Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ
 | |
| Ծննդեան անուն | իտալ.՝ Cristina Trivulzio |
| Ծնած է | 28 Յունիս 1808[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Միլանօ, Իտալիայի թագավորություն[4] |
| Մահացած է | 5 Յուլիս 1871[5] (63 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն |
| Քաղաքացիութիւն | Իտալիոյ թագաւորութիւն |
| Մասնագիտութիւն | լրագրող եւ գրական սալոնի տէր |
| Ամուսին | Emilio Barbiano di Belgiojoso? |
| Կայքէջ | cristinabelgiojoso.it |
Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ (իտալ.՝ Cristina Trivulzio Belgiojoso, 28 Յունիս 1808[1][2][3], Լոմպարտիա - 5 Յուլիս 1871[1][2][3], Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն), իտալացի իշխանուհի, գրող, լրագրող, Աւստրիական կայսրութիւնէն Իտալիոյ անկախացման պայքարի նշանաւոր մասնակից:
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Քրիսթինա Թրիվուլզիոյի մարքիզ Ճերոնիմօ Իսիտորոյի դուստրն է: Ան դաստիարակուած է վանքի մէջ, իսկ 1824-ին ամուսնացած է իշխան Էմիլիօ Պարպիանօ Պելկիոճոզոյի հետ: Ամուսնութիւնէն շատ ժամանակ չանցած ամուսինին անհաւատարմութեան պատճառով անոնք բաժանուած են, բայց պաշտօնապէս մնացած են ամուսնութեան մէջ եւ պահպանած լաւ յարաբերութիւններ: Ամուսինէն բաժանուեէն ետք իշխանուհին զբաղուած է քաղաքականութեամբ եւ դարձած քարպոնարներու հովանաւոր:
Երբ 1830-ին Ռոմանիոյ մէջ տեղի ունեցող խռուութիւնները ապարդիւն անցած են, Քրիսթինան մեկնած է Փարիզ, որտեղ 1843-ին հիմադրած է «Gazetta italiana» թերթը, իսկ 1845-ին՝ «Ausonia» օրաթերթը, բացի այդ, յօդուածներ գրած էլ «Constitutionnel» եւ «Democratie pacifique» թերթերու համար: Ան ֆրանսերէն թարգմանած է Ճամբատիստա Վիկոյի «Scienza nova» ստեղծագործութիւնը եւ հրատարակած անստորագիր «Essai sur la formation du dogme catholique» աշխատանքը (Փարիզ, 1846): Երբ Պիոս IX-ն արթնացաց է իտալացի հայրենասէրներու յոյսերը, իշխանուհին շտապած է վերադառնալ հայրենիք, ժամանելով այնտեղ՝ ամէնուր անկախութեան պայքարի կոչ ըրած է:
1848 թուականին Միլանում յեղափոխութիւն բռնկուելուց յետոյ իշխանուհին իր հաշուին ձեւաւորել է կամաւորների մի ջոկատ եւ անոնց հետ գնացել Լիւոռնոյ, որպէսզի այդտեղից էլ շարժուի դէպի Մանտովայ՝ պիեմօտական ճամբար: 1848 թուականի օգօստոսի 6-ին աւստրիացիները վերցրել են Միլանը, որին հետեւել է իշխանուհու արտաքսումն ու կալուածքների բռնագրաւումը, սակայն նա շարունակել է Փարիզում եւ Թուրինում աշխատել ի շահ Իտալիայի:
1849-ի սկզբին իշխանուհին մեկնած է Հռոմ եւ այնտեղ աշխոյժ մասնակցութիւն ունեցած յեղափոխական իրադարձութիւններուն: Ֆրանսացիներու կողմէց քաղաքը վերցնելէ ետք ան Մալթայով գացած է Կոստանդնուպոլիս եւ մօտ 2 տարի անցուցած Արեւելքի մէջ, որտեղ իր «Souvenirs d’ex i l» յօդուածը գրած է «National» ամսագրի համար: Երբ Մայիս 1856-ին հրատարակուած համաներմամբ իշխանուհիին վերադարձուած է անոր ունեցուածքը, ան վերադարձած է Փարիզ, որտեղ հրատարակած է իր «Emina. R é cits turco-asiatiques» (Փարիզ, 1856) եւ «L’Asie mineure et Syrie» (Փարիզ, 1858) աշխատանքները, որոնց մէջ պատմած է Փոքր Ասիա, Սուրիա եւ սուրբ վայրեր կատարած ճանապարհորդութեան ժամանակ ունեցած իր արկածներու եւ տպաւորութիւններու մասին:
1859-ին վերջապէս կատարուած է իշխանուհիին հայրենասիրական ցանկութիւնը: Թուրինի կառավարութեան հետ համաձայնութեան գալով՝ ան շրջած է ամբողջ Իտալիայով եւ բոլոր քաղաքներուն մէջ տարածած Կավուրի ծրագիրները: Վիլլաֆրանկեան զինադադարի կնքումէն ետք Քրիսթինան Միլանի մէջ հիմնադրած է «Italia» ամսագիրը, որու հետ յետագային տեղափոխուած է Թուրին, նոյն ձեւով ան նպաստած է Միլանի «Perseveranza» թերթի ստեղծման:
Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ մահացած է 1871-ին Միլանի մէջ:
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library
- ↑ 2,0 2,1 2,2 data.bnf.fr
- ↑ 3,0 3,1 3,2 [SNAC]
- ↑ autori vari L'Unificazione — 2011.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
Գրականութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- «Encyclopedia of Italian Literary Studies»։ Dinner Party database of notable women։ Volume 2։ CRC Press։ March 21, 2007։ էջ 150։ ISBN 1-57958-390-3։ արտագրուած է՝ 2009-09-28aolo
- Raffaello Barbiera, La principessa di Belgioioso, i suoi amici e nemici, il suo tempo, Milano, Treves, 1902 Testo in facsimile - "La biblioteca digitale di Milano" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine. Raphael Barbiera, Princess of Belgioioso, her friends and enemies, her time, Milan, Treves, 1902 Text in facsimile - "The digital library of Milan" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine.
