Չմշկածագ
| Քաղաք | |
|---|---|
| Չմշկածագ | |
| թրք.՝ Çemişgezek | |
| Երկիր |
 Թուրքիա[1] |
| Բնակչութիւն | 8347 մարդ (2018) |
| Ժամային գօտի | UTC+3։00 |
Չմշկածագ (նաեւ՝ Չեմիշկազաք կամ Չեմիշկեզէք, Տերսիմի սանճաքի Խարբերդի վիլայէթի գիւղերէն մէկը[2]), քաղաք եւ շրջան՝ Արեւմտահայաստանի, կը գտնուի Խարբերդ քաղաքէն մօտ 50 քմ հիւսիս-արեւմուտք, անտառապատ վայրի մէջ, ծովի մակարդակէն 1300 մ բարձրութեան վրայ։ Վարչական առումով անցեալին կը մտնէր Ծոփքի, իսկ նոր ժամանակներուն՝ Խարբերդ նահանգի Տերսիմ գաւառին մէջ[2]։
Պատմութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մինչեւ 15-րդ դար բաւական մարդաշատ եղած է եւ բարեկարգ։ Սակայն 1474 թուականին մամլուք թուրքերու կողմէ գրաւուելէ ետք, որուն ուղեկցած է բնակիչներու զանգուածային գերեվարումը, դարեր շարունակ այն վերածուած է փոքրիկ գիւղաքաղաքի մը։ Քաղաքի տնտեսութեան ճիւղերը եղած են՝ արհեստագործութիւնը, առեւտուրը եւ գիւղատնտեսութիւնը։
Հայերն ունեղած են երկու եկեղեցի՝ Ս. Աստուածածին եւ Ս. Թորոսը որ կառուցուած էր 1825-ին՝ նախկին սրբավայրի տեղը։
Չմշկածագի մէջ պահպանուած էին զանազան հնութիւններ եւ պատմական յուշարձաններ` քաղաքը երբեմնի շրջափակող պաշտպանական պարիսպին մնացորդները, բերդին հետքերը, հայկական ամրոցներու, եկեղեցիներու, մատուռներու եւ այլ շէնքերու աւերակներ։
Չմշկածագի հայ բնակչութիւնը երկար ժամանակ մղած է ինքնապաշտպանական հերոսական կռիւներ։
1830-1850 թուականներուն բնակչութեան թիւը հասած է 8000 անձի, որոնցմէ մօտ 6500-ը հայ եղած է։ Քաղաքը գրեթէ նոյնքան բնակիչ ունեղած է նաեւ Ցեղասպանութեան նախօրէին՝ 1915-ի սկիզբները։
Այստեղի հայութիւնը եւս ենթարկուած է 1915-ի Ցեղասպանութեան։ Անոր մէկ մասը զոհ գացած է թրքական եաթաղանին, իսկ փրկուածները տարագրուած են զանազան կողմեր։
1930-ական թուականներուն Չմշկածագի բնակչութեան թիւը հազիւ կը հասնէր 5 -6 հազարի, որոնց մէջ եղած են նաեւ չնչին թիւով հայեր[3]։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Houshamadyan։ «Պապիկեան Հծոյ - USA»։ Houshamadyan։ արտագրուած է՝ 2023-04-04
- ↑ «Ճանչնանք Արեւմտեան Հայաստանը. Չմշկածագ»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2022-12-19։ արտագրուած է՝ 2023-03-28
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|