Մկրտիչ Փորթուգալեան
 | |
| Ծնած է | 9 Հոկտեմբեր 1848 |
| Ծննդավայր | Կ․ Պոլիս |
| Վախճանած է | 1921 |
| Վախճանի վայրը | Մարսէյ |
| Քաղաքացիութիւն |
 Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մասնագիտութիւն | Հրապարակախօս, դաստիարակ, ազգային գործիչ |
| Կուսակցութիւն | Արմենական Կուսակցութիւն |
Մկրտիչ Փորթուգալեան (9 Հոկտեմբեր 1848, Կ․ Պոլիս - 1921[1], Մարսէյ), Փորթուգալեան յեղափոխական շարժման առաջին ռահվիրան, որ շրջեցաւ հայկական գաւառներ, ինքնապաշտպանութեան մղեց հայ ժողովուրդը, որ երկար ժամանակ կ'ապրէր ստրկութեան ծանր լուծին տակ։ Ան մէկ կողմէ իբրեւ ուսուցիչ ազատատենչութեան գաղափարը սերմանեց նոր սերունդին մօտ.իսկ միւս կողմէ «Արմէնիա»յով դարձաւ դրօշակ ազատագրական շարժումին[1]։
Փորթուգալեան ծնած է Պոլսոյ Գում Գափուի թաղը 1848 Հոկտեմբեր 9-ին։ Կը յաճախէ իր թաղի Մայր Վարժարանը։ Ազգային Սահմանադրութեան շրջանն էր։ 1862-ին կ'անցնի Սամաթիոյ Սուրբ Սահակեան դպրոցը,ուրկէ շրջանաւարտ ըլլալէ ետք,մուտք կը գործէ ուսուցչական ասպարէզ։ Կարգ մը անհատներու ընկերակցութեամբ,կը հիմնէ հրատարակչական ընկերութիւն մը եւ կը տանի թարգմանչական աշխատանք։Սահմանադրական շարժումը յաղթանակած էր Պոլսոյ մէջ։Իբրեւ ուսուցիչ կը ղրկուի Եւդոկիա,«Ոսկեան Ճեմարան»ը,որ փայլուն անունով խեղճ վարժարան մըն էր։
Եւդոկիոյ մէջ աղա դասակարգը վարժուած էր քմահաճօրէն վարելու դպրոցն ու եկեղեցին։Փորթուգալեան կը բարեկարգէ դպրոցը ու նոյն ատեն կը ջանայ օրինաւոր մարմիններ կազմել։1869-ին Պոլսոյ մէջ «Անձնուէր» անունով ընկերութիւն մը հիմնուած էր, ուր հայեցի դաստիարակութիւն
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Դէմքեր հայ ազատագրական շարժումէն, Գաբրիէլ Լազեան, «Յուսաբեր» Գահիրէ, 1949
- Մկրտիչ Փորթուգալեան (Մի էջ յեղափախական մտքի պատմութիւնից), «Վէմ», 1936 թիւ 4
- Սիպիլ, Հերոսը
- Հրանդ, Իր դաւանանքը
- Զապէլ Եսայեան, Հայ կնոջ կողմէ
