Պիպլոս-Ժըպէյլ

Պիպլոս-Ժըպէյլ
Քաղաք
	Պիպլոս-Ժըպէյլ
	جبيل
Երկիր	Լիբանան
Նահանգ	Լեռնային Լիբանանի նահանգ
Հիմնադրուած է՝	ՔԱ 8 հազարամեակ
Տարածութիւն	5 քմ²
ԲԾՄ	10 մեթր
Ժամային գօտի	UTC+2 եւ UTC+3։00
Պաշտօնական կայքէջ	jbail-byblos.gov.lb(արաբ.)(անգլերէն)

Պիպլոս կամ Ժըպէյլ (յուն․՝ βύβλος, Բիբլոս), քաղաք՝ Լիբանանի մայրաքաղաք Պէյրութէն՝ 35 քմ. դէպի հիւսիւս: Քաղաքը հիմնադրուած է փիւնիկեցիներու օրով։Ներկայիս Պիպլոս մուտք գործած է համաշխարհային ժառանգութեան ցանկին մէջ։

Պատմութիւն

Պիպլոս կամ Ժըպէյլը կը համարուի աշխարհի հնագոյն բնակուած քաղաքներէն մէկը։ Պիպլոսի մասին առաջին տեղեկութիւնները արձանագրուած են Ք.ա. 4-րդ հազարամեակին։ Այս շրջանին թուագրուած է Պիպլոսի ամենայայտնի ճարտարապետական շինութիւններէն մէկը՝ Պաալի տաճարը։

Ք.ա. երրորդ հազարամեակէն սկսեալ, Պիպլոս սերտ կապեր կը հաստատէ Եգիպտոսի հետ, որ Պիպլոսէն կը ներմուծէր բնափայտ, յատկապէս՝ մայրի, գինի եւ ձիթապտուղի իւղ: Եգիպտոսէն մեծ քանակութեամբ պապիրուս կը բերուէր Պիպլոս, ուրկէ կը վաճառուէին յոյներուն։ Յունարէն Պիպլոս՝ պապիրուս, գիրք, եւ պիպլիա՝ գիրքեր, բառերու ծագումը եկած է Պիպլոսի անունէն։ Աքքատացիները քաղաքը կ'անուանէին Կուպլ, Աստուածաշունչին մէջ անիկա յիշատակուած է Կեպալ անունով։ Եգիպտոս մեծ ազդեցութիւն ունեցած է Պիպլոսի վրայ, փաստօրէն՝ Պիպլոսի տիրակալները եգիպտերէնը կը գործածէին իբրեւ պաշտօնական լեզու:

Պիպլոս-Ժըպէյլի «Թռչնոց Բոյնը»

Ք.ա. երրորդ հազարամեակի վերջաւորութեան Պիպլոս կ'ապրի իր անկման շրջան։ Հրդեհի հետեւանքով կը կործանի Պիպլոսի տիրուհիին յայտնի տաճարը: «Թռչնոց Բոյն»ը (Birds-Nest) հիմնուած է շուրջ 80 տարիներ առաջ Միջերկրականի ափին, Պիպլոս պատմական քաղաքին աւերակներուն մօտ, որ այսօր ծանօթ է Ժըպէյլ անունով: Համաշխարհային Ա. պատերազմի ընթացքին, թուրքերուն կողմէ գործադրուած Հայոց Ցեղասպանութեան իբր արդինք, Հայ ժողովուրդը կու տայ աւելի քան մէկուկէս միլիոն անմեղ զոհ: Երկուք ու կէս միլիոն հայորդիներ իրենց հայրենիքէն կ'արտաքսուին եւ բռնութեամբ կ'առաջնորդուին դէպի Սուրիոյ եւ Իրաքի անապատները: Հայոց Ցեղասպանութենէն ճողոպրած հայորդիներուն մէջ կային հազարաւոր որբեր: 1907-ին, 25-ամեայ դանիացի Օրդ. Մարիա Ճէյքըպսըն, հայկական հիւանդանոցին մէջ ծառայելու նպատակով, կը հաստատուի Խարբերդ, Կիլիկիա: Երբ հայկական շրջաններուն մէջ հաստատուած միսիոնարներ կը հեռանան հայկական քաղաքներէն եւ գիւղերէն, Օրդ. Ճէյքըպսըն կը պատսպարէ հայ որբերը, անոնց առօրեայ սնունդ մատակարարելով եւ բժշկական խնամք ապահովելով: Մարիա Ճէյքըպսըն, Դանիական Կիներու Միսիոնարական Գործիչներու (Danish KMA) մարդասիրական ընկերակցութեան օժանդակութեամբ, կը գնէ Ժըպէյլի Հայկական Որբանոցը: Ան իր ողջ կեանքը կը նուիրէ հայ որբերու խնամատարութեան, մինչեւ իր մահը 1960: Դանիական Կիներու Միսիոնարական Գործիչներու Ընկերակցութիւնը, Ճէյքըպսընի մահէն 10 տարիներ ետք կը շարունակէ «Թռչնոց Բոյն»ի իր առաքելութիւնը եւ 1970-ին հաստատութիւնը կը փոխանցէ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան ^[2]: