Մանզումէի էֆքիար
| Մանզումէի էֆքիար Մանզումէի Էֆքեար եւ Manzoumé-i-efkiar | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | թերթ |
| Լեզու | հայերէն |
| Հիմնադրուած է | 1866 |
| Երկիր |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Հրատարակման վայր | Կոստանդնուպոլիս |
«Մանզումէի էֆքիար» («Կարծիքներու շարք»), Կոստանդնուպոլսոյ մէջ 1866-1917 թուականներուն հրատարակուած հայկական թերթ։
Պատմութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մինչեւ 1896 թուականը հրատարակուած է հայատառ թրքերէնով, այնուհետեւ՝ հայերէնով։ Ունեցած է ժողովրդավարական ուղղութիւն, հանդէս եկած Արեւմտեան Հայաստանի մէջ բարենորոգումներ կատարելու օգտին։ Լուսաբանած է Արեւմտեան Հայաստանի բնակչութեան հասարակական, տնտեսական, ազգային ծանր վիճակը, մերկացուցած թրքական հարստահարողներուն եւ այդ պատճառով քանի մը անգամ արգիլուած։
1878 թուականին թերթի հեղինակութիւնը ինկած է Հայկական հարցը արեւմտահայութեան համար վնասակար համարելու պատճառով։ Ըստ Կ. Փանոսեանի՝ Հայկական հարցի միջազգայնացումը հայերու ապագայ դժբախտութիւններու պատճառ կարող է դառնալ։ Թերթը հաւատացած է Թուրքիոյ բարենորոգման եւ անոր լծորդած Արեւմտեան Հայաստանի կացութեան բարելաւումը։
1908 թուականի երիտթուրքական յեղաշրջումէն ետք «Մանզումէի էֆքիարը» քննադատած է Թուրքիոյ արտաքին քաղաքականութիւնը, մասնաւորապէս՝ թուրք-գերմանաական մերձեցումը։ Հայկական հարցի առնչութեամբ հանդէս եկած է Արեւմտեան Հայաստանի վարչական ինքնավարութեան օգտին։ Թերթը առանձնապէս ընդգծած է հայ եւ յոյն ժողովուրդներու բարեկամութեան գաղափարը եւ հակադրուած ոչ իսլամական ժողովուրդներու մէջ հակասութիւնները սրելու երիտթուրքերու ձգտումներուն։
«Մանզումէի էֆքիարը» կարեւոր ուշադրութիւն դարձուցած է արտասահմանի հայանպաստ կարծիքի ամրապնդման եւ բանավիճած հայատեաց ռուսական մամուլի հետ։ Լուսաբանած է Պալքանեան պատերազմները, 1912-1914 թթ. հայկական բարենորոգումներու վերաբերեալ բանակցութիւնները, քննարկած մեծ տէրութիւններու հակասութիւնները, որոնք արգելք էին Հայկական հարցի լուծման ճանապարհին։
Խմբագիրներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Կարապետ Փանոսեան[1]
- Միսաք Գօչունեան
- Ե. Տէր-Անդրէասեան
- Ա. Անտօնեան
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|