Արա Սարգսեանի եւ Յակոբ Կոջոյեանի Տուն-Թանգարան

Արա Սարգսեանի եւ Յակոբ Կոջոյեանի Տուն-Թանգարան
Տեսակ	հուշային թանգարան? եւ Պատկերասրահ
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրութիւն	Երեւան եւ Կեդրոն
Կազմուած է	Խաչքար` Ասլիզատի? եւ Հուշակոթող` Հակոբ Կոջոյանին և Արա Սարգսյանին?
Հասցէ	Երեւան, Պուշկինի 70
Հիմնադրուած է	1973
	40°11′10″N 44°30′31″E / 40.186019°N 44.508672°E

Արա Սարգսեանի եւ Յակոբ Կոջոյեանի տուն-թանգարան, հիմնուած է Երեւանի մէջ 1973-ին ՀԽՍՀ Մինիստրներու Խորհուրդի 25 Մայիս 1970-ի որոշման համաձայն եւ կը հանդիսանայ Հայաստանի ազգային պատկերասրահի մասնաճիւղը^[2]։

1934-էն մինչեւ թանգարանի հիմնադրումը Արա Սարգսեանը եւ Յակոբ Կոջոյեանը բնակած ու ստեղծագործած են այստեղ։

Տուն-թանգարանի հաւաքածոն կը կազմեն ինչպէս թանգարանի պատկանելիութեան, այդպէս ալ արուեստագէտներու ընտանիքներու սեփականութիւնը հանդիսացող ստեղծագործութիւնները^[3]։

Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երեւանի կեդրոնը կը գտնուիերկյարկանի առանձնատունը, ուր տասնեակ տարիներ իրենց ընտանիքներով ապրած եւ ստեղծագործած են հայկական կերպարուեստի երկու խոշոր վարպետներ` քանդակագործ Արա Սարգսեանը (1902-1969) եւ նկարիչ Յակոբ Կոջոյեանը (1883-1959): 1973-ին ժառանգներու համաձայնութեամբ տրամադրուած է պետութեան, ստեղծուած է տուն-թանգարան՝ ՀԱՊ-ի մասնաճիւղի կարգավիճակով:

Տուն-թանգարանի շէնքը կառուցուած է 1936-ին ճարտարապետ Վարազդատ Արեւշատեանի նախագիծով, վերակառուցուած 1973 եւ 1981-ականներուն^[4]:

Արա Սարգսեան բաժին[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մասնաճիւղի՝ Արա Սարգսեանի արուեստի բաժնին մէջ, ներկայացուած են ստեղծագործութիւններ ՀԱՊ-ի եւ քանդակագործի ընտանիքի հաւաքածոներէն, ուսանողական շրջանի աշխատանքներու լուսանկարներ, յուշաձեռագրային նիւթեր: Այստեղ կարելի է ծանօթանալ նաեւ արուեստագէտի թատերական ձեւաւորումներուն ու գրաֆիկական գործերուն: Արա Սարգսեանի ստեղծագործութիւնը կը համադրէ ազգային եւ եւրոպական արուեստներու ձեռքբերումները, իւրայատուկ հմտութեամբ կը համադրէ աւանդականն ու նորարարականը, յիշատակի վեհութիւնն ու տան քնարականութիւնը, ձեւերու ու կերպարային ընդհանրացումն ու հոգեբանական յուզականութիւնը: Մեծ է Արա Սարգսեանի ներդրումը նոր շրջանի հայ քանդակագործական դպրոցի սկզբնաւորման գործին մէջ: Ան եղած է Խորհրդային Հայաստանի յիշատակի քանդակագործութեան հիմնադիրը, ինչպէս նաեւ Հայաստանի նկարիչներու միութեան հիմնադիրն ու առաջին քարտուղարը, Երեւանի գեղարուեստի ինստիտուտի հիմնադիրն ու առաջին ռեկտորը:

Յակոբ Կոջոյեան բաժին[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Շենքի երկրորդ յարկին մէջ տեղադրուած են Յակոբ Կոջոյեանի ստեղծագործութիւնները, յուշաձեռագրային փաստաթուղթերն ու անձնական իրերը: Ներկայացուած աշխատանքներու մէկ մասը ՀԱՊ-ի ֆոնտերէն է, միւսը` նկարչի ժառանգներու նուիրատուութիւնն է: Մեծ է վարպետի դերը հայկական կերպարուեստին մէջ: Կոջոյեանի գեղանկարներուն յատուկ է լեզուի սրութիւնը, լակոնիկ եւ արտայայտիչ ձեւերը, գունային լուծումներու նրբութիւնն ու կառուցուածքի վարպետութիւնը: Իր կտաւներուն մէջ նկարիչը կ՚արտացոլէ հայրենի երկրի կենցաղը, կը գովերգէ բնութիւնը, կ՚անդրադառնայ պատմական իրադարձութիւններուն: Առաւել նշանակալից է Յակոբ Կոջոյեանի ներդրումը գրաֆիկայի ասպարէզին մէջ: Հիանալի ճանչնալով հայկական միջնադարեան մանրանկարչութեան` ան ստեղծագործաբար կը կիրառէր արեւելեան կերպարները գրքային նկարազարդումներուն մէջ, յատկապէս` հեքիաթներուն: Կոջոյեանը նոր շրջանի գրքարուեստի խոշորագոյն դէմքերէն է:

Թանգարանը ունի յարմարաւէտ բակ՝ միջոցառումներ կազմակերպելու համար: