Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ


Ծննդեան անուն իտալ.՝ Cristina Trivulzio
Ծնած է 28 Յունիս 1808[1][2][3]
Ծննդավայր Միլանօ, Իտալիայի թագավորություն[4]
Մահացած է 5 Յուլիս 1871(1871-07-05)[5] (63 տարեկանին)
Մահուան վայր Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն
Քաղաքացիութիւն Իտալիոյ թագաւորութիւն
Մասնագիտութիւն լրագրող եւ գրական սալոնի տէր
Ամուսին Emilio Barbiano di Belgiojoso?
Կայքէջ cristinabelgiojoso.it

Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ (իտալ.՝ Cristina Trivulzio Belgiojoso, 28 Յունիս 1808[1][2][3], Լոմպարտիա - 5 Յուլիս 1871[1][2][3], Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն), իտալացի իշխանուհի, գրող, լրագրող, Աւստրիական կայսրութիւնէն Իտալիոյ անկախացման պայքարի նշանաւոր մասնակից:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քրիսթինա Թրիվուլզիոյի մարքիզ Ճերոնիմօ Իսիտորոյի դուստրն է: Ան դաստիարակուած է վանքի մէջ, իսկ 1824-ին ամուսնացած է իշխան Էմիլիօ Պարպիանօ Պելկիոճոզոյի հետ: Ամուսնութիւնէն շատ ժամանակ չանցած ամուսինին անհաւատարմութեան պատճառով անոնք բաժանուած են, բայց պաշտօնապէս մնացած են ամուսնութեան մէջ եւ պահպանած լաւ յարաբերութիւններ: Ամուսինէն բաժանուեէն ետք իշխանուհին զբաղուած է քաղաքականութեամբ եւ դարձած քարպոնարներու հովանաւոր:

Երբ 1830-ին Ռոմանիոյ մէջ տեղի ունեցող խռուութիւնները ապարդիւն անցած են, Քրիսթինան մեկնած է Փարիզ, որտեղ 1843-ին հիմադրած է «Gazetta italiana» թերթը, իսկ 1845-ին՝ «Ausonia» օրաթերթը, բացի այդ, յօդուածներ գրած էլ «Constitutionnel» եւ «Democratie pacifique» թերթերու համար: Ան ֆրանսերէն թարգմանած է Ճամբատիստա Վիկոյի «Scienza nova» ստեղծագործութիւնը եւ հրատարակած անստորագիր «Essai sur la formation du dogme catholique» աշխատանքը (Փարիզ, 1846): Երբ Պիոս IX-ն արթնացաց է իտալացի հայրենասէրներու յոյսերը, իշխանուհին շտապած է վերադառնալ հայրենիք, ժամանելով այնտեղ՝ ամէնուր անկախութեան պայքարի կոչ ըրած է:

Դիմանկարը Ֆրանչեսքօ Հայեցի, 1832 թ.

1848 թուականին Միլանում յեղափոխութիւն բռնկուելուց յետոյ իշխանուհին իր հաշուին ձեւաւորել է կամաւորների մի ջոկատ եւ անոնց հետ գնացել Լիւոռնոյ, որպէսզի այդտեղից էլ շարժուի դէպի Մանտովայ՝ պիեմօտական ճամբար: 1848 թուականի օգօստոսի 6-ին աւստրիացիները վերցրել են Միլանը, որին հետեւել է իշխանուհու արտաքսումն ու կալուածքների բռնագրաւումը, սակայն նա շարունակել է Փարիզում եւ Թուրինում աշխատել ի շահ Իտալիայի:

1849-ի սկզբին իշխանուհին մեկնած է Հռոմ եւ այնտեղ աշխոյժ մասնակցութիւն ունեցած յեղափոխական իրադարձութիւններուն: Ֆրանսացիներու կողմէց քաղաքը վերցնելէ ետք ան Մալթայով գացած է Կոստանդնուպոլիս եւ մօտ 2 տարի անցուցած Արեւելքի մէջ, որտեղ իր «Souvenirs d’ex i l» յօդուածը գրած է «National» ամսագրի համար: Երբ Մայիս 1856-ին հրատարակուած համաներմամբ իշխանուհիին վերադարձուած է անոր ունեցուածքը, ան վերադարձած է Փարիզ, որտեղ հրատարակած է իր «Emina. R é cits turco-asiatiques» (Փարիզ, 1856) եւ «L’Asie mineure et Syrie» (Փարիզ, 1858) աշխատանքները, որոնց մէջ պատմած է Փոքր Ասիա, Սուրիա եւ սուրբ վայրեր կատարած ճանապարհորդութեան ժամանակ ունեցած իր արկածներու եւ տպաւորութիւններու մասին:

1859-ին վերջապէս կատարուած է իշխանուհիին հայրենասիրական ցանկութիւնը: Թուրինի կառավարութեան հետ համաձայնութեան գալով՝ ան շրջած է ամբողջ Իտալիայով եւ բոլոր քաղաքներուն մէջ տարածած Կավուրի ծրագիրները: Վիլլաֆրանկեան զինադադարի կնքումէն ետք Քրիսթինան Միլանի մէջ հիմնադրած է «Italia» ամսագիրը, որու հետ յետագային տեղափոխուած է Թուրին, նոյն ձեւով ան նպաստած է Միլանի «Perseveranza» թերթի ստեղծման:

Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ մահացած է 1871-ին Միլանի մէջ:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • «Encyclopedia of Italian Literary Studies»։ Dinner Party database of notable women։ Volume 2։ CRC Press։ March 21, 2007։ էջ 150։ ISBN 1-57958-390-3։ արտագրուած է՝ 2009-09-28aolo 
  • Raffaello Barbiera, La principessa di Belgioioso, i suoi amici e nemici, il suo tempo, Milano, Treves, 1902 Testo in facsimile - "La biblioteca digitale di Milano" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine. Raphael Barbiera, Princess of Belgioioso, her friends and enemies, her time, Milan, Treves, 1902 Text in facsimile - "The digital library of Milan" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine.
  • Raffaello Barbiera, Passioni del Risorgimento. Raphael Barbiera, Passions of the Risorgimento. Nuove pagine sulla Principessa Belgiojoso e il suo tempo, Milano, Treves 1903 New pages on the princess Belgiojoso and her time, Milan, Treves 1903
  • Aldobrandino Malvezzi, La principessa Cristina di Belgioioso, Milano, Treves 1936 Aldobrandino Malvezzi, Princess Cristina of Belgioioso, Milan, Treves 1936
  • H. H. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Christina Belgiojoso Trivulzio Her life and times, EP Dutton, New York, 1906 Christina Belgiojoso Trivulzio Her Life and Times, EP Dutton, New York, 1906
  • Augustine-Thierry, La Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926 Augustine-Thierry, The Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926
  • Giulio Caprin, Donna più che donna, Garzanti, Milano, 1946 Julius Caprin, woman as woman, Garzanti, 1946
  • Luigi Severgnini, La principessa di Belgioioso. Severgnini Luigi, Princess of Belgioioso. Vita e opere, Milano, Virgilio 1972 Life and Works, Milan, Virgil 1972
  • Emilio Guicciardi, Cristina di Belgiojoso Trivulzio cento anni dopo, Milano 1973 Emilio Guicciardi, Cristina Belgiojoso Trivulzio hundred years later, Milan 1973
  • Charles Neilson Gattey, Cristina di Belgiojoso [A bird of curious plumage], Firenze, Vallardi 1974 Charles Neilson Gattey, Christina of Belgiojoso [A curious bird of plumage], Florence, Vallardi 1974
  • Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milano, Dall'Oglio 1981 Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milan, 1981 Dall'Oglio
  • Elena Cazzulani, Cristina di Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982 Elena Cazzulani Christina of Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982
  • Ludovico Incisa e Alberica Trivulzio, Cristina di Belgioioso, Milano, Rusconi 1984 Ludovico Incisa and Alberica Trivulzio Cristina Belgioioso, Milan, Rusconi 1984
  • Arrigo Petacco, La principessa del Nord, Milano, Rizzoli 1992 Arrigo Petacco, Princess of the North, Milan, Rizzoli 1992
  • Angela Nanetti, Cristina di Belgioioso, una principessa italiana EL, Trieste, 2002. Angela Nanetti, Christina of Belgioioso, an Italian princess EL, Trieste, 2002
  • Emmanuel-Philibert de Savoie, Princesse Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon Emmanuel-Philibert de Savoie, Princess Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon
  • Mino Rossi, Cristina Trivulzio, principessa di Belgioioso. Mino Rossi, Cristina Trivulzio, Princess of Belgioioso. Il pensiero politico 2005, Edizioni Franciacorta Political thought in 2005, Edizioni Franciacorta
  • Mino Rossi, Principessa libertà, Ferrara, Tufani, 2006 Mino Rossi, Princess freedom, Ferrara, Tufan, 2006
  • Fugazza, Mariachiara / Karoline Rörig (eds.), "La prima donna d'Italia". Cristina Trivulzio di Belgiojoso tra politica e giornalismo, Milano, FrancoAngeli 2010
  • Karoline Rörig, Cristina Trivulzio di Belgiojoso (1808-1871), Geschichtsschreibung und Politik im Risorgimento, Bonn 2013

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]