Գծային B (Γραμμική Β)

Գծային B արձանագրութիւններ․ Աթէնքի Հնագիտական Ազգային Թանգարան

Գծային Β,  յունարէն լեզուի առաջին գիրը (հեգարան այբուբենը)․ գործածուած է Միկինեան քաղաքակրթութեան շրջանին՝ Ք․Ա․ 17-րդ դարէն մինչեւ Ք․Ա․ 13-րդ դար։

Տեղեկութիւններ

Գծային B արձանագրութիւն․ Իրաքլոյի հնագիտական թանգարան

Գծային Β գիրը կը յայտնաբերուի Քնոսոս (Կրետէ), Արթուր Էվանս հնագետէն։  Գիրը այդպէս կոչած է, որովհետեւ գծային նիշեր գործածուած են․ անոնք փորագրուած են կաւէ տախտակներու վրայ։ Յաջորդող տարիներուն, բացի Քնոսոսի պալատէն,  Գծային Β գիրով տախտակի վրայ արձանագրութիւններ գտնուած են Փիլոսի Միկինեան պալատին մէջ, ինչպէս նաեւ Յունաստանի մայրցամաքի տարբեր շրջաններու մէջ։

Ընդհանուրին մէջ գտնուած են մօտաւորապէս 5000 Գծային Β գիրով արձանագրութիւններ․ 3000 Քնոսոս, 1500 Փիլոս, 300 Թիվա, 90 Միկինես, իսկ աւելի քիչ քանակով՝ Հանիա (Կրետէ), Արմենի (Հանիա, Կրետէ), Մալիա (Կրետէ), Թիրինթա (Արղոլիտա, Պելոպոնես), Էլեֆսինա (Ատիկէ), Օրհոմենոս (Թիվա, Վիոթիա՝ կեդրոնական Յունաստան), եւայլն։

Վերծանում

Գծային Β - գաղափարագիրեր՝ ձախէն աջ՝ տղամարդ, կին, անիւ, ամֆորէա, գինի, ձէթ.

Գծային Β վերծանած է 1952-ին Միքայէլ Վենթրիս։  Իր այս գործին օգնած են Էմեթ Լեսլի Պենեթ, Ալիս Քոպեր եւ Ճոն Չատուիք։  Ալիս Քոպերն է որ առաջին նշմարած է թէ գծային նիշերու խմբակի մը գաղափարագիր մը կ՛ ընկերակցէր։ Ճոն Չատուիք կարեւոր ներդրում ունեցած է Գծային Β գիրի վերծանման համար․ ան գործակցած է Միքայէլ Վենթրիսին հետ եւ 1955-ին յանգած են եզրակացութեան թէ յունարէն լեզուի նախագիրն է՝ «Documents in Mycenaean Greek» (աշխատանք-ուսումնասիրութիւն)։

Գծային Β գիրին վերծանմամբ, փաստուեցաւ թէ յունական գիր է։

Գծային Β գիրը կը բաղկանայ մօտաւորապէս 200 նշաններէ։  Թիւերը տասնորդական դրութեան կը հետեւին։

