Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ

Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ; սպ.՝ Gabriel García Márquez
Ծննդեան անուն	սպ.՝ Gabriel José de la Concordia García Márquez
Ծնած է	6 Մարտ 1927[…]
Ծննդավայր	Արակատակա, Մակտալենայի վարչակազմ, Քոլումպիա
Մահացած է	17 Ապրիլ 2014[…] (87 տարեկանին)
Մահուան վայր	Մեքսիքօ Սիթի, Մեքսիքօ
Քաղաքացիութիւն	Քոլումպիա
Ուսումնավայր	Կոլումբիայի ազգային համալսարան?
Ազդուած է	Ուիլյամ Ֆոլքներ? եւ Վիրճինիա Ուոլֆ
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Հարյուր տարվա մենություն?, Պատրիարքի աշունը?, Սերը ժանտախտի ժամանակ?, Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա?, Նավաբեկության ենթարկված նավաստու պատմությունը? եւ Գնդապետին ոչ ոք չի գրում?
Տեսակ	վէպ
Մասնագիտութիւն	վիպասան, վիպասան, լրագրող, թատերագիր, գրագէտ, հրատարակիչ, բանաստեղծ-փաստաբան, ինքնակենսագիր, հեղինակ, արձակագիր, հրապարակախօս
Անդամութիւն	Արեւելեան Գերմանիոյ Արուեստներու ակատեմիա
Ամուսին	Մերսեդես Բարչա Պարդո?
Երեխաներ	Ռոդրիգո Գարսիա?
	Ստորագրութիւն;

Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ (սպ.՝ Gabriel García Márquez, 6 Մարտ 1927(1927-03-06)^[1]^[2]^[3]^[…], Արակատակա, Մակտալենայի վարչակազմ, Քոլումպիա^[4] - 17 Ապրիլ 2014(2014-04-17)^[5]^[6]^[1]^[…], Մեքսիքօ Սիթի, Մեքսիքօ^[4]), քոլոմպիացի աշխարհահռչակ գրող, լրագրող, գրականութեան Նոպէլեան մրցանակի դափնեկիր^[9]։ Հարաւային Ամերիկայի ձայնը ամբողջ աշխարհին հասցուցած «Կապօ»ն ամենայայտնի սպանախօս գրողն է^[10]։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Քոլոմպիոյ Արաքաթաքա փոքր գիւղաքաղաքը: Անոր ծնունդէն անմիջապէս ետք հայրը դարձած է դեղագործ, եւ ծնողները հեռացած են գիւղաքաղաքէն` զինք յանձնելով իր մօրենական մեծ հօր եւ մեծ մօր խնամքին:

Մեծ հայրը` Քոլոմպիոյ Հազար օրուան պատերազմի վեթերան եւ ազատական դատի պաշտպան մը, Մարքեզի մէջ զարգացուցած է քաղաքականութեան գիտակցութիւնը:

Մարքեզ մեծ մօրմէն լսած է նախապաշարումներ եւ ժողովրդապատումներ: Մեծ մայրը իրեն պատմած է մեռած նախնիներու, ուրուականներու եւ ոգիներու մասին, որոնք կը պարէին իրենց տան շուրջ, եւ այս բոլորը` անանձնական ոճով մը, զոր գրագէտը պիտի որդեգրէր հետագային իր մեծագոյն վէպին մէջ:

Մարքեզ յաճախած է յիսուսեան վարժարան մը եւ սկսած է հետեւիլ իրաւաբանութեան, սակայն շուտով հրաժարած է ուսումէն` աշխատելու համար իբրեւ լրագրող:

Իբրեւ օրաթերթի լրագրող` Հռոմ ուղարկուած է 1954-ին: Այնուհետեւ մեծ մասամբ ապրած է Քոլոմպիայէն դուրս, Փարիզի, Վենեզուելայի եւ ի վերջոյ` Մեքսիքօ քաղաքին մէջ:

Ան շարունակած է աշխատիլ իբրեւ լրագրող, նոյնիսկ երբ իր գրած երեւակայական պատմութիւններուն ժողովրդականութիւնը կը տարածուէր:

