Թորոս Ազատեան

Թորոս Ազատեան
Ծնած է 5 Մայիս 1898(1898-05-05) կամ 1898[1]
Ծննդավայր Ապուչեխ, Ակն, Խարբերդի Վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3]
Մահացած է 15 Նոյեմբեր 1955(1955-11-15)[2][3] կամ 1955[1]
Մահուան վայր Պոլիս, Թուրքիա[3]
Ազգութիւն Հայ[2]
Մասնագիտութիւն բանաստեղծ, բանասէր, Խմբագիր, հասարակական գործիչ, գրագէտ

Թորոս Ազատեան (5 Մայիս 1898(1898-05-05) կամ 1898[1], Ապուչեխ, Ակն, Խարբերդի Վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3] - 15 Նոյեմբեր 1955(1955-11-15)[2][3] կամ 1955[1], Պոլիս, Թուրքիա[3]) բանասէր, խմբագիր, բանաստեղծ։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Ակնի (Խարբերդ) Ապջուղայ (Ապուչեխ) գիւղը, 5 Մայիս 1898-ին։ Սկզբնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին մէջ՝ Ակնի Նարեկեան եւ Չմշկածագի Միացեալ ընկերութեան վարժարաններուն մէջ։ Գրական հակումները ի յայտ եկած են վաղ հասակին՝ ներշնչուելով հայրենի բնութեան վառ պատկերներէն։ Պոլիս գալէն ետք, 1920-ին, կոչուած է Համազգայինի դիւանի օգնական քարտուղարի պաշտօնին։ Շուրջ 15 տարի վարած է պատրիարքարանի զանազան մարմիններուն քարտուղարութիւնը։ Եղած է ուսուցիչ Պէզէզեան վարժարանին մէջ։

Թորոս Ազատեանի առաջին երկն է Միսաք Մեծարենցի կեանքին ու գործունէութեան նուիրուած հատորը, որ հրատարակուած է 1922-ին։ Աշխատակցած է Պոլսոյ եւ արտասահմանի պարբերականներուն։ 1925-ին ստանձնած է Ս․ Փրկիչ ազգ․ հիւանդանոցի «Ընդարձակ տարեցոյց»ին խմբագրութիւնը։ Յաջորդաբար պատրաստած է վեց հատորներ։

1927-էն սկսեալ լոյս ընծայած է «Աղբիւր անմահութեան» բանաստեղծութիւններու երեք հատորներ։ Իսկ գաւառական կեանքի յուշեր, հէքիաթներ եւլն․ ամփոփուած են «Քառասնեակ» եւ «Զմռուխտի պատմուճան» հատորներուն մէջ։ 1931-ին հրատարակած է Կոմիտաս վարդապետի կեանքին ու երաժշտական գործունէութեան նուիրուած երկհատորեակը։

Բացի գրական երկերէ, գրի առած է շարք մը պատմական յիշատակարաններ (Պէզճեան Մայր վարժարանի 100-ամեակը, Ուսուցչական Օգնութեան սնտուկի երեսնամեակը, Բերայի Աղքատախնամի յիսնամեակը, «Ժամանակ»ի 40-ամեակը եւլն․)։

Խմբագրած է «Արեւելք» եւ «Զարթօնք» գրական շաբաթաթերթերը։

Մահացած է 15 Նոյեմբեր 1955-ին, Պոլիս։ Մարմինը կը հանգչի Շիշլիի ազգային գերեզմանատան մէջ։

Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Faceted Application of Subject Terminology
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.