Գծային Β վանկագիրը

Հանիայի Հնագիտական Թանգարան․ անօթի վրայ Գծային Β արձանագրութիւն

Միկինեսի Հնագիտական Թանգարան․ Գծային B արձանագրութիւն

Թիվայի Հնագիտական Թանգարան․ Գծային Β արձանագրութիւններու հաւաքածոյ

Հեգնում եւ արտասանութիւն

	-a	-e	-i	-o	-u
	𐀀 a	𐀁 e	𐀂 i	𐀃 o	𐀄 u
d-	𐀅 da	𐀆 de	𐀇 di	𐀈 do	𐀉 du
j-	𐀊 ja	𐀋 je		𐀍 jo	𐀎 ju
k-	𐀏 ka	𐀐 ke	𐀑 ki	𐀒 ko	𐀓 ku
m-	𐀔 ma	𐀕 me	𐀖 mi	𐀗 mo	𐀘 mu
n-	𐀙 na	𐀚 ne	𐀛 ni	𐀜 no	𐀝 nu
p-	𐀞 pa	𐀟 pe	𐀠 pi	𐀡 po	𐀢 pu
q-	𐀣 qa	𐀤 qe	𐀥 qi	𐀦 qo
r-	𐀨 ra	𐀩 re	𐀪 ri	𐀫 ro	𐀬 ru
s-	𐀭 sa	𐀮 se	𐀯 si	𐀰 so	𐀱 su
t-	𐀲 ta	𐀳 te	𐀴 ti	𐀵 to	𐀶 tu
w-	𐀷 wa	𐀸 we	𐀹 wi	𐀺 wo
z-	𐀼 za	𐀽 ze		𐀿 zo

Գծային B վանկագիր մը․ ku - ru - so կը պատկերացնենχρυσός( ոսկի) բառ

Նէա Թիրինթա. «Միկինեան ջրամբար» ցոյց տուող ցուցատախտակ, գրուած նաեւ Գծային B գիրով

Գծային B - (Α) Ա վանկը

Գծային B գիրը միաձայներու եւ երկձայններու միախառնութիւն մըն է կանոններու դաշնագրութեամբ։  Քանի մը օրինակներ՝

ai-ku-pi-ti-jo, Aiguptios (Αἰγύπτιος)-ի համար (=եգիպտական),  

e-rai-wo, elaiwon (ἔλαιον)-ի համար (=ձէթ),

ti-ri-ja  trja (τρια)-ի համար (=երեք),  

pa-te,  patēr (πατήρ)-ի համար (=հայր),

pa-si ,  phāsi (φησί)-ի համար (=բնութիւն),

do-ra, dōra (յոգնակի δῶρον)-ի համար (=նուէր),

a-te-mi-ti-jo,  Ἀρτεμίτιος (Artemitios)-ի համար (=Արթեմիթիոս)

ku-ru-so, khrusos (χρυσός)-ի համար (=ոսկի),

-a-jo,  -αῖος (-aios) վերջածանց՝  ուրկէ ծագում ունեցող կը նշանակէ (Θηβαίος, Μυτιληναίος..), եւայլն։

Գծային B - (Ε) Ե վանկը

Գծային Β հեգարան

Վերծանուած նշաններ V, CV ձեւերուն համար
	-a		-e		-i		-o		-u
	𐀀	a *08	𐀁	e *38	𐀂	i *28	𐀃	o *61	𐀄	u *10
d-	𐀅	da *01	𐀆	de *45	𐀇	di *07	𐀈	do *14	𐀉	du *51
j-	𐀊	ja *57	𐀋	je *46			𐀍	jo *36
k-	𐀏	ka *77	𐀐	ke *44	𐀑	ki *67	𐀒	ko *70	𐀓	ku *81
m-	𐀔	ma *80	𐀕	me *13	𐀖	mi *73	𐀗	mo *15	𐀘	mu *23
n-	𐀙	na *06	𐀚	ne *24	𐀛	ni *30	𐀜	no *52	𐀝	nu *55
p-	𐀞	pa *03	𐀟	pe *72	𐀠	pi *39	𐀡	po *11	𐀢	pu *50
q-	𐀣	qa *16	𐀤	qe *78	𐀥	qi *21	𐀦	qo *32
r-	𐀨	ra *60	𐀩	re *27	𐀪	ri *53	𐀫	ro *02	𐀬	ru *26
s-	𐀭	sa *31	𐀮	se *09	𐀯	si *41	𐀰	so *12	𐀱	su *58
t-	𐀲	ta *59	𐀳	te *04	𐀴	ti *37	𐀵	to *05	𐀶	tu *69
w-	𐀷	wa *54	𐀸	we *75	𐀹	wi *40	𐀺	wo *42
z-	𐀼	za *17	𐀽	ze *74			𐀿	zo *20