Յովհաննէս Սարկաւագ

Յովհաննէս Սարկաւագ;
Ծնած է	1045 կամ 1050
Ծննդավայր	Քուստ-ի-Փառնես, Տաշիր-Ձորագետի թագավորություն
Մահացած է	1129
Մահուան վայր	Հաղպատ, Վրացական թագաւորութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	մատենագիր, փիլիսոփայ, գիտնական, ուսուցիչ

Յովհաննէս Սարկաւագ (1047, Փիփ - 1129 Հաղբատ), ճանչցուած է Յովհաննէս Իմաստասէր անունով, հայ մատենագիր, փիլիսոփայ, գիտնական, մանկավարժ^[2]:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է 1047-ին քահանայական ընտանիքի մէջ։ Սորված է Հաղբատի եւ Սանահինի վանքին մէջ, ապա՝ Ուռճացի վարդաետի մօտ։ Ապրած եւ գործած է Անիի մէջ, որուն բարձրագոյն դպրոցին մէջ դասաւանդած է քերականութիւն, թուաբանութիւն, փիլիսոփայութիւն, տոմարագիտութիւն, տիեզերագիտութիւն եւայլն։ Հետագային գլխաւորած է Հաղբատի դպրոցը, որ իրեն շնորհիւ դարձած է գիտութեան եւ մշակոյթի կեդրոն։ Խոր գիտելիքներուն համար ան հռչակուած է որպէս «Սոփեստոս», «Իմաստասէր», «Մեծն Վարդապետ» եւայլն։ Անոր շիրիմաքարը պահուածէ «Արձանս այս սեմական է Սոփեստոսի Սարկաւագին» մակագրութեամբ։

Յովհաննէս Սարկաւագ ձգած է գրական հարուստ ժառանգութիւն նաեւ ան սրբագրած, խմբագրած եւ արտագրած է անընթերնելի դարձած աշխատութիւններ։ Իմաստասէր, գրած է բազմաթիւ շարականներ։ Անոնց մէջ ան փառաբանած է հայ հերոսները, որոնք իրենց կեանքը զոհեցին հայրենիքի փրկութեան համար։ Ան ծանօթացուց հայ ժողովուրդին հայրենիսական երաժշտութիւնն ու գրականութիւնը եւ քաջալերեց արտագաղթած հայերը վերադառնալու Երկիր^[3]:

Յովհաննէս Սարկաւագ մեծ ներդրում ունեցած է թուաբանութեան մէջ եւ հայերէնի թարգմանած է բազմաթիւ գիրքեր^[3]:

1084-ին Յովհաննէս Սարկաւագ մասնակից կը դառնայ ծրագրի մը՝ հայկական օրացոյցի մը զարգացման։ Օրացոյցը կը պարունակէր 365 օրեր առաւել մէկ օր։ Այս ծրագրին համար իր տարած աշխատանքը պատճառ դարձաւ, հետագային օրացոյցի ստեղծման^[4]:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 6. — է. 565–566.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ Henri Gabrielian. History of Armenian Philosophy (in Armenian). Vol 1, Yerevan, 1976, p. 155
↑ ^3,0 ^3,1 Agop Jack Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk, Nourhan Ouzounian. The Heritage of Armenian Literature: From the sixth to the eighteenth century. Wayne State University Press. 2002, pp. 350–362
↑ Kirakos Gandzaketsi. History of Armenia. Moscow. Nauka. 1976

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_1974._—_հատոր&nbsp;6._—_է.&nbsp;565–566.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 6. — է. 565–566.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[2] Henri Gabrielian. History of Armenian Philosophy (in Armenian). Vol 1, Yerevan, 1976, p. 155

[Agop_Jack_Hacikyan_2002,_pp._350-3] 3,0 ^3,1 Agop Jack Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk, Nourhan Ouzounian. The Heritage of Armenian Literature: From the sixth to the eighteenth century. Wayne State University Press. 2002, pp. 350–362

[4] Kirakos Gandzaketsi. History of Armenia. Moscow. Nauka. 1976

[1]

[2]

[3]

[4]