Փորձ (ամսագիր)

Փորձ Փորձ
Տեսակ	ամսագիր
Լեզու	հայերէն
Խմբագիր	Աբգար Յովհաննիսեան
Հիմնադրուած է	1876
Հիմնադիր	Աբգար Յովհաննիսեան
Երկիր	Ռուսական Կայսրութիւն
Հրատարակման վայր	Թիֆլիս
Գրասենեակ	Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն

«Փորձ», ամսագիր, հրատարակված է 1876-1881 թուականներուն, Թիֆլիս։ Խմբագիր՝ Աբգար Յովհաննիսեան։ Լուսաբանած է Արեւմտեան Հայաստանի հասարակական տնտեսական վիճակը (Գարեգին Սրուանձտեանցի յօդուածը հայկական նահանգներու ճգնաժամային վիճակի մասին, Ստեփան Պալասանեանի ծրագրային յօդուածը հայ փախստականներու վերաբերեալ եւ այլն)։

Հրապարակուած են նաեւ ուսումնասիրութիւններ Կիլիկեան Հայաստանի հայ բնակչութեան մասին։ Երբ թուրքական կառավարութիւնը, կեղծելով վիճակագրական տուեալները, յայտարարած է, որ հայերը Արեւմտեան Հայաստանի մէջ կը կազմեն բնակչութեան լոկ 17%-ը։

«Փորձը» տպագրած է Ա. Երիցեանի նիւթերը Կարինի նահանգի վերաբերեալ՝ ցոյց տալով, որ 1872-78 թուականներու տուեալներով նահանգին մէջ հայերը կազմած են բնակչութեան 42, 5%-ը, իսկ թուրքերը՝ 17, 5%ը։

«Փորձը» քննադատած է եւրոպական դիւանագիտութիւնը եւ թրքական քաղաքականութիւնը հայկական հարցի շուրջ (Յակոբ Պարոնեանի «Հոսհոսի ձեռատետրը» եւ այլն), հրապարակած է բազմաթիւ յօդուածներ Պերլինի համաժողովի, անոր յաջորդած հայկական կոտորածներու (որոնց նպատակը հայկական հարցէն ձերբազատուիլն էր) մասին։

1880 թուականէն արգիլուած է ամսագիրի մուտքը Թուրքիա։

Աղբիւրներ

• «Հայ գրատպութիւն եւ գրքարվեստ» հանրագիտարան, Երեւան, 2015, էջ 1092։

Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։