Իֆեսթոս

Իֆեսթոս (յուն․՝ Ἥφαιστος), յունական դարբնութեան, մետաղամշակութեան, ատաղձագործութեան, արհեստագործութեան, քանդակագործութեան, կրակեայ հրաբուխներու աստուածն է։ Անոր հռոմէական համարժէքն է Վուլկանը: Իֆեսփոս աստուածներու արքայ' Զեւսի եւ թագուհի Հերայի զաւակն էր: Մէկ այլ վարկածով, ան մերժուած էր մօր կողմէն իր տձեւութեան համար եւ Ողիմպոսէն վար նետուած:^[1]

Որպէս դարբնող աստուած, Իֆեստոս կռած է Ողիմպոսի աստուածներուն բոլոր զէնքերը: Ան կը ծառայէր որպէս աստուածներու դարբին եւ անոր կը պաշտէին Յունաստանի, մասնաւորաբար՝ Աթէնքի արհեստանոցներն ու արտադրական կեդրոնները: Իֆեստոսի պաշտամունքը տեղակայուած էր Լիմնոսին վրայ: Իֆեստոսի նշաններն են դարբնի մուրճը, զնդանը եւ աքցանը:

Կողակիցները Եւ Զաւակները

Ըստ շատ վարկածներու Իֆեստոսին կողակիցը Աֆրոտիթին է, ով անհաւատարիմ էր անոր քանի մը աստուածներու եւ մահկանացուներու հետ, ինչպէս Արիս, թէեւ ըստ Իլիականի անոր կինն է Ագլայեան՝ երեք Քարեսներէն մին: Աթէնքին մէջ կայ Իֆեստոսին տաճար՝ «Իֆեստէոն» (անունը «Թիսիոն» նմանութեամբ է): Աթէնքի հիմնման առասպէլը կ'ըսէ, որ Աթինա հովանաւոր աստուածուհին հրաժարած է Իֆեստոսին հետ միաւորուելէն: Լիմնոս կղզիին վրայ Իֆեստոսին կողակիցն էր ծովահարս Կաբէյրոն, որուն հետ ան հայրացած է Կաբէյրի անունով երկու մետաղագործական աստուածները: Սիչիլիոյ մէջ անոր կողակիցն էր Էթնա ծովահարսը եւ անոր որդիներն էին Պալիկի անունով Սիչիլիոյ երկու գէյզերներու աստուածները: Թալիային հետ Իֆեստոս կը նոյնացուէր որպէս Պալիսիի հայր: Իֆեստոսին զաւակներէն մէկն է աւազակ Բերիփեթիս։

Ողիմպոսէն Անկումը

Ըստ յունական դիցաբանութեան ճիւղերէն մէկուն, Իֆեստոսին Հերան երկինքէն նետած է, քանի որ անոր «ոտը ծուռ էր»: Ան ինկած է ովկիանոսին մէջ եւ զայն հանած են Ախիլէասին մայր Թեթիսը եւ Եւրինոմ ովկիանուհին:^[2]
Մէկ այլ վարկածի համաձայն, անոր Զեւսն ովկիանոսը նետած է, իր մօր յարձակումներէն պաշտպանել փորձելու համար: Անոր անկումը ամբողջ օր մը տեւած է եւ իջած է Լիմնոս կղզիին վրայ, ուր անոր փրկած եւ խնամած են Սինտիները, որ տեղացի բնիկ ցեղէն են^[3]

Ծանօթագրութիւններ

↑ Graves Robert (1955)։ The Greek Myths:1։ Harmondsworth, Middlesex, England: Penguin Books։ էջ 51
↑ Homeric Hymn to Apollo 316–321; Homer, Iliad 395–405.
↑ Homer, Iliad 1.590–594; Gaius Valerius Flaccus, ii, 8.5; Apollodorus of Athens, i, 3 § 5. Apollodorus confounds the two occasions on which Hephaestus was thrown from Olympus.

Արտաքին յղումներ

[1] Graves Robert (1955)։ The Greek Myths:1։ Harmondsworth, Middlesex, England: Penguin Books։ էջ 51

[2] Homeric Hymn to Apollo 316–321; Homer, Iliad 395–405.

[3] Homer, Iliad 1.590–594; Gaius Valerius Flaccus, ii, 8.5; Apollodorus of Athens, i, 3 § 5. Apollodorus confounds the two occasions on which Hephaestus was thrown from Olympus.

[1]

[2]

[3]