Յովսէփ Կարալեան

Յովսէփ Կարալեան;
Ծնած է	1 Փետրուար 1897
Ծննդավայր	Թիֆլիս
Մահացած է	24 Ապրիլ 1981
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Վխուտեմաս?
Մասնագիտութիւն	գեղանկարիչ
Աշխատավայր	Գեղանկարիչ

Յովսէփ Կարալեան (1 Փետրուար 1897, Թիֆլիս - 24 Ապրիլ 1981), հայ խորհրդային գեղանկարիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Կարալեան 1914-1916-ին հետեւած է Թիֆլիսի Գեղեցիկ Արուեստների Խրախուսման Կովկասեան Ընկերութեան կից Գեղարուեստի եւ Քանդակագործութեան Դպրոցի դասընթացքներուն, աւարտած՝ 1917-ին:

Գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1917-էն սկսեալ, մասնակցութիւն ունեցած է բազմաթիւ հաւաքական ցուցահանդէսներու։

1922-էն 1926, Կարալեան դասաւանդած է Թիֆլիսի միջնակարգ ուսումնական հաստատութեանց մէջ։ Իսկ 1927-ին տեղափոխուած է Մոսկուա, ուր դասաւանդման աշխատանք գտած է Մոսկուայի մէջ Հայաստանի Մ.Պ. Գեղարվեստի Ստուդիայէն ներս։

1935-ին, Մոսկուայի Հայկական Պետական Ստուդիայի մէջ կատարած է Գ. Սունդուկեանի «Քանդած Օջախ» թատերախաղի բեմական ձեւաւորումը (բեմադրիչ՝ Ռ. Սիմոնով)։

1936-1940-ին վերադարձած է մասնագիտական ուսման եւ հետեւած ու աւարտած է Մոսկուայի Համամիութենական Գեղարուեստա-Տեխնիկական Ինստիտուտը, Ա. Ֆավորսկիի եւ Եա. Կրավչենկոյի մօտ։ 1942-ին ընդունուած է Խ.Ս.Հ.Մ. Նկարիչներու Միութեան անդամ։

1947-ին Կարալեան տեղափոխուած է Պաքու, ուր 1948-1953-ին նկարչութիւն դասաւանդած է Աշխապատէն Պաքու փոխադրուած Գեղարուեստի Ուսումնարանին մէջ։

1953-ին գեղանկարիչը վերջնականապէս հաստատուած է Երեւան։ Սկսած է մասնակցիլ հանրապետական, միութենական եւ միջազգային հաւաքական ցուցահանդէսներու։ Ձեռնարկած է Հայաստանի Գ.Տ.Ց. վիտրաժներու(ցուցափեղկերու) ձեւաւորման (Ռ. Շահվերդեանի հետ)։

Պարգեւներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1967-ին արժանացած է Հայաստանի Վաստակավոր Նկարիչի կոչումին։ Սկսած է հանդէս գալու անհատական

ցուցահանդէսներով՝ 1967-ին Հայաստանի «Նկարիչների Տան», իսկ 1969-ին Մոսկուայի եւ «Նովոսիբիրսկի Ակադեմական Աւանի Գիտնականների Տան» մէջ։

1977-ին Յովսէփ Կարալեան Հայաստանի Խ.Ս.Հ. Գերագոյն Խորհուրդի Նախագահութեան կողմէ պարգեւատրուած է պատուոյ յատուկ գիրով՝ ծննդեան 80-ամեակին առթիւ^[2]։

Տաղանդաւոր գեղանկարիչը վախճանած է 1981 թուականի Ապրիլ 24-ին։

Գործեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

«Փոքրիկ Նորայի դիմանկարը» (1920)^[3]
«Փողոցում» (1950)^[4]
«Դէպի քաղաք» (1958)^[5]
«Սուճուխ են կախում» (1964)^[6]
«Գարուն. Ծաղկած ակացիա» (1965)^[7]
«Գաղթականներ» (1965)^[8]
«Ռեքվիեմ» (1970)^[9]
«Սենեակում» (դեկորատիվ մոտիվ)^[10]
«Սեղանի շուրջ»^[11]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[2] Յովսէփ Կարալեան (1897-1981). Թիֆլիսի Հայոց Կենցաղը Յաւերժացնող Ինքնատիպ Գեղանկարիչը^{[permanent dead link]}

[3] «Փոքրիկ Նորայի դիմանկարը», Հովսեփ Կարալյան

[4] «Փողոցում», Հովսեփ Կարալյան

[5] «Դեպի քաղաք», Հովսեփ Կարալյան

[6] «Սուջուխ են կախում», Հովսեփ Կարալյան

[7] «Գարուն. Ծաղկած ակացիա», Հովսեփ Կարալյան

[8] «Գաղթականներ», Հովսեփ Կարալյան

[9] «Ռեքվիեմ», Հովսեփ Կարալյան

[10] «Սենյակում», Հովսեփ Կարալյան

[11] «Սեղանի շուրջ», Հովսեփ Կարալյան

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]