Ալեքսանտր Սոլժենիցին
.svg){kind=small}
Ալեքսանտր Իսաեւիչ Սոլժենիցին (ռուս.՝ Александр Исаевич Солженицын, 11 Դեկտեմբեր 1918[1][2][3][4][5][6][7], Քիսլովոտսք, Խորհրդային Ռուսաստան[1] — 3 Օգոստոս 2008[8][1][2][3][4][5][6][7], Մոսկուա, Ռուսիա[1]), ռուս արձակագիր, հրապարակախօս, հանրային գործիչ, Նոպէլեան Մրցանակ ստացած է (1970)։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծնած է Քիսլովոտսք։ Հայրը զոհուած է դժբախտ պատահարէն, որսին ատենը իր ծննդեան տարուան։ Մայրը՝ ծնունդով Ռայիսա Շչերպակ յեղափոխութենէն ետք զբաղած է սղագրութեամբ եւ զաւակին հետ տեղափոխուած է Տոն Ռոսթով, ուր Ալեքսանտրը աւարտել է միջնակարգը, ապա ստացած է ֆիզիքամաթեմաթիքական բարձրագոյն կրթութիւն, նաեւ սորված է փիլիսոփայութիւն։
1940-ին ամուսնացած է Նաթաշա Ռեշեթովսքայային հետ։
Պատերազմի տարիներուն անոնք զբաղած են մանկավարժութեամբ՝ Տոնի Ռոսթովի մօտի Մորոզովքա փոքր քաղաքին մէջ։ Հոս Ալեքսանտրը դասաւանդած է թուագիտութիւն եւ աստղագիտութիւն։
Ծառայութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Այնուհետեւ զօրակոչուած է բանակ, դարձած է հրետանաւոր։ 1942-ին եղած է ռազմաճակատին՝ Օրեոլէն մինչեւ Փրուսիա հասած է։ Արժանացած է մարտական շքանշաններու եւ մետալներու։
Ձերբակալութիւնը եւ արդարացում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հենց միայն Լենինը «Վովքա» եւ Սթալինը «Փախան» կոչելու համար Սոլժինիցինը 1945-ին ձերբակալուած է եւ աքսորուած ութ տարիով։ 1952-ին աքսորավայրին աշխոյժ մասնակցութիւն կ'ունենայ աքսորեալներու խռովութիւններուն։ Անտանելի դաժան աքսորային կեանքը շատ վատ ազդած է անոր առողջությանը, եւ ան երկու անգամ վիրահատութեան ենթարկուած է։ Ճամբարէն ազատուելով, ան ցմահ բանտարկութեան կը դատապարտուի եւ կը ղրկուէ Ճամպուլի մարզ։
1956-ին արդարացուած է, վերադարձած է Տոնի Ռոսթով, տեղի դպրոցներուն դասաւանդած է ֆիզիքա։ 1959-ին ռուս գրող Ալեքսանտ Թվարտովսքին, ստանալով Նիքիթա Խրուշչովի թոյլտվութւնը, իր խմբագրած «Նովի միր» ամսագրին մէջ տպագրած է «Իւան Տէնիսովիչի մեկ օրը» պատմուածքը, որ լայն ճանաչում կը բերէ հեղինակը։ Անոր ներկայացուցած են են Խրուշչովին, «Փրավտա»-ին մէջ կը տպագրուեն նոր պատմուածքներ։ Այդ ամենէն ոգեւորուած Սոլժինիցինը կը գրէ իր գլուխգործոցը՝ «Կուլագ արշիփելակը», որն աքսորական տարիներուն հաւաքած նիւթերու գրական հանրագիտարանն է։ Սակայն, իհարկէ, անիկա չի տպագրուեր։
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Գերմանիոյ Ազգային Գրադարան, Պերլինի Պետական Գրադարան, Պաւարիոյ Պետական Գրադարան եւ ուրիշներ Record #118642464 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 SNAC — 2010.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Find A Grave — 1995.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 filmportal.de — 2005.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Munzinger-Archiv — 1913.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
- ↑ 8,0 8,1 http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/08/03/AR2008080301249.html?hpid=moreheadlines
- ↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-2583.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
| ||||||||||
- 11 Դեկտեմբերի ծնունդներ
- 1918 ծնունդներ
- Ուիքիպետիա:Ուիքիտուեալների արեւելահայերէն պիտակով տարրեր պարունակող էջեր
- 3 Օգոստոսի մահեր
- 2008 մահեր
- Մոսկուա մահացածներ
- Ուիքիպետիա:Ուիքիտուեալների անգլերեն պիտակով տարրեր պարունակող էջեր
- Ուիքիփետիա:Ուիքիտուեալների արեւմտահայերէն չթարգմանված տարրեր պարունակող յոդվածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- 11 Դեկտեմբերի ծնածներ
- 3 Օգոստոսի մահացածներ