Գէորգ Ջահուկեան

Գէորգ Ջահուկեան
Ծնած է	1 Ապրիլ 1920(1920-04-01)
Ծննդավայր	Մեծաւան, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն
Մահացած է	6 Յունիս 2005(2005-06-06) (85 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն  Հայաստան
Ուսումնավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, բանասէր, ակադեմիկոս
Աշխատավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան Վալերի Բրիւսովի անուան պետական լեզուահասարակագիտական համալսարան Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուի հիմնարկ
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա

Գէորգ Ջահուկեան (1 Ապրիլ 1920(1920-04-01), Մեծաւան, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն - 6 Յունիս 2005(2005-06-06), Երեւան, Հայաստան), հայ ականաւոր բանասէր, լեզուաբան, հայագէտ։ Բանասիրական գիտութիւններու դոկտոր (1955), փրոֆէսօր (1958), ակադեմիկոս, գիտութեան վաստակաւոր գործիչ (1965)։

Կեանք եւ գործունէութիւն

Ծնած է Շահնազար, որ ներկայիս Մեծաւան անունով գիւղ է Տաշիրի մէջ։ 1937-ին աւարտած է Երեւանի Շահումեանի անուան միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1941-ին՝ Երեւանի Պետական Համալսարանի բանասիրական բաժանմունք։

Բանակի մէջ ծառայելէ եւ մօտ մէկ տարի Հրազդանի միջնակարգ դպրոցին մէջ ուսուցիչ աշխատելէ յետոյ, Գ. Ջահուկեան 1944-ին կը տեղափոխուի Երեւան՝ ուսումնառութիւնը համալսարանի թեկնածուական բաժնի մէջ շարունակելու համար։ Այդ շջանին գիտական ղեկավար կ՚ունենայ մեծ հայագէտ Հրաչեայ Աճառեան։

1947-ին Գ. Ջահուկեան յաջողութեամբ կը պաշտպանէ «Քերականական եւ ուղղագրական աշխատութիւնները հին եւ միջնադարեան Հայաստանում» ատենախօսութիւնը եւ կը ստանայ բանասիրական գիտութիւններու թեկնածուի աստիճան։

«18-19րդ դդ. հայ լեզուաբանական միտքը եւ աշխարհաբարի հարցերը» ատենախօսութեան համար, 1955-ին իրեն կը շնորհուի բանասիրական գիտութիւններու դոկտորի աստիճան։

1949-ին ան կը ստանայ դոցենտի, իսկ 1958-ին՝ փրոֆէսօրի կոչում։

Վարած պաշտօններ

1945 թուականէն Գ. Ջահուկեան դասախօսած է Երեւանի Պետական Համալսարանի ռոմանա-գերմանական բանասիրութեան բաժանմունքին մէջ։

1948-1957 թուականներուն դասախօս եղած է Երեւանի Վալերի Պրիւսովի անուան ռուսաց եւ օտար լեզուներու հիմնարկին մէջ։ Իսկ 1957-էն 1970, ռոմանա-գերմանական բանասիրութեան ամպիոններու վարիչ եղած է։

1962 թուականէն մինչեւ վախճանը, Գէորգ Ջահուկեան եղած է Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուաբանութեան հիմնարկի տնօրէն, Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիայի ակադեմական:

Կոչումներ եւ շքանշաններ

Գ. Ջահուկեան արժանացած է գիտութեան վաստակաւոր գործիչի տիտղոսին։ Եղած է Խորհրդային Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկիր։ Պարգեւատրուած է Հայաստանի Հանրապետութեան «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» եւ բազմաթիւ այլ շքանշաններով:

Հետազօտութիւններ

Գէորգ Ջահուկեանի հիմնարար հետազօտութեանց շարքին կը պատկանին՝

• «Լեզուաբանութեան պատմութիւն» (հ. 1, 2, 1960, 1962),
• «Հայ բարբառագիտութեան ներածութիւն» (1972),
• «ժամանակակից հայերէնի տեսութեան հիմունքները » (1974),
• «Ընդհանուր եւ հայ լեզուաբանութիւն» (ռուս., 1978),
• «Հայերէնի համեմատական քերականութիւն» (ռուսերէն, 1982),
• «Հայոց լեզուի պատմութիւն, նախագրային շրջան» (1987, Հ.Խ.Ս.Հ. Պետական մրցանակ՝ 1988):

Վկայութիւններ

Հայերէնի համեմատական ուսումնասիրութեան բնագաւառէն ներս, Ջահուկեան ներկայացուցած է հայերէնի առնչութիւնները հնդեւրոպական եւ այլ ընտանիքներու պատկանող բազմաթիւ հին եւ հնագոյն լեզուներու հետ, ճշգրտած է հայերէնի տարածքային դիրքը հնդեւրոպական լեզուներու շրջանակէն ներս, հայերէնի հնդեւրոպական եւ խուռա-ուրարտական ենթաշերտերը, յայտնաբերած է հայերէնէն ուրարտերէնի, խեթերէնի եւ այլ լեզուներու անցած փոխառութիւններ, տուած է նոր ստուգաբանութիւններ:

Հայ բարբառագիտութեան բնագաւառին մէջ ստեղծած է նոր գիտակարգ՝ վիճակագրական բարբառագիտութիւն: Պատմահամեմատական լեզուաբանութեան մէջ առաջ է քաշած նախալեզուի տարբերակայնութեան գաղափարը, առաջարկած է նախալեզուի վերականգնման նոր վարկած։