Սարեկիկ

Սարեկիկերը մոխրի վրա

Սարեկիկ, կարմրակուրծիկ (լատ.՝ Pyrrhula pyrrhula), ճնճղուկազգիներու կարգի սերինոսներու ընտանիքի թռչուն։ Նստակեաց է, քիչ տարածուած։

Արտաքին տեսք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Բոյնը լեցուն հաւկիթներով

Մարմնի երկարութիւնը 14,5-16սմ է, թեւերու բացուածքը՝ 22-29սմ, կշիռք՝ 25-29գկ։ Մարմինը գէր է, կտուցը՝ հաստ, մուգ գոյն, գոտկատեղը եւ ներքնապոչը՝ ճերմակ։ Կզակը, թեւերը եւ պոչը սեւ են, թեւի միջին հատուածին մէջ կայ բաց մոխրագույն շերտ մը։ Արուի մարմինը ներքեւի կողմէն եւ դէմքի ստորի մասը մուգ վարդագույն են, մեջքը՝ մոխրագույն։ Էգի մեջքը դարչնամոխրագույն է, մարմինը ներքեւէն՝ խամրած նարնջագույն-դարչնագույն։ Երիտասարդը նման է էգին, սակայն գլուխը եւ թեւաշերտերը միատարր դեղնավուն դարչնագույն են։ Սովորական սարեկիկները կը հանդիպին զոյգերով կամ փոքր խմբերով, կը պահուըտին ցած հասակով խիտ բոյսերու մէջ։

Տարածում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ֆարերեան կղզիներու նամականիշ
Pyrrhula pyrrhula

Տարածուած է Եւրոպայի մէջ, Ասիաի, նախկին ՍՍՀՄ-ի անտառային բաժիներուն մէջ (բացի Հիւսիսային մասէն) եւ Կովկասի փշատերեւ լեռնային անտառներուն մէջ։
Հայաստանի մէջ տարածուած են սովորական եւ անապատային սարեկիկները։ Կը բնակի սաղարթախիտ եւ խառնանտառներու մէջ, անտառապատ գետահովիտներուն մէջ։

Կենսակերպ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կը սնանի սերմերով, բոյսերու բողբոջներով, որոշ անողնաշարաւորներով։ Արուներու վաղ գարնանային երգը (ոչ հաճախ կ'երգեն նաեւ էգերը) եւ հարսանեկան զոյգերու ձեւավորումը՝ Փետրուար 2-րդ կիսուն։ Հաւկիթ ածելու ժամանակաշրջանին պատրաստ բները կը գրանցուին Մարտի կէսերուն Մայիս-Յունիս։ Բոյնը գաւաթաձեւ է՝ բարակ ճիւղերով։ Կը բնադրէ խիտ թուփերու կամ ծառերու մէջ։ Կը տեւէ 21մմ, բաց կապույտ՝ դարչնագույն պուտերով ու գծիկներով 4-5 հաւկիթ։ Կը թխսաքայ էգը՝ 13-15 օր։ Դիլիջանի «Սոճուտ» թխսաքալող էգերը կը դիտեն Ապրիլ 2-րդ կիսուն։ Ձագերը կը յայտնուին Ապրիլի վերջին տասնօրեակին մէջ, բոյնէն դուրս կու գան 2 շաբթուայ համար, կը կերակրեն ծնողները։ Յուլիսի ընթացքին կը ձեւավորեն թռիչքին լաւ տիրապետող երիտասարդ եւ հասուն թռչուններէն կազմուած խումբեր ու մեծ երամներ։ Գունագեղ փետրաւորման, անազատ պայմաններուն արագ ընտելանալու շնորհիւ գեղագիտական որոշակի արժէք կը ներկայացնէ թռչնասերներու շրջանին։

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է «Հայաստան» հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։