Մեծապէս ազդուած Ուիլիըմ Ֆոքնըրի գրականութենէն` Կարսիա Մարքեզ իր առաջին վէպը գրած է 23 տարեկանին, թէեւ եօթը տարի սպասած է, որպէսզի մէկը հրատարակէ զայն:

«Լիֆ սթորմ» հրատարակուած էր 1955-ին: Անոր յաջորդած էին երեք վէպեր, որոնք բոլորն ալ արժանացած են գրական շրջանակներու քննադատական դրական արտայայտութիւններուն^[11]։

1967-ին հռչակաւոր դարձած է, երբ լոյսի ընծայուած է «Հարիւրամեայ Առանձնացում» վէպը, որմէ աւելի քան 30 միլիոն օրինակ ծախուած է աշխարհի տարածքին՝ մօտաւորապէս 40 լեզուներու թարգմանուելով^[10]:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Gabriel García Márquez
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18325260"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Echevarría R. G. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ¿Quién era Mercedes Barcha, la musa de Gabriel García Márquez? // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2020. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ https://www.jornada.com.mx/notas/2021/09/22/politica/la-extincion-de-la-memoria/
↑ «Ոչ Եւս Է Աշխարհահռչակ Նոպելեան Դափնեկիր Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02
↑ ^10,0 ^10,1 «Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ «Առանձնացաւ»»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ 2014-04-18։ արտագրուած է՝ 2023-05-02
↑ «Արուեստի Աշխարհէն. Ոչ Եւս Է Կախարդական Իրապաշտութեան Վարպետ Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q18325260">[http://www.elem.mx/autor/datos/1426_Gabriel_García_Márquez]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18325260"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Gabriel García Márquez
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18325260"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741"><i_class="wef_low_priority_links">Echevarría&nbsp;R.&nbsp;G.</i>_[http://global.britannica.com/biography/Gabriel-Garcia-Marquez_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 Echevarría R. G. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10605195_citetype_Q3621673_citetype_Q380829"_data-entity-id="Q3621644">Archivio_Storico_Ricordi<span_class="wef_low_priority_links">_—_1808.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>

[[http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280_http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119040929_data.bnf.fr]:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[[https://www.nytimes.com/es/2020/08/25/espanol/mercedes-barcha.html_¿Quién_era_Mercedes_Barcha,_la_musa_de_Gabriel_García_Márquez?]_//_''[[:en:The_New_York_Times|The_New_York_Times]]''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:Joseph_Kahn_(journalist)|J.&nbsp;Kahn]]_—_[[:en:Manhattan|Manhattan]],_[[:Նիւ_Եորք|NYC]]:_[[:en:The_New_York_Times_Company|New_York_Times_Company]],_[[:en:A._G._Sulzberger|A._G._Sulzberger]],_2020._—_ISSN_[https://www.worldcat.org/issn/0362-4331_0362-4331];_[https://www.worldcat.org/issn/1553-8095_1553-8095];_[https://www.worldcat.org/issn/1542-667X_1542-667X]</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a></div>-7] ¿Quién era Mercedes Barcha, la musa de Gabriel García Márquez? // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2020. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[[https://www.jornada.com.mx/notas/2021/09/22/politica/la-extincion-de-la-memoria/_https://www.jornada.com.mx/notas/2021/09/22/politica/la-extincion-de-la-memoria/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] ttps://www.jornada.com.mx/notas/2021/09/22/politica/la-extincion-de-la-memoria/

[9] «Ոչ Եւս Է Աշխարհահռչակ Նոպելեան Դափնեկիր Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02

[:0-10] 10,0 ^10,1 «Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ «Առանձնացաւ»»։ Asbarez - Armenian (en-US)։ 2014-04-18։ արտագրուած է՝ 2023-05-02

[11] «Արուեստի Աշխարհէն. Ոչ Եւս Է Կախարդական Իրապաշտութեան Վարպետ Կապրիէլ Կարսիա Մարքեզ - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-05-02

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]