Պուտափեսթ

Պուտափեսթ
Քաղաք
	Պուտափեսթ
	հունգարերէն՝ Budapest
Դրօշակ	Զինանշան
Երկիր	Հունգարիա
Ներքին բաժանում	Budapest District I?, Budapest District II?, Budapest District III?, Budapest District IV?, Budapest District V?, Բուդապեշտի IV շրջան?, Budapest District VII?, Budapest District VIII?, Budapest District IX?, Budapest District X?, Ույբուդա?, Budapest District XII?, Budapest District XIII?, Zugló?, Budapest District XV?, Budapest District XVI?, Budapest District XVII?, Budapest District XVIII?, 19th district of Budapest?, Budapest District XX?, Csepel?, Budapest District XXII? եւ Budapest District XXIII?
Քաղաքապետ	Gergely Karácsony?
Հիմնադրուած է՝	17 Նոյեմբեր 1873
Տարածութիւն	52 514 հեկտար
ԲԾՄ	102±1 մեթր
Պաշտօնական լեզու	Հունգարերէն
Բնակչութիւն	1 706 851 մարդ (1 Յունուար 2022)
Կը գտնուի ափին	Տանուպ
Ժամային գօտի	UTC+1 եւ UTC+2
Հեռախօսային ցուցանիշ	1
Փոստային ցուցանիշ	1011–1239
Անուանուած է	Պուտա եւ Պեշտ?
Պաշտօնական կայքէջ	budapest.hu(հունգ.); budapest.hu/sites…(անգլերէն)

Պուտափեսթ, Հունգարիոյ մայրաքաղաքն է։ Ունի 1,7 միլիոն բնակիչ, իսկ քաղաքամերձ բնակավայրերուն հետ միասին՝ 2,5 միլիոն բնակիչ։ Պուտափեսթ Հունգարիոյ քաղաքական, առեւտրային, երթեւեկային եւ մշակութային կեդրոնն է։ Դանուբ գետը քաղաքը կը բաժնէ երկու հիմնական մասի. Պուտա (արեւմտեան մաս) եւ Փեսթ (արեւելեան մաս)։ Պուտան լեռնային եւ անտառաշատ է, իսկ Փեսթ մասը կը կազմէ Հունգարիոյ Մեծ Հարթավայր։ Պուտափեսթ Եւրոպական Միութեան իններորդ բազմամարդ քաղաքն է։

Պուտայի տարածքին ապրած են Ք.Ա. Ե. դարէն՝ կելտերը։ Հռոմէացիները նուաճած են կելտերու բնակավայրերը եւ ստեղծած Աքուինքըմ (լատիներէն՝ Aquincum) քաղաքը, որ Հռոմէական կայսրութեան կարեւորագոյն քաղաքներէն մէկն է (Ա.- Ե. դարերուն)։ Հունգարները Թ. դարէն հաստատուած են այդ տարածքին։ Պուտայի ամրոցը հիմնուած է Պելա Դ․ թագաւորին կողմէն, իսկ Մաթիաս թագաւորին օրերուն դարձած է միջազգային վերածնունդի կեդրոն։ ԺԶ.- ԺԷ. դարերուն կը գտնուէր թուրքերուն լուծին տակ, ԺԸ.-ԺԹ. դարերուն նորէն ծաղկում կ'ապրէր։ 1873-ին Պուտա, Փեսթ եւ Օպուտա («Հին Պուտա») քաղաքները միացան, այդ ժամանակէն ի վեր ամբողջ բնակավայրը կոչուած է Պուտափեսթ։

Բնակչութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Տարի	Բնակչութիւն
1873	296 867 մարդ
1880	370 767 մարդ
1890	506 384 մարդ

Տարի	Բնակչութիւն
1900	733 358 մարդ
1910	880 371 մարդ
2011	1 733 685 մարդ	^[7]

Տարի	Բնակչութիւն
2012	1 740 041 մարդ	^[8]
2013	1 735 711 մարդ	^[9]
2014	1 744 665 մարդ	^[10]

Տարի	Բնակչութիւն
2015	1 757 618 մարդ	^[11]
2022	1 706 851 մարդ	^[5]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ archINFORM — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049"></a>
↑ Hongrie : l'écologiste Gergely Karacsony remporte Budapest, défaite pour Viktor Orban — LCI, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3207314"></a>
↑ M.-L. W. Hongrie : le parti d'Orban battu aux municipales à Budapest — Le Parisien, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q142348"></a>
↑ Blow for Hungary PM Orbán as opposition wins Budapest mayoral race — The Guardian, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11148"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 Magyarország helységnévtára, Detailed Gazetteer of Hungary — KSH.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88686710"></a>
↑ http://www.budabox.hu/irsz.xls — 2001.
↑ A Magyar Köztársaság helységnévkönyve — KSH, 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>
↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve — KSH, 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>
↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve 2013 — KSH, 2013.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>
↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve 2014 — KSH, 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>
↑ Magyarország közigazgatási helynévkönyve, 2015. január 1., Gazetteer of Hungary, 1st January, 2015 — KSH, 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q64745497"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

