Ուղեւորութիւն Դէպի Աշխարհի Կեդրոնը

Ուղեւորութիւն Դէպի Երկիրին Կեդրոնը
Voyage au centre de la Terre
	1874-ին հրատարակուած գիրքին շապիկը
Հեղինակ	Ժիւլ Վեռն
Երկիր	Ֆրանսա
Լեզու	Ֆրանսերէն
Հրատարակչական թուական	1864
Գիրքի տեսակ	Գիտա-; երեւակայական

«Ուղեւորութիւն Դէպի Աշխարհի Կեդրոնը» (ֆրանսերէն՝ Voyage au centre de la Terre, անգլերէն՝ A Journey to the Centre of the Earth), ֆրանսացի գրող Ժիւլ Վեռնի գիտա-երեւակայական վէպը, որ առաջին անգամ հրատարակուած է 1864-ին։

Նիւթ

Պատմութիւնը բիւրեղագէտ Լիտենպրոքի մասին է, որ իր ազգական Աքսելին եւ վարձու ուղեկցորդ Հանսին հետ կ'իջնէ իսլանտական հրաբուխին խառնարանը։

Իրադարձութիւնները տեղի կ'ունենան 1863-ին, երբ համպուրկցի գիտնական Օթթօ Լիտենպրոքը պատահաբար ձեռք բերած հին ձեռագիրի մը մէջ կը գտնէ ԺԳ. դարու իսլանտական սքալտ (skald) Սնորրի Սթուրլուսոնի (Snorri Sturlusson) ծածկագրած գրութիւն մը: Անոր պատանի զարմիկ Աքսելը կը պարզէ, որ անիկա անցեալէն եկած հաղորդագրութիւն մըն է, որուն հեղինակն է ԺԶ. դարու տարրալոյծ Առնէ Սաքնուսսեմը: Հոն կը յայտնուի, որ հնարաւորութիւն կայ իսլանտական Սնայֆէլս հրաբուխին խառնարանին միջոցով թափանցելու Երկիրին խորքը: Հետագային կը պատմուին գիտնականին, Աքսելին եւ իսլանտացի վարձկան ուղեկից Հանսին կատարած ուղեւորութիւնն ու արկածները:

Երկիրին ընդերքը անոնք կը յայտնաբերեն հսկայ սունկեր, պարզունակ բոյսեր, կենդանի նախապատմական արարածներ, նախնադարեան մարդու եւ բնութեան տարբեր երեւոյթներ, իսկ ամէնէն կարեւորը՝ հսկայական ստորգետնեայ ծով մը, որուն մէջ կ'ապրէին մողէսներ եւ որուն անունը կը դնեն Լիտենպրոքի Ծով:

Վէպին մէջ գործողութիւնները կը շարադրուին Աքսելին կողմէ: Թէեւ գիրքը գրուած է ֆրանսերէն լեզուով, սակայն պատմողը գերմանացի մըն է: Սովորաբար, Ժիւլ Վեռն կը պատմէ Գ. դէմքով, առանձին դէպքերը պատմողները ֆրանսացիներ են (Արոնաքս, Քլոտիուս, Պոմպարնաք, Քազզալոն):

Գործող Անձինք

Փրոֆեսոր Օթթօ Լիտենպրոք Professor Otto Lidenbrock՝ Համպուրկէն բիւրեղագէտ մը, Աքսելի մօրեղբայրը, տաքարիւն մարդ մը եւ կրքոտ բնախոյզ մը:
Աքսել Axel՝ փրոֆեսոր Լիտենպրոքի զարմիկն ու օգնականը: Լատիներէն գիտէ, երկրաբանութեան եւ բիւրեղագիտութեան հմուտ անձ մըն է եւ մօրեղբօրմէն աւելի զգուշ անձնաւորութիւն մը:
Կրէօպէն Grauben՝ փրոֆեսոր Լիտենպրոքի սանուհին, որուն Աքսել սիրահարած է: Ան համոզած է Աքսելը փրոֆեսորին հետ ճամբորդութիւնը կատարելու:
Հանս Պիելքէ Hans Bjelke՝ փրոֆեսոր Լիտենպրոքի վարձած ուղեկիցը:
Առնէ Սաքնուսսեմ՝ Arne Saknussem ԺԶ. դարու հմուտ տարրախոյզ մը, որ կատարած է ուղեւորութիւն մը դէպի Երկիրին խորքը: Հեղինակ է ծածկագրուած հաղորդագրութեան մը, զոր վերծանած է Աքսելը:
Ռունզ runes , որոնցմով գրուած է նամակը:
Սնայֆէլս Snæfellsjökull` իսլանտական հրաբխային լեռ մը, որուն խառնարանին միջոցով վէպին հերոսները կը սկսին իրենց ճամբորդութիւնը:
Լիտենպրոքի Ծով Երկիրին ընդերքը ճամբորդներու կողմէ յայտնաբերուած եւ նշանաւոր դարձած ծով մը:

