Jump to content

Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ

Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ
սպ.՝ Gabriel García Márquez
Ծննդեան անուն սպ.՝ Gabriel José de la Concordia García Márquez
Ծնած է 6 Մարտ 1927(1927-03-06)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Արակատակա, Մակտալենայի վարչակազմ, Քոլումպիա[4]
Մահացած է 17 Ապրիլ 2014(2014-04-17)[5][6][1][…] (87 տարեկանին)
Մահուան վայր Մեքսիքօ Սիթի, Մեքսիքօ[4]
Քաղաքացիութիւն  Քոլումպիա
Ուսումնավայր Կոլումբիայի ազգային համալսարան?
Ազդուած է Ուիլյամ Ֆոլքներ? և Վիրճինիա Ուոլֆ
Երկեր/Գլխաւոր գործ Հարյուր տարվա մենություն?, Պատրիարքի աշունը?, Սերը ժանտախտի ժամանակ?, Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա?, Նավաբեկության ենթարկված նավաստու պատմությունը? և Գնդապետին ոչ ոք չի գրում?
Մասնագիտութիւն վիպասան, վիպասան, լրագրող, թատերագիր, գրագէտ, հրատարակիչ, բանաստեղծ-փաստաբան, ինքնակենսագիր, հեղինակ, արձակագիր, հրապարակախօս, հեռուստասցենարիստ, կինոսցենարիստ, ժապաւէնի բեմադրիչ և հեռատեսիլի դերասան
Անդամութիւն Արեւելեան Գերմանիոյ Արուեստներու ակատեմիա
Ամուսին Մերսեդես Բարչա Պարդո?[7]
Երեխաներ Ռոդրիգո Գարսիա?[8]
Ստորագրութիւն

Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ (սպ.՝ Gabriel García Márquez, 6 Մարտ 1927(1927-03-06)[1][2][3][…], Արակատակա, Մակտալենայի վարչակազմ, Քոլումպիա[4] - 17 Ապրիլ 2014(2014-04-17)[5][6][1][…], Մեքսիքօ Սիթի, Մեքսիքօ[4]), քոլոմպիացի աշխարհահռչակ գրող, լրագրող, գրականութեան Նոպէլեան մրցանակի դափնեկիր[9]։ Հարաւային Ամերիկայի ձայնը ամբողջ աշխարհին հասցուցած «Կապօ»ն ամենայայտնի սպանախօս գրողն է[10]։

Ծնած է Քոլոմպիոյ Արաքաթաքա փոքր գիւղաքաղաքը: Անոր ծնունդէն անմիջապէս ետք հայրը դարձած է դեղագործ, եւ ծնողները հեռացած են գիւղաքաղաքէն` զինք յանձնելով իր մօրենական մեծ հօր եւ մեծ մօր խնամքին:

Մեծ հայրը` Քոլոմպիոյ Հազար օրուան պատերազմի վեթերան եւ ազատական դատի պաշտպան մը, Մարքեզի մէջ զարգացուցած է քաղաքականութեան գիտակցութիւնը:

Մարքեզ մեծ մօրմէն լսած է նախապաշարումներ եւ ժողովրդապատումներ: Մեծ մայրը իրեն պատմած է մեռած նախնիներու, ուրուականներու եւ ոգիներու մասին, որոնք կը պարէին իրենց տան շուրջ, եւ այս բոլորը` անանձնական ոճով մը, զոր գրագէտը պիտի որդեգրէր հետագային իր մեծագոյն վէպին մէջ:

Մարքեզ յաճախած է յիսուսեան վարժարան մը եւ սկսած է հետեւիլ իրաւաբանութեան, սակայն շուտով հրաժարած է ուսումէն` աշխատելու համար իբրեւ լրագրող:

Իբրեւ օրաթերթի լրագրող` Հռոմ ուղարկուած է 1954-ին: Այնուհետեւ մեծ մասամբ ապրած է Քոլոմպիայէն դուրս, Փարիզի, Վենեզուելայի եւ ի վերջոյ` Մեքսիքօ քաղաքին մէջ:

Ան շարունակած է աշխատիլ իբրեւ լրագրող, նոյնիսկ երբ իր գրած երեւակայական պատմութիւններուն ժողովրդականութիւնը կը տարածուէր:

Մեծապէս ազդուած Ուիլիըմ Ֆոքնըրի գրականութենէն` Կարսիա Մարքեզ իր առաջին վէպը գրած է 23 տարեկանին, թէեւ եօթը տարի սպասած է, որպէսզի մէկը հրատարակէ զայն:

«Լիֆ սթորմ» հրատարակուած էր 1955-ին: Անոր յաջորդած էին երեք վէպեր, որոնք բոլորն ալ արժանացած են գրական շրջանակներու քննադատական դրական արտայայտութիւններուն[11]։

1967-ին հռչակաւոր դարձած է, երբ լոյսի ընծայուած է «Հարիւրամեայ Առանձնացում» վէպը, որմէ աւելի քան 30 միլիոն օրինակ ծախուած է աշխարհի տարածքին՝ մօտաւորապէս 40 լեզուներու թարգմանուելով[10]:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Gabriel García Márquez
  2. 2,0 2,1 Echevarría R. G. Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 Internet Broadway Database — 2000.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. 5,0 5,1 5,2 http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280
  6. 6,0 6,1 6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
  7. ¿Quién era Mercedes Barcha, la musa de Gabriel García Márquez? // The New York Times / J. KahnManhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2020. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  8. https://www.jornada.com.mx/notas/2021/09/22/politica/la-extincion-de-la-memoria/
  9. «Ոչ Եւս Է Աշխարհահռչակ Նոպելեան Դափնեկիր Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02 
  10. 10,0 10,1 «Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ «Առանձնացաւ»»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ 2014-04-18։ արտագրուած է՝ 2023-05-02 
  11. «Արուեստի Աշխարհէն. Ոչ Եւս Է Կախարդական Իրապաշտութեան Վարպետ Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02