is(ռուս.)
↑ Kardeş kentler Archived 2012-07-03 at the Wayback Machine.(թուրք.)
↑ Kahramanmaraş Trabzon Kardeşliği Archived 2013-12-14 at the Wayback Machine.(թուրք.)

[[https://www.nufusu.com/il/trabzon-nufusu_https://www.nufusu.com/il/trabzon-nufusu]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] ttps://www.nufusu.com/il/trabzon-nufusu

[2] (հայերեն) Տրապիզոն, 2024-08-31, https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%A6%D5%B8%D5%B6, վերցված է 2024-09-04

[3] Сочи Международного Официальный Сайт Archived 2004-11-19 at Archive.is(ռուս.)

[4] Kardeş kentler Archived 2012-07-03 at the Wayback Machine.(թուրք.)

[5] Kahramanmaraş Trabzon Kardeşliği Archived 2013-12-14 at the Wayback Machine.(թուրք.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]