Արտաքին յումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

ՊուդաՓեսթի հասարակական երթեւեկութեան քարտէսը
Budapest info and Hotel guide (անգլերէն)

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q5292_citetype_Q8513_citetype_Q166118"_data-entity-id="Q265049">archINFORM<span_class="wef_low_priority_links">_—_1994.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049"></a></div>-1] rchINFORM — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049"></a>

[[https://www.lci.fr/international/resultats-election-hongrie-viktor-orban-essuie-une-defaite-l-ecologiste-gergely-karacsony-gagnant-a-budapest-2134854.html_Hongrie_:_l'écologiste_Gergely_Karacsony_remporte_Budapest,_défaite_pour_Viktor_Orban]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q3207314|LCI]],_2019.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3207314"></a></div>-2] Hongrie : l'écologiste Gergely Karacsony remporte Budapest, défaite pour Viktor Orban — LCI, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3207314"></a>

[<i_class="wef_low_priority_links">M.-L._W.</i>_[http://www.leparisien.fr/international/hongrie-le-parti-d-orban-battu-aux-municipales-a-budapest-13-10-2019-8172246.php_Hongrie_:_le_parti_d'Orban_battu_aux_municipales_à_Budapest]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q142348|Le_Parisien]],_2019.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q142348"></a></div>-3] M.-L. W. Hongrie : le parti d'Orban battu aux municipales à Budapest — Le Parisien, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q142348"></a>

[[https://www.theguardian.com/world/2019/oct/13/opposition-parties-candidate-wins-budapest-mayoral-race_Blow_for_Hungary_PM_Orbán_as_opposition_wins_Budapest_mayoral_race]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q11148|The_Guardian]],_2019.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11148"></a></div>-4] Blow for Hungary PM Orbán as opposition wins Budapest mayoral race — The Guardian, 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11148"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1035228"_data-entity-id="Q88686710">[https://www.ksh.hu/apps/hntr.telepules?p_lang=HU&p_id=13578_Magyarország_helységnévtára,_Detailed_Gazetteer_of_Hungary]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88686710"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 Magyarország helységnévtára, Detailed Gazetteer of Hungary — KSH.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88686710"></a>

[[http://www.budabox.hu/irsz.xls_http://www.budabox.hu/irsz.xls]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2001.</span><div_style="display:none"></div>-6] ttp://www.budabox.hu/irsz.xls — 2001.

[[http://www.ksh.hu/docs/hun/hnk/hnk_2011.pdf_A_Magyar_Köztársaság_helységnévkönyve]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]],_2011.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a></div>-7] A Magyar Köztársaság helységnévkönyve — KSH, 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

[[http://www.ksh.hu/docs/hun/hnk/hnk_2012.pdf_Magyarország_közigazgatási_helynévkönyve]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]],_2012.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a></div>-8] Magyarország közigazgatási helynévkönyve — KSH, 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

[[http://www.ksh.hu/docs/hun/hnk/hnk_2013.pdf_Magyarország_közigazgatási_helynévkönyve_2013]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]],_2013.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a></div>-9] Magyarország közigazgatási helynévkönyve 2013 — KSH, 2013.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

[[http://www.ksh.hu/apps/shop.kiadvany?p_kiadvany_id=35528&p_temakor_kod=KSH&p_session_id=185598518857610&p_lang=EN_Magyarország_közigazgatási_helynévkönyve_2014]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]],_2014.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a></div>-10] Magyarország közigazgatási helynévkönyve 2014 — KSH, 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q64745497">[https://www.ksh.hu/apps/shop.kiadvany?p_kiadvany_id=81322&p_temakor_kod=KSH&p_lang=EN_Magyarország_közigazgatási_helynévkönyve,_2015._január_1.,_Gazetteer_of_Hungary,_1st_January,_2015]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hu:Központi_Statisztikai_Hivatal|KSH]],_2015.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q64745497"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a></div>-11] Magyarország közigazgatási helynévkönyve, 2015. január 1., Gazetteer of Hungary, 1st January, 2015 — KSH, 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q64745497"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1125966"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]