Հեղինակային իրաւունք

Վէպին հրապարակումէն 10 տարի անց՝ 1874-ին, Լէօն Տելման Ժիւլ Վեռնը կը մեղադրէ գրագողութեամբ։ Ռընէ Տը Պոնժեսթ կեղծանուան տակ ան կը հրատարակէ «Միներվայի գլուխը» պատմուածքը։ Ժիւլ Էտցելին ուղղուած նամակով մը Վեռն կը գրէ․

Երկու նիւթերուն միջեւ ոչ մէկ նմանութիւն կայ...: Ձեզի պատուոյ խօսք կու տամ, որ ես գաղափար չունէի Պարոն Տը Պոնժեսթի պատմուածքին մասին, երբ կը գրէի «Դէպի երկիրին կեդրոնը»։

Դատավարութեան ընթացքին, որ կայացած է 1875-ին, Տելման դատը կը կորսնցնէ եւ կը պարտաւորուի ծախսերը վճարել։

Ճամբորդութիւնը կը սկսի Ռէյքիավիքէն (Reykjawik)
Ճամբորդները կ'իջնեն
Ժայռի մը վրայ ռուներով գրութիւն
Ջուրին հսկայ շերտը փռուած էր անոնց առջեւը
Անասուններ, որոնք Երկիրին երեսը գոյութիւն չունին
Հսկայ սունկերու անտառը
Կղզիին վրայ
Ճամբորդութիւնը աւարտած է

Ազդեցութիւնը Մշակոյթի Վրայ

Վէպին նիւթին վրայ հիմնուելով քանի մը շարժանկարներ ստեղծուած են՝ 1910-ին, 1959-ին, 1993-ին եւ 2008-ին, որոնց իրադարձութիւնները կը նկարագրեն մեր օրերը:

Դիպաշարեր

«Երեխայ-հանճար Ճիմմի Նիւդրոնին Արկածները» դիպաշարին առաջին եթերաշրջանի մասերէն մին կը կոչուի «Ճամբորդութիւն Դէպի Գառլի Կեդրոնը»։
«Աշխարհի Շուրջը Ուիլի Ֆոքին Հետ» դիպաշարին երկրորդ եթերաշրջանը կառուցուած է «Քսան Հազար Լէօ Ծովուն Տակ» եւ «Ճամբորդութիւն Դէպի Երկիրին Կեդրոնի»ն հիման վրայ։

Երաժշտութիւն

Yes խումբի ստեղնահար, հարտ-ռոքըր Ռիք Ուէյկման իր առաջին ալպոմներէն մէկը՝ «Journey To The Centre of The Earth» (1974), «Ճամբորդութիւն դէպի Երկիրին կեդրոն»ը վէպին նուիրած է։ Ալպոմը ձայնագրուած է սիմֆօ-ռոք ոճով եւ ճոխ է սիմֆոնիք եւ խմբերգային նուագակցութեան ստեղնաշարային գործիքներով։ Իրադարձութեան ընթացքը կը ներկայացնէ ընթերցողին երաժշտական համարներու ընդմիջումները։

Արտաքին Յղումներ

Ուիքիպահեստ նախագիծի Ուղեւորութիւն Դէպի Աշխարհի Կեդրոնը ստորոգութեան մէջ կրնաք գտնել յաւելեալ պատկերազարդում այս նիւթի վերաբերեալ։