- Raffaello Barbiera, Passioni del Risorgimento. Raphael Barbiera, Passions of the Risorgimento. Nuove pagine sulla Principessa Belgiojoso e il suo tempo, Milano, Treves 1903 New pages on the princess Belgiojoso and her time, Milan, Treves 1903
- Aldobrandino Malvezzi, La principessa Cristina di Belgioioso, Milano, Treves 1936 Aldobrandino Malvezzi, Princess Cristina of Belgioioso, Milan, Treves 1936
- H. H. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Christina Belgiojoso Trivulzio Her life and times, EP Dutton, New York, 1906 Christina Belgiojoso Trivulzio Her Life and Times, EP Dutton, New York, 1906
- Augustine-Thierry, La Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926 Augustine-Thierry, The Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926
- Giulio Caprin, Donna più che donna, Garzanti, Milano, 1946 Julius Caprin, woman as woman, Garzanti, 1946
- Luigi Severgnini, La principessa di Belgioioso. Severgnini Luigi, Princess of Belgioioso. Vita e opere, Milano, Virgilio 1972 Life and Works, Milan, Virgil 1972
- Emilio Guicciardi, Cristina di Belgiojoso Trivulzio cento anni dopo, Milano 1973 Emilio Guicciardi, Cristina Belgiojoso Trivulzio hundred years later, Milan 1973
- Charles Neilson Gattey, Cristina di Belgiojoso [A bird of curious plumage], Firenze, Vallardi 1974 Charles Neilson Gattey, Christina of Belgiojoso [A curious bird of plumage], Florence, Vallardi 1974
- Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milano, Dall'Oglio 1981 Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milan, 1981 Dall'Oglio
- Elena Cazzulani, Cristina di Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982 Elena Cazzulani Christina of Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982
- Ludovico Incisa e Alberica Trivulzio, Cristina di Belgioioso, Milano, Rusconi 1984 Ludovico Incisa and Alberica Trivulzio Cristina Belgioioso, Milan, Rusconi 1984
- Arrigo Petacco, La principessa del Nord, Milano, Rizzoli 1992 Arrigo Petacco, Princess of the North, Milan, Rizzoli 1992
- Angela Nanetti, Cristina di Belgioioso, una principessa italiana EL, Trieste, 2002. Angela Nanetti, Christina of Belgioioso, an Italian princess EL, Trieste, 2002
- Emmanuel-Philibert de Savoie, Princesse Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon Emmanuel-Philibert de Savoie, Princess Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon
- Mino Rossi, Cristina Trivulzio, principessa di Belgioioso. Mino Rossi, Cristina Trivulzio, Princess of Belgioioso. Il pensiero politico 2005, Edizioni Franciacorta Political thought in 2005, Edizioni Franciacorta
- Mino Rossi, Principessa libertà, Ferrara, Tufani, 2006 Mino Rossi, Princess freedom, Ferrara, Tufan, 2006
- Fugazza, Mariachiara / Karoline Rörig (eds.), "La prima donna d'Italia". Cristina Trivulzio di Belgiojoso tra politica e giornalismo, Milano, FrancoAngeli 2010
- Karoline Rörig, Cristina Trivulzio di Belgiojoso (1808-1871), Geschichtsschreibung und Politik im Risorgimento, Bonn 2013
Արտաքին յղումներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Կաղապար:Gutenberg author
- Site dedicated to Christine Trivulzio of Belgiojoso
- "Chi era Cristina Trivulzio di Belgioioso?" "Who was Christina Trivulzio of Belgioioso?"
- "Cristina Trivulzio di Belgioioso, la donna che visse cinque volte" "Cristina Trivulzio of Belgioioso, the woman who lived five times"
- "Le scene di vita turca di Cristina" "The scenes of Turkish life for Cristina"