Քիլիս
Քաղաք | |
---|---|
Քիլիս | |
արաբերէն՝ كِلِّز | |
![]() | |
Երկիր |
![]() |
Տարածութիւն | 610 քմ² |
ԲԾՄ | 632 մեթր |
Բնակչութիւն | 112 187 մարդ (2022) |
Ժամային գօտի | TRT?[2][3] և UTC+3։00[3] |
Փոստային ցուցանիշ | 79000 |
Շրջագայութեան պետ-համարագիր | 79 |
Պաշտօնական կայքէջ | kilis.bel.tr(թուրք.) |
Քիլիս, դաշտային Կիլիկիոյ այս քաղաքը կը գտնուի սուրիական Հալէպ քաղաքէն 60քմ հիւսիս՝ Հալէպի եւ Այնթապի ճիշտ մէջտեղը[4]: Հնագոյն ժամանակներէն ի վեր եղած է հայաբնակ:
Պատմութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Մինչեւ 1915 ունէր 5250 հայ առաքելական, 327 հայ կաթողիկէ եւ 342 հայ բողոքական բնակչութիւն, որուն կը պատկանէին տնտեսական, առողջապահական, կրթական լծակները: Հայերը գլխաւորաբար զբաղած են արհեստներով, առեւտուրով, ձիթապտուղի իւղի արդիւնահանմամբ:
Ընդարձակ արտեր ու այգիներ ունի Քիլիս, եւ կ՚արտադրէ ցորեն, գարի, ոսպ, սիսեռ, բամբակ, շուշմայ, չամիչ, գինի, օղի եւ ձէթ[4]։
Հայերու տեղահանութիւնն սկսաւ 1915 թուականի Յունիս 28-ին: Սահմանամերձ ըլլալուն պատճառով հայերը ենթարկուեցան համեմատաբար «մեղմ» եղեռնի՝ նահատակուեցաւ «ընդամէնը» 1500 հոգի:
Տէր-Զօր աքսորուածները ամբողջովին ջարդուեցան, մնացեալը տեղահանութենէն վերադարձան, սակայն 1921-ի ֆրանս-թրքական պայմանագիրի կնքումէն ետք, երբ Քիլիս անցաւ Թուրքիոյ, հայերն ստիպուած գաղթեցին Հալէպ:
Իսկ 1925-ի թրքական իշխանութիւնները պայթեցուցին 1873-ի օծուած Ս. Յովհաննէս հոյակերտ եկեղեցին, ինչով վերացաւ հայութեան վերջին հետքը[5]:
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ https://web.archive.org/web/20240224154238/https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160908-2.pdf
- ↑ 3,0 3,1 https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/gun-isigindan-daha-fazla-yararlanmak-amaciyla-butun-yurtta-uygulanan-ileri-saat-uygulamasinin-devam-3
- ↑ 4,0 4,1 «Տեղեկագիր այրիախնամ յանձնաժողովի - Է. Քիլիս»։ digilib.aua.am։ արտագրուած է՝ 2023-03-25
- ↑ «Արեւմտեան Հայաստան․ Քիլիս»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2023-02-18։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2023-03-24-ին։ արտագրուած է՝ 2023-03-25